جشنوارهای با رویکرد ضداستعماری در عرصه جهانی
گروه هنر: جشنواره فیلم مقاومت را به دلیل پیام‌هایی که ارائه می‌دهد می‌توان رویدادی ضداستعماری در عرصه سینمای جهانی نام برد که در کنار همه ضعف‌هایی که دارد، قدر و بهای آن هنوز به درستی درک نشده است.
درباره بازخوردهایی که از جشنواره فیلم مقاومت طی چهارده دوره گذشته می‌توان استنباط کرد، همین نکته بس که فیلمسازان آزاده جهان می‌دانند جایی وجود دارد تا آنها بتوانند فیلم‌های خود را در آنجا به نمایش درآورند. در ضمن جشنواره مقاومت پایگاهی برای جریانات ضد استعماری در سینما شده است و به همین دلیل بسیاری از فیلمسازان مطرح جهان مشتاق هستند، کارشان را در این جشنواره شرکت دهند.
در چهاردهمین دوره جشنواره فیلم مقاومت، پردیس سینمایی ملت میزبان این رویداد است، هچنین کارگاه‌های این دوره در این مکان برگزار می‌شود. یکی از این کارگاه‌ها مربوط به کلاس ابراهیم حاتمی‌کیا، فیلمساز شهیر کشورمان است. همان گونه که پیش‌بینی می‌شد کارگاه این فیلمساز با استقبال بسیار وسیع مردم و علاقه‌مندان به سینما مواجه شد، اما متاسفانه در کارگاه دوم که استاد آن مسعود فراستی بود، شاهد رونق لازم نبودیم، زیرا از حضور علاقه‌مندان و اصحاب رسانه در آن جلوگیری به عمل آمد.
نکته دیگر درباره جشنواره به مهمانان خارجی این رویداد سینمایی مربوط می‌شود. عمده سینماگرانی که در جشنواره مقاومت حضور دارند چهره‌ای شناخته شده برای عموم مردم ندارند و شهرتشان تنها برای جشنواره‌هایی نظیر فیلم مقاومت قانع کننده است، در صورتی که مهمانان خارجی نباید تنها به عنوان تروریست در جشنواره حاضر باشند، بلکه باید بتوان از نام آنها برای کسب درآمدهای اقتصادی بهره برد.
حال که بحث منافع اقتصادی به میان آمد باید به این نکته نیز اذعان کنیم که جشنوارههای سینمایی ما همگی هزینه‌بر بوده و هیچ کدام قادر نیستند، سودی را به سینمای ایران تزریق کنند؛ در صورتی که در بسیاری از فستیوال‌های خارجی به واسطه حضور شرکت‌های تبلیغاتی سرمایه کلانی به سینما تزریق می‌شود. این اتفاق خود رونق سینما را در پی خواهد داشت، اما در جشنوارهای ایرانی به ویژه جشنوارههای موضوعی، اعتبارات بسیاری خرج می‌شود تا فیلمسازان گمنام اروپایی و آسیایی، روزهای خوشی را در کشورمان سپری کنند.
یکی از نکات دیگری که یادآوری آن ضروری به نظر می‌رسد این که درباره جشنواره فیلم مقاومت بی‌سلیقگی خاصی در انتخاب محل اصلی جشنواره مشاهده می‌شود، زیرا پردیس سینمایی ملت به هیچ وجه دسترسی خوبی برای اهالی سینما و مطبوعات ندارد و به همین دلیل اکثر ساعات سالن‌ها خالی از تماشاگر هستند. این وضعیت در حالی است که در سینما فلسطین که سینمای مردمی جشنواره مقاومت است، مردم استقبال بسیار خوبی از جشنواره به عمل آورده‌اند. این اتفاق یعنی مردم بیشتر به سینماهایی می‌روند که در مرکز شهر قرار داشته و رفت و آمد به آنها آسان است.
در این قسمت از گزارش باید از نمایشگاه عکسی که در طبقه (2-) قرار دارد نیز یاد کنیم. در این نمایشگاه عکس‌هایی با محوریت آموزه‌های ضد استعماری به نمایش درآمده است؛ عکس‌هایی که عمدتاً کارهای خوبی هستند، اما افسوس که تماشاگری آنها را نمی‌بیند، زیرا نه تبلیغات پیرامون آن بوده، نه اینکه از اهرم‌های جذب مخاطب برای بازدید از این نمایشگاه بهره برده شده است.
در ادامه این گزارش با یزدان عشیری، مدیر روابط عمومی جشنواره که سال‌ها سابقه اجرا در جشنواره فجر و دیگر جشنوارههای سینما را داراست گفتوگو انجام داده‌ایم که در ادامه با آن همراه می‌شویم.
یزدان عشیری در ابتدای سخنانش تصریح کرد: دوره جشنواره فیلم مقاومت را باید از دیگر دوره‌های جشنواره متمایز دانست، زیرا به دلیل موقعیت خاصی که در جهان حاکم است، این رویداد اهمیتی خاص پیدا کرده. بنابراین تمام سعی ما این است که به دلیل اهمیت و جایگاه ویژه جشنواره عملکردی داشته باشیم تا بتوانیم نیازها‌ی مهمانان داخلی و خارجی را برآورده کنیم.
وی افزود: خوشبختانه استقبال بسیار خوبی از طرف سینماگران داخلی و خارجی نسبت به جشنواره صورت گرفته است. برای مثال می‌توانیم به حضور 2 هزار و 900 فیلم از 104 کشور جهان اشاره کنیم. آثار رسیده توسط 14 هیئت داوری خواهند شد تا شایسته‌ترین کارها انتخاب شده و نامشان به عنوان برگزیده دوره چهاردهم در تاریخ جشنواره ثبت شود.
این فیلمنامه‌نویس سینما ادامه داد: طی 8 روز 300 فیلم در جشنواره فیلم مقاومت به نمایش درخواهد آمد. در ضمن برای اشاعه گفتمان انقلاب در سینما سعی شده برنامه‌هایی نظیر کارگاه‌ها برپا شود تا بتوان آموزه‌های مد نظر را تبلیغ کرد. در این زمینه از حضور بزرگانی چون محمدحسین صفارهرندی، وحید جلیلی، عزت‌الله ضرغامی، حجت‌الاسلام پناهیان، ابراهیم حاتمی‌کیا و ... استفاده کرده‌ایم.
عشیری درباره اسلام‌ستیزی غرب و عکس‌العمل جشنواره مقاومت گفت: این روزها در سینمای غرب به ویژه هالیوود به انحای مختلف فیلم‌هایی ساخته می‌شود که در آنها چهره درستی از اسلام و مسلمانان ارائه نشده است. در صورتی که حقیقت چیز دیگری است، در همین راستا جشنواره فیلم مقاومت سعی دارد با نمایش برخی از این آثار آنها را مورد ارزیابی قرار دهد. برای مثال به کارگاه حسن عباسی اشاره می‌کنم که در آن سریال ضداسلامی «میهن» تجزیه و تحلیل شد.
مدیر اجرایی جشنواره درباره گستردگی جشنواره چهاردهم چنین اطلاع‌رسانی کرد: این رویداد به شکل بسیار ویژه‌ای آثار را به نمایش در می‌آورد، به این معنا که گستردگی آن تمام ایران را در برمی‌گیرد. در تهران 9 سالن واقع در پردیس‌های ملت و فلسطین فیلم‌های مورد نظر جشنواره را به نمایش درآورده است و 3 هزار سالن سینمایی نیز در سراسر کشور به نمایش آثار می‌پردازد. نکته جالب به اکران دانشگاهی جشنواره مربوط می‌شود، چون در 105 دانشگاه سراسر کشور فیلم‌های این دوره از جشنواره به نمایش درخواهد آمد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا آثار در چهار دوره‌ای که وی به عنوان مدیر روابط عمومی و مدیر اجرایی جشنواره فعالیت داشته، توانسته به اهداف مورد نظر دست پیدا کند یا خیر، گفت: مطمئن باشید که جشنواره مقاومت یکی از کاربردی‌ترین رویدادهای سینمایی در کشور است، چون مسیر حرفه‌ای خود را شناخته و در جهت رشد و اعتلای خود حرکت می‌کند. نکته دیگر پیرامون جشنواره این است که جشنواره میزبان آثار بزرگان سینمای جهان است؛ فیلمسازانی نظیر مایکل مور و الیور استون؛ سینماگرانی که هر کدام نامی ویژه‌ای در سینمای جهان دارند.
وی در تکمیل توضیح خود اذعان کرد: چهره‌ای که جشنواره مقاومت از خود ارائه می‌دهد سیمای رحمانی و رئوف از دین مبین اسلام است. این ویژگی برخلاف آن چیزی است که از سوی وهابی‌ها و گروه‌های منحرفی چون داعش تبلیغ می‌شود. با این توضیح باید اذعان کرد که جشنواره مقاومت رویکرد روشن‌گرانه نیز دارد.
بعد از گفتوگو با عشیری لازم دیدیم برای اینکه از کیفیت فیلم‌های جشنواره هم خبردار شویم با فردی که تمام فیلم‌های این دوره را دیده است گفتوگو کنیم، برای همین با سیمون سمونیا، مدیر بخش آماده‌سازی جشنواره و بخش مردمی فستیوال مقاومت گفتوگو کردیم. وی درباره آثار جشنواره چنین توضیح داد: من تمام فیلم‌های داخلی و خارجی را تماشا کردم، برای همین به جرئت می‌گویم که آثار حاضر در این جشنواره همگی جزء کارهای خوب سینما محسوب می‌شود. البته پر واضح است که ملاک ما برای انتخاب آثار به ویژه در حوزه بین‌الملل همخوانی مفهوم فیلم‌ها با آرمان‌های جشنواره است. به همین دلیل باید بگویم فیلم‌های حاضر، رویکردی ضداستعماری و انقلابی دارد.
وی ادامه داد: جشنواره مقاومت رویدادی ویژه در سینمای جهان است، برای همین امروز همه سینماگران آزاده جهان این جشنواره را می‌شناسند و نسبت به آن دغدغه دارند، به همین دلیل فیلم‌هایی که در آن به نمایش در می‌آید، تنها در برگیرنده دیدگاه یک فیلمساز نیست، بلکه آرمان‌های اندیشه‌های ضداستعماری را تبلیغ می‌کند.
سمونیا درباره استقبال مردم از جشنواره مقاومت چنین توضیح داد: بسیار خوشحالم که این دوره از جشنواره با استقبال بسیار خوب مردم مواجه شده است. دلیل این اتفاق به عقیده من در دو عامل نمود پیدا می‌کند، ابتدا کیفیت آثار انتخابی است، اما دلیل اصلی به فضای ضد آمریکایی بر می‌گردد که در سراسر دنیا حاکم شده و این امتیازات برای جشنواره یک فرصت است تا ما بتوانیم معرف بهتری برای انقلاب خود باشیم.
پس از صحبت با عوامل جشنواره مناسب دیدیم از اظهار نظر یکی از منتقدین سینما نیز سود ببریم. جبار آذین، منتقد سینما و تلویزیون درباره جشنواره مقاومت این گونه اظهار نظر کرد: 14 دوره است که جشنواره مقاومت برگزار می‌شود، در صورتی که امروز باید بیش از 20 دوره از جشنواره برگزار می‌شد، اما به دلیل عدم حمایت‌های موجود، این جشنواره ارزشی سال‌ها با وقفه مواجه شد، اما خوشبختانه با مدیریت محمد خزائی، دبیر چهار دوره گذشته، جشنواره مقاومت توانست به ثبات لازم دست پیدا کند. برای همین من این رویداد سینمایی را تاثیرگذار و لازم می‌دانم.
وی درباره آثار حاضر در جشنواره نیز گفت: امروز دومین روزی است که جشنواره برگزار می‌شود، برای همین قضاوت درباره کیفیت آثار کمی زود است، اما می‌توانم بگویم با توجه به کارهایی که تماشا کرده‌ام، عمده تولیدات از استانداردهای لازم سینما بهره برده‌اند.
آذین با بیان اینکه حمایت از این رویداد وظیفه تمامی بخش‌هاست، تاکید کرد: جشنواره مقاومت باید از سوی همه اقشار حمایت شود؛ البته در این زمینه باید به ضعف‌ها و کاستی‌ها نیز اشاره کرد، اما نباید حمایت را فراموش کرد و در کنار آن باید نقد جشنواره را نیز مورد توجه قرار داد.
داود کنشلو
