به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، مقام معظم رهبری، در چند سال اخیر تأکید بسیاری بر مقوله اقتصاد مقاومتی و نقش آن در پیشرفت و توسعه کشور داشتهاند. ایشان همچنین از طریق سیاستهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی، راهکارهای تحقق آن را به مردم و مسئولان کشور گوشزد کردهاند.
رهبر معظم انقلاب سال 95 را نیز با عنوان «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نامگذاری کرده و در سخنرانی خود در ابتدای سال در حرم مطهر رضوی، برخی توصیههای اقتصادی را بیان کردند که تحقق اقتصاد مقاومتی نیازمند توجه مسئولان به این موارد مهم است.
از جمله مواردی که رهبر معظم انقلاب تاکنون به آن اشاره جدی داشتهاند، تقویت اقتصاد دانشبنیان، همکاری حوزه و دانشگاه در تحقق اقتصاد مقاومتی، مبارزه با فساد، الگوسازی در عرصه اقتصادی، درونگرا و بروننگر بودن اقتصاد مقاومتی و مسائلی از این قبیل است.
برای بررسی بیشتر این موضوع و راهکارهای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی، با حجتالاسلام والمسلمین احمدعلی یوسفی، عضو هیئتعلمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفتوگویی انجام دادهایم که متن آن در ادامه میآید:
ابتدا بفرمائید دلیل اهمیت و ارجحیت اقتصاد مقاومتی در شرایط کنونی کشور را چه میدانید؟در شرایط کنونی، دشمن علیه ما و به مرزهای اقتصادی ما تجاوز کرده است. به تعبیر مقام معظم رهبری، جنگ تمامعیار اقتصادی علیه ما را انداخته است و قصد دارد بنیانهای اقتصادی ما را سست و متزلزل کند؛ بنابراین لازم است به سمتی حرکت کنیم تا اقتصاد کشور ضمن اینکه رشد و پیشرف لازم را داشته باشد در مقابل توطئههای دشمنان مقاوم و استوار شود.
همانگونه که دشمن به مرزهای جغرافیایی ما تجاوز کرده بود و در هشت سال دفاع مقدس موفق شدیم دشمن را از مرزهای جغرافیایی کشور دور کرده و تجاوز را دفع کنیم، در شرایط کنونی هم اقتصاد مقاومتی از چنین توانی برخوردار است و رهبر معظم انقلاب با همین هدف سیاستهای اقتصاد مقاومتی را ابلاغ کردند.
اکنون در اقتصاد کشور با مشکلات دیگری همانند بیکاری، فساد اقتصادی و... هم مواجه هستیم، اقتصاد مقاومتی چگونه میتواند مشکلات اقتصادی را برطرف کند؟اقتصاد ما دارای مشکلاتی اساسی است و از جمله با تورم، رکود، بیکاری، فساد، قاچاق و ... مواجه هستیم و در رأس همه اینها عدم تعادل اقتصادی بین عرضه و تقاضا است. گاهی تولید فراوان کرده و کالا در انبارها موجود است اما تقاضای مؤثر برای آن وجود ندارد.
در بخش کشاورزی، تولید فراوان داریم اما بعد مجبور میشویم هزار و هفتصد تن سیب زمین که غذای مردم است و برای تولید آن از منابع ملی استفاده شده است را دفع کنیم. گاهی هم تقاضا برای کالاها وجود دارد اما چنین کالایی یا در کشور تولید نمیشود یا تولید به اندازه کافی وجود ندارد و چنین مثالهایی به معنای عدم تعادل در اقتصاد است.
راه اینکه این مشکلات را برطرف کنیم این است که همانگونه که رهبر معظم انقلاب هم تأکید کردهاند، براساس مبانی و معارف اسلامی، ساختارهای اقتصادی خود را اصلاح کنیم.
بخش مهمی از تلاش برای تحقق اقتصاد مقاومتی به همین بخش مربوط میشود که متأسفانه به این مسئله کمتر توجه شده است و تا به این مسئله یعنی ساختارها و بنیانهای اساسی اقتصاد کشور براساس مبانی و مدیریتهای اسلامی اقدام نکنیم، این مشکلات یا اصلا حل نخواهند شد و یا اگر در برخی موارد احساس کنیم که در حال برطرف شدن است، یک امر موقتی خواهد بود.
ساختارهایی که شما فرمودید باید در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی بنا شوند، چه ارتباطی با نظام اقتصادی اسلام دارند؟مقام معظم رهبری در سیاستهایی که ابلاغ کردند، در تعریف اقتصاد مقاومتی فرمودهاند که اقتصادی برآمده از فرهنگ اسلامی و انقلابی و الگویی الهامبخش از نظام اقتصادی اسلام است. بنابراین اگر نظام اقتصادی اسلام را به خوبی درک نکنیم، چگونه میتوانیم از آن الگو بگیریم.
این ظرفیت مقاومت، در درون و نهاد نظام اقتصادی اسلام است. آنچه اکنون در کشور ما حاکم است این است که تمام بنیانهای و نهادهای اقتصادی مبتنی بر نظام سرمایهداری غربی است.
در نظام بانکی، بورس، بازار کار، بازار کالا و سایر موارد اقتصادی هم با این مشکلات مواجه هستیم و همه این ساختارها براساس نظام سرمایهداری غربی عمل میکنند و اگر نتوانیم نظام اقتصادی اسلام را درست درک کنیم، هرگز نمیتوانیم از آن برای امروز و فردا الگو گرفته و در مقابل دشمن مقاومت کنیم.
با این اوصاف، لازمه شکلگیری این ساختارها در مرحله اول این است که ما بتوانیم درک کنیم که اسلام دارای چه نظام پولی، نظام سرمایه و چه بازار کار و کالایی است تا بتوانیم از نظام اقتصادی اسلام برای تحقق اقتصاد مقاومتی الگوگیری کنیم، در غیر اینصورت ممکن نیست بتوانیم ساختارهای اقتصادی را براساس اقتصاد مقاومتی شکل داده و شاهد تحقق فرمایشات رهبر معظم انقلاب باشیم.
آیا همه مواردی همانند بازار پول و سرمایه، بازار کار و ... که به آنها اشاره کردید، در نظام اقتصادی اسلام وجود دارد یا باید چنین ساختارهایی را پیریزی کنیم؟البته نظام اقتصادی اسلام، نظام کاملی است اما اگر مواردی هم در درون این ساختار وجود ندارد قطعا باید چنین ساختارهایی را پیریزی کنیم.
بنیانهای نظام اقتصادی ما در همه چارچوبها دارای تفاوتهای جدی با نظام سرمایهداری است اما آنچه اکنون در اقتصاد کشور شاهد آن هستیم هیچ تفاوتی با نظام سرمایهداری ندارد بلکه همه ساختارهای سرمایهداری و آن هم از نوع کهنه آن را دارا هستیم.
حتی دیدگاههای پیشرفته اقتصادی در نظام سرمایهداری را هم در کشورمان پیگیری نکردهایم و شرایط ما به گونهای شده است که مجبور شدهایم نظرات کهنه را اخذ کرده و نظریات پیشرفتهتر فاصله بگیریم.
اکنون معلوم نیست که از لحاظ اقتصادی به چه سمت و سویی حرکت میکنیم لذا اگر اقتصاد کشور را براساس نظام اقتصادی اسلام شکل ندهیم، مشکلات اقتصادی کشور تداوم خواهد داشت و با شعار هم نمیتوان مشکلات را حل کرد.
اشارهای به ضرورت شکلگیری مدل اقتصادی داشتید. اتفاقا در شرایط کنونی عدهای معتقدند برای تحقق اقتصاد مقاومتی نباید از مدلهای اقتصادی غربی تقلید کنیم بلکه باید مدلی داخلی را طراحی کنیم، به نظر شما راهکار شکلگیری این مدل اقتصادی در کشور ایران در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی چیست؟صد درصد سخن این افراد صحیح است و باید مدلی بومی برای تحقق اقتصاد مقاومتی طراحی کنیم. اکنون در کشور ما، سرمایهسالاری وجود دارد در حالیکه نظام سیاسی ما مبتنی بر مردمسالاری دین است.
همانگونه که در عرصه دفاعی با تکیه بر مردمسالاری دفاعی و دینی، به پیشرفتهای بسیاری رسیدیم باید در عرصه اقتصادی هم مدلهایی را طراحی کنیم که مردمسالاری اقتصادیِ دینی را حاکم کنیم.
رهبر معظم انقلاب میفرمایند باید مردم را توانمند کرد و در چارچوبهای اسلامی به مردم میدان داد تا متولی امور اقتصاد شوند. براساس فرمایشات مقام معظم رهبری، کتابی توسط مرکز راهبری مطالعات اسلامی حوزه علمیه با عنوان «مبانی و مدلهای مشارکت مردم در اقتصاد مقاومتی» نگاشته شده و در آنجا براساس مبانی و معارف، اسلامی، مدلهایی که مردم میتوانند در چارچوب آنها وارد عرصه اقتصادی شوند، تعریف شده است و دانشگاهیان میتوانند این کتاب که براساس مدلهای اسلامی و براساس نظریات جدید طراحی شده است را مطالعه کنند.
نویسنده این کتاب خود شما هستید؟بله این کتاب را بنده با حمایتهای مرکز راهبری مطالعات اسلامی حوزه علمیه قم حدودا چند ماه قبل نگاشتهام.
خود شما به عنوان چهرهای حوزوی و دانشگاهی در عرصه اقتصاد مقاومتی، دارای آثار و تألیفاتی هستید، قطعا تحقق اقتصاد مقاومتی نیازمند همکاری حوزه و دانشگاه است، به نظر شما این دو نهاد تا چه اندازه میتوانند در تحقق اقتصاد مقاومتی و مخصوصا در زمینه الگوسازی مؤثر باشند؟بنده همیشه گفتهام لبه تیز انتقادات بسیاری به دولت متوجه است. بنده در قدم اول این مسئله را قبول ندارم چراکه در مسائلی از این قبیل، در درجه اول، مسئولیت برعهده حوزه علمیه است و سپس دانشگاه دارای مسئولیت است.
در مرحله سوم، دولت دارای مسئولیتهایی است و در مرحله چهارم، مسئولیت تلاش در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی برعهده مردم است؛ بنابراین حوزه و دانشگاه به عنوان دو نهاد علمی کشور باید این اقدامات و مدلها را براساس مبانی اسلامی طراحی کرده و سپس تحقق آن را از دولت مطالبه کنند.
برای اقتصاد مقاومتی باید گفتمانسازی کرد و گفتمانسازی را نمیتوان در چارچوب و بستر نظام اقتصادی سرمایهداری انجام داد. گفتمانسازی بدین معنا است که حوزه و دانشگاه براساس مبانی اسلامی، چارچوبها، مبانی و مدلهای اقتصاد مقاومتی را طراحی کرده و آنگاه حوزه و دانشگاه به کمک مردم از دولت مطالبه کنند.
بنابراین قدم اول در اینگونه مباحث فکری، متوجه حوزه و دانشگاه است؛ البته دولت جمهوری اسلامی ایران باید از این کار حمایتهای جدی و لازم را انجام دهد. از این بابت میتوان از دولت به طور جدی گلهمند شد که به ظرفیتهای علمی و انسانی حوزه و دانشگاه، نگاه ضعیفی دارد؛ گرچه من معتقدم در درجه اول مسئولیت بر عهده حوزه علمیه است اما به این دلیل که دولت امکانات لازم را در اختیار دارد باید از این جریان حمایت کرده و نشان دهد که در عرصه عمل از تحقق اقتصاد مقاومتی حمایت میکند.
به عنوان سؤال پایانی بفرمائید ارزیابی شما از آینده اقتصاد مقاومتی در کشور چگونه است؟بنده بسیار امیدوار هستم و حتما در این جنگ تمامعیار اقتصادی نیز همانند شبیخون فرهنگی که علیه ما اعمال شد و ما دشمن را دفع کردیم و همانند حمله به مرزهای جغرافیایی کشور که موفق شدیم آن را دفع کنیم، در این عرصه اقتصادی هم موفق خواهیم شد.
همچنین باید دانست که در طول سالیان گذشته، توطئههای متفاومتی در عرصه سیاسی علیه کشور راه انداخته شد و ما با کمک مردمسالاری دینی موفق شدیم از این توطئهها عبور کنیم؛ بنابراین در این جنگ تمامعیار اقتصادی هم موفق خواهیم بود.