حجت‌الاسلام خادمیان تشریح کرد:
حق و باطل را با ارزش‌ها بسنجیم نه با اشخاص
گروه جامعه: چهره ماندگار تبلیغ کشور با تاکید بر ضرورت ترویج تعلیم دینی در جامعه اسلامی برای شناخت هنجارها و ناهنجاری‌ها، گفت: جایگاه ارزش‌ها باید تعلیم داده شود و ما اشخاص را باید با ارزش‌ها بسنجیم، نه اینکه اشخاص را آنقدر بزرگ و شاخص کنیم که ملاکی برای ارزش‌ها و حق و باطل شوند.
حجت‌الاسلام سید حسین خادمیان، چهره ماندگار تبلیغ در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، در پاسخ به سوالی مبنی بر نحوه مقابله با ناهنجاری‌هایی که در جامعه به چشم می‌خورد و وظیفه مردم و مسئولین در این رابطه، گفت: در باب مسئله هنجارها و ناهنجاری، مخصوصا در جوامع دینی و مذهبی ابتدا ما باید اصول معرفی هنجارها و ناهنجاری‌ها را رعایت کنیم.
وی با اشاره به تعبیر قرآن کریم از هنجارها و ناهنجاری‌ها افزود: وقتی خداوند سبحان انبیا را مبعوث کرد، ابتدا می‌فرماید به اینها تعلیم بده، یعنی تعلیم مقدمه تزکیه است اگرچه بار ارزشی تزکیه مقدم بر تعلیم است. لذا ما نیز ابتدا باید مسئله تعلیم را در جامعه فراگیر کنیم تا بتوانیم هنجارها و ناهنجاری‌ها را معرفی کنیم.
این کارشناس برتر کشور با اشاره به حدیثی از امام جعفر صادق(ع) ادامه داد: همیشه ناهنجاری‌ها از در منکرات وارد نمی‌شود و امام صادق(ع)، در اینباره می‌فرمایند: «إِنَّ بَنِی أُمَیَّهَ أَطْلَقُوا لِلنَّاسِ تَعْلِیمَ الْإِیمَانِ ... »، بنی امیه مردم را برای شناختن ایمان و مصادیق ایمانی آزاد گذاشتند، اما برای اینکه شرک را بشناسند راه را بر آنها بستند، یعنی نگذاشتند که ناهنجاری را خوب بشناسند و فقط ارزش‌ها را معرفی کردند؛ آن زمان درب مساجد باز، نماز جماعت آزاد، حج آزاد، زکات آزاد بود و آنها مردم را تنها به سمت ارزش‌های ایمانی سوق می‌دادند، اما مسئله شرک و ناهنجاری‌ها را به مردم معرفی نمی‌کردند. حضرت در چرایی این رفتار پاسخ می‌دهند: تا اگر خواستند شرک و یا انحرافی را در مردم وارد کنند مردم آن را نشناسنند.
وی در ادامه گفت: در بحث هنجارها و ناهنجاری‌ها در جامعه دینی و مذهبی باید ابتدا ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها را همزمان و همسان با مردم تعلیم دهیم. یعنی حلال و حرام، مستحب و مکروه را همزمان به مردم یاد دهیم. وقتی اینگونه عمل کردیم و از راه تعلیم حرکت کردیم، موفق خواهیم بود.
خادمیان تصریح کرد: تعلیم یعنی حرکت از ندانستن به سمت دانستن. وقتی مردم دانستند که ارزش و هنجار و ضد ارزش و ناهنجاری چیست، به گونه‌ای عالمانه و آگاهانه تربیت خواهند شد و آنگاه می‌توانیم جامعه‌ای داشته باشیم که در مقابل ناهنجاری‌ها عالمانه و آگاهانه مقابله کنند و حکومت نیز به حاکم و آنهایی که به عنوان ابزار کاربردی جامعه هستند بهتر می‌‌توانند رصد داشته باشد.
وی در رابطه با مشاهده اعمال نادرست از شخصیت‌ها گفت: یک پیش‌زمینه مذهبی در این زمینه داریم که امام صادق (ع) می‌فرمایند: «یا شَقرانِی اَنَّ الحسن مِن کلِّ اَحَدٍ حَسَنٌ وَ اِنّه مِنک اَحسَن لِمکانِک مِنّا، وَ اَنَّ القبیح مِن کلٍّ اَحَدٍ قبیحٌ وَ اِنّه مِنک اقبح؛ ای شقرانی اعمال نیک از همه نیکو است، ولی از تو نیکوتر است چون به ما نسبت داری (و شیعه ما هستی) و کارهای زشت از همه زشت است ولی از تو زشتر است (چون که به ما نسبت داری)» .
چهره ماندگار تبلیغ کشور تصریح کرد: قطعا افرادی که در جامعه شاخص هستند، همانطور که کار خوب انجام می‌دهند و جلوه می‌کند اگر کار بد و ناشایست انجام دهند چندین برابر جلوه دارد. به عنوان مثال زمانی است که می‌گوییم نماز شب خواندن خوب است، اما در مقطعی بیان می‌شود که علامه طباطبایی و یا امام خمینی(ره)، این کار را انجام می‌دادند، اثر و جلوه دیگری پیدا می‌کند. همین مسئله در مسائل ضد ارزشی هم وجود دارد.
خادمیان تاکید کرد: جایگاه ارزش‌ها باید تعلیم داده شود و ما اشخاص را باید با ارزش‌ها بسنجیم. این موضوع همان خط‌کشی است که حضرت علی(ع)، فرمودند، حق را بشناس و بعد اشخاص را وزن‌کشی کن، نه اینکه ما اشخاص را بزرگ و شاخص کنیم که ارزش‌ها و حق و باطل را با آنها بسنجیم.
وی ادامه داد: این مسائل مانند همان ره‌زنه‌های حکومت بنی‌عباسی و اموی بود که می‌گفتند هرکاری که فلانی انجام می‌دهد معیار می‌شود و یا اگر کسی کار بدی کرد چون از آن سرزده چیزی نیست و بخشی آن را در وادی ارزش می‌بردند و بخش دیگر آن را در مسیر بخشش خداوند می‌گذاشتند.
خطیب برجسته کشور تصریح کرد: اگر بخواهیم از این ره‌زنه‌ها نجات پیدا کنیم باید جامعه را به‌گونه‌ای تربیت کنیم که در همه حال ارزش‌ها و حق برای آن معیار باشد و همه را با آن بسنجد. در آن زمان اگر به این معنا توجه پیدا کنند که اگر روزی افراد دچار لغزش شدند، چون ملاک حق است، گرفتار سقوط‌ها و ره‌زنه‌ها نخواهیم شد.
خادمیان افزود: در اینجا اگر بگویند فردی تا فلان مقطع رشد کرد، اما فریب دنیا را خورد، دیگر مهم نیست. این مسئله نیز در برخی از اصحاب پیغمبر(ص) رخ داد اما چون کار فرهنگی و تعلیمی شده بود مردم تعجبی نمی‌کردند، یا می‌گفتند که فلانی تا فلان موضع با امیرالمومنین(ع)، آمد زمانی‌که بحث دنیا شد حضرت را تنها گذاشت جمل و صفین را درست کرد.
وی با تاکید بر اینکه در جامعه باید کار تعلیمی در این خصوص انجام دهیم، گفت: کار تعلیمی یعنی اینکه به مردم و جامعه آموزش دهیم که حق ملاک و معیاراست نه اشخاص. میزان حق است و در روایت ما وقتی صحبت از میزان می‌شود همان حق مورد نظر است. اگر می‌فرمایند «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ»، یعنی ما با شخصیت شناسنامه‌ای حضرت علی(ع)، کار نداریم بلکه، چون ایشان ذوب در حق شده شاخصی برای حق شده است. متاسفانه ما کار تعلیمی در این خصوص برای مردم نکرده‌ایم و اشخاص را بالاتر از موازین قرار داده‌ایم و درنهایت دچار مشکل و آسیب می‌شویم.
وی با اشاره به تعبیر قرآن کریم از هنجارها و ناهنجاری‌ها افزود: وقتی خداوند سبحان انبیا را مبعوث کرد، ابتدا می‌فرماید به اینها تعلیم بده، یعنی تعلیم مقدمه تزکیه است اگرچه بار ارزشی تزکیه مقدم بر تعلیم است. لذا ما نیز ابتدا باید مسئله تعلیم را در جامعه فراگیر کنیم تا بتوانیم هنجارها و ناهنجاری‌ها را معرفی کنیم.
این کارشناس برتر کشور با اشاره به حدیثی از امام جعفر صادق(ع) ادامه داد: همیشه ناهنجاری‌ها از در منکرات وارد نمی‌شود و امام صادق(ع)، در اینباره می‌فرمایند: «إِنَّ بَنِی أُمَیَّهَ أَطْلَقُوا لِلنَّاسِ تَعْلِیمَ الْإِیمَانِ ... »، بنی امیه مردم را برای شناختن ایمان و مصادیق ایمانی آزاد گذاشتند، اما برای اینکه شرک را بشناسند راه را بر آنها بستند، یعنی نگذاشتند که ناهنجاری را خوب بشناسند و فقط ارزش‌ها را معرفی کردند؛ آن زمان درب مساجد باز، نماز جماعت آزاد، حج آزاد، زکات آزاد بود و آنها مردم را تنها به سمت ارزش‌های ایمانی سوق می‌دادند، اما مسئله شرک و ناهنجاری‌ها را به مردم معرفی نمی‌کردند. حضرت در چرایی این رفتار پاسخ می‌دهند: تا اگر خواستند شرک و یا انحرافی را در مردم وارد کنند مردم آن را نشناسنند.
وی در ادامه گفت: در بحث هنجارها و ناهنجاری‌ها در جامعه دینی و مذهبی باید ابتدا ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها را همزمان و همسان با مردم تعلیم دهیم. یعنی حلال و حرام، مستحب و مکروه را همزمان به مردم یاد دهیم. وقتی اینگونه عمل کردیم و از راه تعلیم حرکت کردیم، موفق خواهیم بود.
وی در رابطه با مشاهده اعمال نادرست از شخصیت‌ها گفت: یک پیش‌زمینه مذهبی در این زمینه داریم که امام صادق (ع) می‌فرمایند: «یا شَقرانِی اَنَّ الحسن مِن کلِّ اَحَدٍ حَسَنٌ وَ اِنّه مِنک اَحسَن لِمکانِک مِنّا، وَ اَنَّ القبیح مِن کلٍّ اَحَدٍ قبیحٌ وَ اِنّه مِنک اقبح؛ ای شقرانی اعمال نیک از همه نیکو است، ولی از تو نیکوتر است چون به ما نسبت داری (و شیعه ما هستی) و کارهای زشت از همه زشت است ولی از تو زشتر است (چون که به ما نسبت داری)» .
چهره ماندگار تبلیغ کشور تصریح کرد: قطعا افرادی که در جامعه شاخص هستند، همانطور که کار خوب انجام می‌دهند و جلوه می‌کند اگر کار بد و ناشایست انجام دهند چندین برابر جلوه دارد. به عنوان مثال زمانی است که می‌گوییم نماز شب خواندن خوب است، اما در مقطعی بیان می‌شود که علامه طباطبایی و یا امام خمینی(ره)، این کار را انجام می‌دادند، اثر و جلوه دیگری پیدا می‌کند. همین مسئله در مسائل ضد ارزشی هم وجود دارد.
خادمیان تاکید کرد: جایگاه ارزش‌ها باید تعلیم داده شود و ما اشخاص را باید با ارزش‌ها بسنجیم. این موضوع همان خط‌کشی است که حضرت علی(ع)، فرمودند، حق را بشناس و بعد اشخاص را وزن‌کشی کن، نه اینکه ما اشخاص را بزرگ و شاخص کنیم که ارزش‌ها و حق و باطل را با آنها بسنجیم.
وی ادامه داد: این مسائل مانند همان ره‌زنه‌های حکومت بنی‌عباسی و اموی بود که می‌گفتند هرکاری که فلانی انجام می‌دهد معیار می‌شود و یا اگر کسی کار بدی کرد چون از آن سرزده چیزی نیست و بخشی آن را در وادی ارزش می‌بردند و بخش دیگر آن را در مسیر بخشش خداوند می‌گذاشتند.
خطیب برجسته کشور تصریح کرد: اگر بخواهیم از این ره‌زنه‌ها نجات پیدا کنیم باید جامعه را به‌گونه‌ای تربیت کنیم که در همه حال ارزش‌ها و حق برای آن معیار باشد و همه را با آن بسنجد. در آن زمان اگر به این معنا توجه پیدا کنند که اگر روزی افراد دچار لغزش شدند، چون ملاک حق است، گرفتار سقوط‌ها و ره‌زنه‌ها نخواهیم شد.
خادمیان افزود: در اینجا اگر بگویند فردی تا فلان مقطع رشد کرد، اما فریب دنیا را خورد، دیگر مهم نیست. این مسئله نیز در برخی از اصحاب پیغمبر(ص) رخ داد اما چون کار فرهنگی و تعلیمی شده بود مردم تعجبی نمی‌کردند، یا می‌گفتند که فلانی تا فلان موضع با امیرالمومنین(ع)، آمد زمانی‌که بحث دنیا شد حضرت را تنها گذاشت جمل و صفین را درست کرد.
وی با تاکید بر اینکه در جامعه باید کار تعلیمی در این خصوص انجام دهیم، گفت: کار تعلیمی یعنی اینکه به مردم و جامعه آموزش دهیم که حق ملاک و معیاراست نه اشخاص. میزان حق است و در روایت ما وقتی صحبت از میزان می‌شود همان حق مورد نظر است. اگر می‌فرمایند «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ»، یعنی ما با شخصیت شناسنامه‌ای حضرت علی(ع)، کار نداریم بلکه، چون ایشان ذوب در حق شده شاخصی برای حق شده است. متاسفانه ما کار تعلیمی در این خصوص برای مردم نکرده‌ایم و اشخاص را بالاتر از موازین قرار داده‌ایم و درنهایت دچار مشکل و آسیب می‌شویم.
