اخلاق رسانه‌ای؛ یعنی خیر عمومی/ خیر عمومی در ایران تعریف روشنی ندارد
گروه جامعه: در نشست «پارادوکس اخلاق و رسانه» که در غرفه ایکنا در نمایشگاه مطبوعات برگزار شد، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه، بر رعایت چارچوب‌های اخلاقی از سوی رسانه‌ها تأکید شد.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، نشست «پارادوکس رسانه و اخلاق»، ظهر امروز یکشنبه 16 آبان 95، همزمان با سومین روز از بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات در غرفه ایکنا با حضور حسین افخمی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
براساس این گزارش، در این نشست، افخمی با تأکید بر اینکه روزنامه نگار باید مدافع ارزش های حرفه ای باشد اظهار کرد: دقت، سرعت، انصاف، اصل توازن و شفافیت از جمله ارزشهاییست که رعایت آن از سوی یک رسانه حرفه ای مورد انتظار است.
وی ادامه داد: به کار بردن صحیح اسم افراد، دقت در اعداد و مکان‌ها، یکی از مواردی است که چالش‌های زیادی را در حوزه رسانه پیش می‌آورد.
افخمی در ادامه با بیان اینکه رعایت ارزش‌های حرفه‌ای و قانونی باید از سوی صنف و اعضای آن صورت گیرد، تصریح کرد: رعایت این ارزش‌ها خود بخشی از اخلاق رسانه‌ای است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی سپس بخشی از موارد اخلاقی مورد نظر در رسانه‌ها را برشمرد و بیان کرد: توجه به مخاطب، چه به عنوان شهروند و چه به عنوان مشتری، وفاداری به کارفرما و احساس مسئولیت، توجه به سلوک حرفه‌ای شغلی و صنفی همچنین احترام و حمایت از حقوق همکاران در دیگر رسانه‌ها از جمله موارد احلاقی است که باید از سوی همه رسانه‌ها رعایت شود.
وی با بیان اینکه این حرفه، حرفه‌ای است خیرالعموم، گفت: این بدین معنی است که روزنامه‌نگاری باید در خدمت منافع عمومی بوده و در چارچوب آن حرکت کنیم. از سوی دیگر باید مدافع آزادی انتشار، حامی تکثر رسانه‌ای و هوادار نظم عمومی باشیم.
این استاد دانشگاه ادامه داد: یک روزنامه نگار باید اصل تنوع در محتوا را بپذیرد چرا متون می‌توانند کثیرالمعانی باشند. وقتی اخلاق را در حوزه ارتباطات قرار دهیم یکسری توصیه‌ها را باید در این زمینه ارائه داده و خود نیز به آنها عمل کنیم و از جوزدگی و جاه‌طلبی بپرهیزیم.
وی با تأکید بر اینکه در روزنامه‌نگاری بی طرف و عینی‌گرایی در اولویت است، گفت: این مسئله یکی مهم‌ترین بنیاد‌های اخلاقی عرصه خبر است که رعایت آن باید از سوی خبرنگار و مدیر رسانه مورد توجه قرار گیرد.
افخمی در ادامه با بیان اینکه 4 تا 5 تعارض در حرفه روزنامه‌نگاری وجود دارد اظهار کرد: یکی از این تناقض‌ها تعارض بین انتشار و مخفی کاری است؛ تصمیم‌گیری در این رابطه امر دشواری است چرا که در این موارد صراحت قانونی وجود ندارد اما درصورتی که منفعت عمومی در انتشار باشد باید این کار را انجام دهیم.
وی تعارض هدف و وسیله را دیگر تعارض رسانه و اخلاق دانست و عنوان کرد: در این جا هم به عنوان یک روزنامه‌نگار زمانی هدف وسیله را برای ما توجیه می‌کند که نتیجه آن خیر عمومی باشد.
استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبایی
تأکید کرد: متأسفانه یکی از مشکلات جامعه ما نبود تعریف روشن از منفعت عمومی است
و همین مسئله چالش‌های زیادی را برای ما پیش می‌آورد.
وی در ادامه با طرح این سؤال که چگونه می‌توان اخلاق رسانه‌ای را ترویج داد؟ تصریح کرد: توجه به تشکیل و توسعه تشکل‌ها و انجمن‌های صنفی یکی از مواردی است که از طریق آن ما میتوانیم انتظار داشته باشیم اخلاق رسانه‌ای توسعه پیدا کند.
افخمی نقش آیین‌نامه‌ها و کدهای اخلاقی را نیز در این حوزه مؤثر دانسته و عنوان کرد: برای اینکه اخلاق را ترویج دهیم باید آن را بخشی از آموزش روزنامه نگاری تلقی کرده و همزمان آن را پیش ببریم.
وی در ادامه با بیان اینکه رسانه دیدبان اجتماع است، یادآور شد: وقتی فردی خطایی انجام می‌دهد و عضو یک صنف بوده اگر نام آن صنف مطرح شود از نظر اخلاقی مشکلی ندارد؛ چرا اکثریت اعضای آن صنف مبرا از خطا بوده و خود می‌توانند با فرد خاطی برخورد کنند.
افخمی هشدار داد: نباید در مورد گروه‌هایی که توان دفاع از خود ندارند کار رسانه‌ای صورت پذیرد؛ چرا که این افراد ممکن است آسیب‌پذیر بوده و از لحاظ اخلاقی این کار پسندیده‌ای نیست.
وی افزود: ضمن اینکه فردی که در مظان اتهام است نیز به هیچ عنوان نباید عنوان فردی نیکوکار قلمداد شود.
