همایش فرهنگ دانشگاهی و نهادینه شدن علم برگزار می‌شود/ آخرین مهلت فراخوان 19 دی ماه
گروه دانشگاه: نشست خبری همایش ملی فرهنگ دانشگاهی و نهادینه شدن علم با هدف تشریح فعالیت‌ها و ارائه گزارشی جامع از روند برگزاری، با حضور سعید پورعلی، علی اصغر هدایتی، خسرو قبادی و اصغر احمدی دبیر علمی این همایش برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، در ابتدای این نشست خبری که امروز 17 آذرماه در ساختمان شماره 2 جهاد دانشگاهی برگزار شد، اصغر احمدی دبیر علمی همایش با اعلام جزئیاتی از این همایش، اظهار کرد: از دانشگاه انتظارات زیادی می‌رود و مطابق با این‌ها نه به دانشگاه توجه شده است و نه خود دانشگاه به خودش توجه کرده است. اصلا در بحث همایش فرهنگ دانشگاهی و نهادینه شدن علم، یکی از تلاش‌ها این است که عنوان دکتر و القاب و عناوین را از جامعه دانشگاهی حذف کند.
احمدی گفت: ما تمام تلاشمان براین امر استوار است که دو ویژه‌نامه علمی پژوهشی علاوه بر مجموعه مقالات کلی همایش هم استخراج کنیم. هم چنین در خصوص زمان‌بندی، مهلت ارسال اصل مقالات 19 دی ماه است و مهلت ارسال چکیده‌ها تمام شده است ولی هنوز چکیده ارسال می‌شود و ما نیز چکیده ها را دریافت می‌کنیم تا دانشجویانی که از قافله عقب مانده‌اند بتوانند حاضر باشند.
احمدی ضمن اشاره
به اینکه زمان برگزاری همایش 27 بهمن ماه است، گفت: انتقادی که وجود دارد این است
که دستگاه‌ها و اعضای هیأت علمی آنطور که باید و شاید نمی‌خواهند حرکتی برای حل
قضیه داشته باشند. با این اوصاف اکنون 100 مقاله دریافت شده که برای ما قابل قبول
است هرچند انتظار داشتیم که مشارکت بیشتر از این باشد.
دبیرعلمی همایش گفت: هم چنین این همایش 5 محور اصلی دارد که به ترتیب به این صورت است: ابعاد نظری و مفهومی فرهنگ دانشگاهی که در این زمینه 26 چکیده دریافت شده است. بروکراسی و فرهنگ‌سازی دانشگاه که در این محور 7 چکیده دریافت شده است، ارزش‌ها و نگرش‌های دانشگاهیان که 35 چکیده دریافت شده است، ارتباطات و تعاملات دانشگاهی که 20 چکیده دریافت شده است و برای محور آخر دانشگاه و نهادینه شدن گفتمان علم 10 چکیده دریافت شده است.
وی در پایان سخنان خود بیان
کرد: ما در این زمینه سازمان‌های دیگر را هم مطلع کرده‌ایم و در همین زمینه با 9
دانشگاه جلساتی برقرار شده است که برخی با
این استدلال که همایش‌های بی فایده زیادی در کشور برگزار شده است امتناع کرده‌اند.
با این حال با 4 انجمن علمی و وزارت‌خانه گفتوگو صورت گرفته است و با 4 پژوهشگاه
هم ارتباط‌هایی وجود دارد.
ضرورت شناسایی، تعمیق و ترویج مولفه‌های فرهنگ دانشگاهی
بر اساس این گزارش، سعید پورعلی، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی همچنین در این نشست گفت: امسال فضای برگزاری رویدادهای روز دانشجو متناسب با سلایق در جامعه ما خوب بود و انتظار هم همین بود که فضای دانشگاه برای طرح دیدگاه‌های متفاوت پذیرا باشد.
پورعلی بیان کرد: جایگاه دانشگاه در فضای کشور با وجود تکثرات علمی و فضای نقادی معنی پیدا می‌کند. لذا در راستای همین مأموریت به موازات تولید علم و ثمرات علمی، دانشگاه باید قادر باشد از طریق ثمرات علمی در فرآیندهای کلان از طریق نقد موثر باشد. از همین جهت هر اندازه که دانشگاه به سمت مسائل اساسی پیش برود و گفتوگو و نقد علمی در فضای آرام صورت بگیرد در راستای تقویت فرآیند سیاست‌گذاری قدم برداشته شده است.
وی بیان کرد: در نقشه جامع علمی کشور هفت مأموریت مهم به جهاد دانشگاهی واگذار شده است که سه مورد از این محورها مسائل فرهنگی را در محور کار خود قرار داده است که مخاطبش معاونت فرهنگی و ظرفیت‌های این نهاد است. این سه محور شامل مشارکت و تعمیق فرهنگ اسلامی در دانشگاه، گفتمان‌سازی علم، و تقویت کرسی‌های نقد و مناظره است. لذا در این قالب تقسیم کاری به صورت داخلی صورت گرفته است که پرداختن به بحث‌های نظریه‌پردازی را به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی واگذار کرده است.
پور علی در ادامه ضمن اشاره به آمار و ارقام مسابقات مناظره‌های دانشجویی گفت: در بحث تقویت فضای نقد و مناظره برای اینکه بتوانیم از ابزاری به نام مسابقات در تقویت مناظرات استفاده کنیم مدلی طراحی شده است که Sidc است و از آن در مسابقات مناظره‌های دانشجویان استفاده شد و در واقع مدلی بومی شده است که در فضای آموزش تخصصی از ابزار مسابقات استفاده می‌شود. لذا همکاران سعی کرده‌اند از همین طریق کار پیش برود.
معاون فرهنگی
جهاد دانشگاهی بیان کرد: یکی از مهم‌ترین اقدامات دیگر این است که گفتمان علم
ترویج شود. از همین جهت نیاز است که مولفه‌های فرهنگ دانشگاهی شناسایی و تعمیق و
ترویج شود و پیش‌فرض این مهم این است که
دانشگاه به صورت یک قلمرو در نظر گرفته شود. چرا که هر قلمرویی فرهنگ خاص خودش را
دارد و از جهت کارآمدسازی این قلمرو باید
به فرهنگ آن توجه جدی مبذول گردد.
پورعلی یادآور شد: اگر بخواهیم گفتمان علم را ترویج کنیم باید هنجارهای علم را مورد شناسایی قرار دهیم و بر این امر اصرار بورزیم که برای کارآمدسازی دانشگاه باید این مولفه ها نهادینه شود. از همین روی مهم‌ترین مولفه، استقلال دانشگاه است و در عین حال حرمت به آزادی آکادمیک دانشگاهی و مشارکت اعضای هیأت علمی دانشگاهی در مدیریت‌های دانشگاه بسیار مهم است. هم چنین رقابت فکری و علمی باید به جای رقابت‌های سیاسی محور تصمیم‌گیری باشد که در این صورت به همان میزان که تولید علم در چارچوب دانشگاه وجود داشته باشد مناسب‌ترین افراد برای واگذاری مسئولیت برگزیده می‌شوند.
وی گفت: کاوش علمی آزادانه در هر موضوعی یکی از مولفه‌های فرهنگ دانشگاهی است. لذا به بهانه‌های مختلف نباید ورود ذهن‌های پرسشگر را به فضای تحقیق و پژوهش سد کرد. هم چنین این کاوش آزادانه رمز حیات دانشگاه است. از دیگر مولفه‌های فرهنگ دانشگاهی تحمل ابهام به معنای بردباری در مقابل وضعیت‌های نامشخص است که باید در دانشگاه وجود داشته باشد. این تحمل و خویشتن‌داری و فضای به رسمیت شناختن دیگری در نهاد علم کاملا به عنوان یک مولفه شناخته شده است که به معنای الگوهای پارادایمی متفاوت هم تقسیم بندی شده است.
پور علی ضمن اشاره
به باز بودن فضای دانشگاه نسبت به پذیرش تضاد
علمی گفت: اگر وضعیت دانشگاه برای پذیرش تضاد آمیز علمی مناسب نباشد امکان
نهادینه‌سازی علم وجود ندارد. لذا دانشجویان علاوه بر هویت رشته‌ای هویت پژوهشی
هم دارند. همچنین وجود الگوی ارتباطات خاص
در دانشگاه بسیار مهم است چراکه دانشگاه‌ها با الگوی خشک و رسمی متناسب نیستند. لذا
باید الگوهای خاصی چه در نظام مسئولیت و چه سیاست‌گذاری و اعمال مدیریت و نظام‌های
شواریی در دانشگاه وجود داشته باشد. از همین جهت الگوهای سنتی در درون دانشگاه
واقعا ناکارآمد است.
پورعلی گفت: اگر این مولفه‌ها به عنوان مولفه‌های فرهنگ دانشگاهی در جامعه تقویت شود شاهد کارآمد شدن دانشگاه خواهیم بود. لذا این اتهام که دانشگاه ناکارآمد است ناشی از این است که این مولفه‌ها در دانشگاه به عنوان مولفه‌های غالب وجود ندارد. لذا اگر به کارآمدی نهاد علم دل بسته‌ایم باید در سیاست‌گذاری در نهاد علم به این ویژگی‌های ذاتی توجه شود.
پورعلی بیان کرد: از همین جهت مأموریت این همایش این است که جامعه دانشگاهی کشور را در راستای نهادینه‌سازی علم به این فرهنگ منتهی کند و نشان دهد که بدون توجه به فرهنگ دانشگاهی مسیر نهادینه سازی علم طی نمی‌شود. اگر در سودای این هستیم که بر اساس سند چشم اندار، کشور اول در منظقه باشیم باید اصرار بورزیم که دانشگاه و مولفه‌های فرهنگی تقویت شود.
جهاد دانشگاهی پل ارتباط دانشگاه و کشور
بر اساس این گزارش، علی اصغر هدایتی مدیرکل مطالعات فرهنگی سخنران بعدی این نشست بود. وی با طرح این پرسش که چرا جهاد دانشگاهی ورود به عرصه فرهنگی پیدا کرده است؟ گفت: بر اساس ابلاغیه شورای عالی انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی نهادی انقلابی با زمینه فرهنگی و ضلع دانشگاهی قلمداد شد و در اوایل انقلاب کار خود را آغاز نمود تا منویات شورای عالی انقلاب فرهنگی را در بستر دانشگاه دنبال کند. لذا ظرف فعالیت جهاد هم در دانشگاه دیده شده است و به نوعی در تعامل با فرهنگ عمومی هم قرار دارد.
هدایتی بیان کرد: جهاد دانشگاهی حلقه واسط جامعه و دانشگاه است. و از این جهت نیاز است که فارغ از مسایل شخصی و گروهی بتوانیم مسایل را دنبال کنیم. همچنین استراتژی جهاد دانشگاهی مشارکتی است. یعنی جهاد دانشگاهی می‌خواهد به نظام آموزش علمی کشور کمک کند و در آن در حوزه‌های پژوهش و آموزش و علم و فناوری تحول ایجاد کند. بر این اساس اداره کل مطالعات فرهنگی جهاد موضوعات فرهنگی را تعریف کرده که آغازش در سال 95 است و به صورت منظم دنبال می‌شود.
وی گفت: برگزاری همایش و انتشار دوفصلنامه مطالعات راهبردی فرهنگ دانشگاهی، برگزاری همایش‌ها و نشست‌ها و تألیف و ترجمه کتب مرتبط با فرهنگ دانشگاهی از جمله برنامه‌ها و تلاش‌هایی است که در زمینه فرهنگ دانشگاه صورت گرفته است. لذا باید اساتید این حوزه به صورت کامل شناسایی شوند. همچنین خروجی این اقدامات تولید ادبیات است که ناظر بر مقوله فرهنگ دانشگاهی است و یافت‌ها و نتایج این اقدامات را نشان می دهد.
مدیرکل مطالعات
فرهنگی گفت: لذا ما می‌خواهیم ادبیات به گونه‌ای باشد که متون سیاستی از آن
استخراج شود که به برنامه‌ریزی فرهنگی در دانشگاه‌ها کمک خواهد کرد. هم چنین باید
گفتمان‌سازی به امر غالب مبدل شودکه از بحث‌های مهم ترویج علم است. هم چنین از
طریق همین آیین‌های خاصی که در دانشگاه دنبال می‌شود و مهم‌ترین وظیفه‌اش هم هویت
بخشی به انسان آکادمیکی است. فرهنگ دانشگاهی در پیوند وثیق با توسعه پایدار کشور
است که همین توسعه پایدار بدون توسعه علمی ممکن نیست و توسعه علمی رهین توسعه فرهنگی
است و پیش نیاز توسعه فرهنگی ایجاد فرهنگ توسعه در جامعه و کشور است و از همین جهت
دانشگاه نهادی کلیدی محسوب می شود.
دانشگاه، مبدأ توسعه کشور
در ادامه این نشست خسرو قبادی رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی بیان کرد: بررسی‌های تجربی نشان می‌دهد که توسعه فقط با توسعه دانشگاه ممکن می‌شود. توسعه اصلا از توسعه دانشگاه آغاز می‌شود. لذا هرکجا توسعه‌یافتگی به وجود آمد دانشگاه پیشرو و راهبر اصلی توسعه بوده است. اگر توسعه اتفاق می‌افتد دانشگاه باید نقش داشته باشند. لذا مطابق سند چشم انداز توسعه ما می‌خواهیم قدرت برتر منطقه‌ای باشیم که همین مهم از طریق علم و فناوری حاصل می‌شود.
وی گفت: جهاد دانشگاهی در این مسیر پیشگام شده است و البته خواهان این است که خود دانشگاهیان در این ارتباط سخن بگویند و مشکلات و عوامل توسعه را بررسی کنند و خودشان از این بستر این موضع را ساخته و پرداخته نمایند. لذا در محصولات دینی این نکته وجود دارد که علم سلطان است . ما می‌خواهیم این سلطنت را واکاوی نماییم و مشکلات و چالش‌ها و موانع را ببینیم. و البته انتظار داریم همه دستگاه‌های مسئول دست همیاری بسپارند. این موضوع، موضوعی است که جهاد دانشگاهی با همه توانش وارد شده است و به خاطر رسالت علمی‌اش این مسأله را طرح کرده و از همه می‌خواهد که وارد میدان شوند.
قبادی بیان کرد: خوشبختانه تا کنون در خصوص همایش چندین دستگاه اعلام مشارکت کردند و خواستار شدند که حضور داشه باشند. با یونسکو و آیسسکو هم هماهنگی‌هایی صورت گرفته است که بتوانیم آنچه که فکر می‌کنیم برای توسعه کشور لازم است آماده و پیاده نماییم. همچنین در آستانه برنامه ششم توسعه هم هستیم که در این صورت به واقع نهادهای دانشگاهی می‌توانند محور توسعه قرار بگیرند. با این وجود احساس می‌شود که دستگاه‌های اجرایی هنوز هم از همه توان دانشگاه بهره‌مند نمی‌شوند.
