اختلاس و ربا؛ محصول نبود مرجع قرآنی در برنامه‌ریزی میان‌مدت
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) با بیان اینکه ما نیازمند اندیشه‌پردازی جدید و جنبش اندیشه‌ای از قرآن برای جهان جدید هستیم، گفت: پیشرفت هنوز داعیه دین‌پژوهان نشده است و به علت نبود منطق مرجع قرآن در برنامه‌ریزی کشور شاهد اختلاسهای میلیاردی و ربا در سیستم اقتصادی هستیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین احمد آکوچکیان، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) دیشب 20 آذرماه نشست علمی «کارکرد سبک تفسیر تنزیلی در مدیریت الگوی پیشرفت» در قم گفت: ما با تجربه چهار دهه انقلاب اسلامی و رخداد اندیشه دینی از یکسو و حاکمیت دینی از سوی دیگر با منظومه عظیمی از مسایل روبرو هستیم. از یک طرف با عقلانیت مدرن و پست مدرن و از سوی دیگر با مسایل جهان معاصر مسلمانی و مسائل تمدنی و جامعه ایرانی که باید برای آن پاسخ داشته باشیم.
وی افزود: ما با چند دسته از مسایل جدید روبرو هستیم و جامعه ایرانی نیز در مقابل موضوعات جدید قرار دارد؛ انقلاب اسلامی رخ داده است و ما داعیه مدیریت تحول برای دنیای جدید را داریم که در عرصه حیات اجتماعی و تمدنی می‌تواند بنیان یک مشرب زیست تمدنی را ایجاد کند. لذا باید ببینیم اندیشه پاسخگو برای این تحولات و نیازها چیست؟ ما پرسش‌های نواندیشی دینی داریم که می‌گویند برداشت سنتی از دین جوابگوی موضوعات روز نیست و تا جایی پیش رفته است که می‌گوید اندیشه دینی برای وفاداری به تجربه قدسی باید از دین مصطفایی عبور و دین طبیعی را مبنا قرار دهد و اندیشه مبتنی بر سکولاریسم را پیشنهاد می‌دهد.
وی اظهار کرد: اینها(نواندیشان) معتقدند اندیشه موجود سنتی پایه‌های دفاع از نوعی حاکمیت سیاسی منجر به سکولاریسم را پیشنهاد می‌کند؛ اینها معتقدند سکولاریسم معاصر محصول اندیشه سنت‌نگر حوزوی است و منابع وسیعی نیز در حال تولید در این زمینه است و در عین حال این سؤال مطرح است که اندیشه دینی چه میزان ظرفیت مخاطب گرفتن هستومندی انسانی، الگوی سبک زندگی را دارد و می‌تواند دانش مبنایی برای دنیای جدید ایجاد کند؟ درست در زمانی که با چالش‌های زیادی مواجهیم امروز پرسش از این اندیشه پایه، تخصصی‌تر شده است که آیا این اندیشه بنیان نظریه جدیدی را با دوری از سکولاریسم به دست می‌دهد؟.
این محقق و پژوهشگر با بیان اینکه این ظرفیت مفهومی چقدر می‌تواند در قالب نظام برنامه‌ای مرجع قرار گیرد و یا سندی را برای مدیریت تحول پیشنهاد می‌کند؟ اظهار کرد: برنامه‌های توسعه در کشور از کدام سند تبعیت می‌کند؟ می‌بینیم که هر دولتی آمده برنامه توسعه‌ای متفاوتی ارایه کرده است و باید پرسید سند بالادستی این نظام توسعه‌ای چیست؟ و اگر به این سؤالات جواب ندهیم، جنبش طبیعی دینی در حال ارایه پیشنهاد است و جنبشی هم داریم که وحی را بشری می‌داند و جایگزین تاخیر ما در ارایه طرح خواهد شد.
وی افزود: آنچنان امروز صف ما اندک و دیگران صف پرمخاطبی دارند و آنچنان اصحاب اندیشه سنت‌نگر به وعظ و خطابه خویش مشغول‌اند که کسی درک تازه‌ای از سؤالات جدید ندارد؛ ما نیازمند اندیشه‌پردازی جدید و جنبش اندیشه‌ای جدید برای جهان جدید از قرآن هستیم زیرا حتی در خود قم هم کسانی به سؤالات قبل از انقلاب اسلامی می‌اندیشند و برخی نیز سودای عزت خویش را به جای قران و اهل‌بیت(ع) دارند، ولی باید ما به این سؤالات جدید جواب بدهیم.
آکوچکیان بیان کرد: این دست محققان که قرآن را مبنای توسعه می‌دانند، آن‌قدر کم هستند و پاسخ به سؤالات آن‌قدر دشوار است که با مجموعه چند نفره پیشبرد کار سخت است و باید از همه ظرفیت‌های موجود در فکر دینی استفاده شود؛ حجم عظیم مسایلی که امروز به به سراغ ما آمده‌اند مهاجمی هستند که یا باید پاسخ آن را بدهیم و یا باید تن به سکولاریسم بدهیم، زیرا امروز حتی شهر قم هم نماد معنویت چند دهه پیش را ندارد، لذا فصلی از این مسئله آن است که سبک تفسیر تنزیلی می‌تواند پشتوانه نظام توسعه ملی و نظام اجتماعی مبتنی بر قرآن باشد.
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک توسعه(رشد) تصریح کرد: امروز هنوز مسئله نظام اسلامی که پیشرفت است، داعیه دین‌پژوهان حوزه قم نیست و برخی می‌گویند توسعه و رشد چه ربطی به قرآن کریم دارد، لذا هنوز دغدغه داریم که آیا قرآن در پیشرفت‌پژوهی نقشی دارد؟ البته از طرفی وقت هم برای پاسخگویی کم است و چهار دهه را از دست داده‌ایم و از طرفی دیگران نیز ساکت ننشسته‌اند.
این محقق با اشاره به سند چشم‌انداز ایران 1404 و با بیان اینکه هنوز یک دهم اهداف سند چشم‌انداز نظام اسلامی به دست نیامده است، گفت: این نشان می‌دهد که یا ما بلد نیستیم سند چشم‌انداز بنویسیم یا هنوز واقعیات اجتماعی را ایستا می‌دانیم و اینکه هیچ چیزی تکان نمی‌خورد تا ما برنامه بنویسیم یا اینکه چیز جدی‌تر وجود دارد که برنامه‌نویسان کشور هم متوجه آن نشده‌اند و آن به کار نبستن منبع و مرجعی مانند قرآن برای برنامه‌ریزی در افق دوردست است.
آکوچکیان اظهار کرد: سوره‌های قرآنی تنزیلا آمده تا مدیریت میان‌مدت اجتماعی صورت گیرد، ولی هنوز مسئولان کشور متوجه نشده‌اند در برنامه‌ریزی میان‌مدت روی چه مسایلی باید حساسیت به خرج بدهند؛ 9 سال دیگر همه دولت‌های چندگانه باید پاسخگو باشند که چرا نتوانسته‌اند برنامه چشم‌انداز را محقق کنند و این مایه شرمندگی است، چون منطق مرجع معین وجود نداشته است ولی تفسیر تنزیلی به ما کمک می‌کند که منطق مرجع اسناد بالادستی را معین کنیم.
وی افزود: نبود همین منطق مرجع سبب شده تا از اقتصاد اسلامی ما بانک‌های ربوی بیرون بیاید و از کرسی‌های قدرت، میلیاردها از جیب بیت‌المال برود در حالی که نقطه اصلی داعیه ما زندگی دینی بوده و همین امر به بحران در سبک زندگی و کاهش عنصر معناداری زندگی معاصر تبدیل شده است.
