دانش‌بنیانی باید با تزکیه همراه باشد
گروه ادب: مدرس حوزه علمیه در میزگرد بررسی آراء و نظرات آیت‌الله هاشمی شاهرودی با تاکید بر اینکه دانش‌بنیانی باید با تزکیه همراه باشد، تصریح کرد: اگر تزکیه نباشد خطای در مصرف پیش می‌آید و تخریب می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، معاونت علمی دانشگاه عدالت نشست علمی از سلسله میزگردهای بررسی آراء و نظرات آیت‌الله هاشمی شاهرودی را با موضوع فرهنگ امروز، 30 آذرماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین بیاتی، ریاست دانشگاه و آیت‌آلله محمدحسن گلی شیردار، مدرس حوزه علمیه برگزار کرد.
آیت‌الله گلی شیردار، مدرس حوزه علمیه در این میزگرد عنوان کرد: فرهنگ به عنوان زیرساخت ایمن بخشی به جامعه پویا نقش حیاتی دارد. در این باره، اولین نکته این است که در تحلیل و تحقیق و بررسی اندیشه‌های نوپیدا، خطای راهبردی روی داده است.
وی با بیان اینکه اندیشه با انقطاع از اندیشمند بررسی می‌شود، گفت: یکی از عناصر و شاخص‌های اصلی شناسایی آیات الهی در جوامع بشری این است که چه کسی مدیر القای این مفاهیم به جامعه بوده است. قرآن را بر اساس مدیر مبلغ می‌توان شناسایی کرد. از جمله ویژگی‌های آیت‌الله شاهرودی می‌توان به این مورد اشاره کرد که ایشان شخصیتی جامع‌نگر به داده‌های دینی دارند.
آیت‌الله گلی افزود: آیت‌الله شاهرودی قائل به داشتن حکومت و تشخیص جامعیت دین است. حکومت دینی مبنا دارد و مدیریت می‌خواهد.
وی با عنوان اینکه آیت‌الله شاهرودی دین را به جامع‌نگری شناخته است، عنوان کرد: ایشان قائل است که دین مدل مدیریت فرد نیست، دین اساس و هسته و مغز دین مدیریت جامعه است. ایشان دین را کارآمد می‌بیند و مشکل را در آموزه‌ها نمی‌بیند بلکه در امثال افرادی می‌بیند که از آن استفاده می‌کنند.
آیت‌الله گلی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: برای مثال خون‌ریزی برای ایجاد حکومت دینی امری لازم است، برای همین خداوند در قرآن کریم عنوان کرده است که حاضر است خون کسانی را که در راه دین ریخته شده است بخرد.
وی همچنین گفت: آیت‌الله شاهرودی دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب را با کارشناسی عمیق تحلیل می‌کند. این موضوع نشان از عمق‌نگری و اندیشه زنده و پویای مقام معظم رهبری دارد که آیت‌الله شاهرودی در ظل اعتقادات و دغدغه معظم‌له مباحث را تحلیل می‌کند.
آیت‌الله گلی ادامه داد: سومین مورد اینکه ایشان شخصیتی است که به دنبال مدل‌های نو است تا در واژه‌های متنوع علمی آنها را بشناسد. همچنین آیت‌الله شاهرودی به سفارش امام به ایران برگشت. ایشان فوق توان خود برای امام هزینه کرد و این در حالی بود که ایشان در شرایطی بودند که نیاز مالی داشت. آیت‌الله شاهرودی خود را در نظام تعریف می‌کند و نظام جایگاه ویژه‌ای دارد. این فقاهت ارزشمند است که بر مرجعیتی که ایشان می‌توان در جهان داشته باشد ارجحیت دارد؛ در حالی که ایشان می‌توانست با کنار گذاشتن مسئولیت‌هایی که دارد، جایگاه خود را در مرجعیت پیدا کند. ولی ایشان فرمودند این نظام جایگاه ویژه‌ای برای من دارد.
وی درباره وجه ممیزه شخصیت آیت‌الله شاهرودی عنوان کرد: از شاخصه‌های اصلی ایشان این است که فرموده آیت‌الله شاهرودی برگرفته از آیات قرآن است. ایشان در حوزه ساماندهی به فرهنگ، شناسایی دقیق ویروس و چالش‌هایی که وارد فرهنگ می‌شوند و زیرساخت آن را تخریب می‌کنند را از عناصر پویایی فرهنگ می‌داند.
آیت‌الله گلی اظهار کرد: دانش‌افزایی اگر با اهداف مولد بررسی نشود، آن دانش سبب عقب‌گرد جامعه بشری می‌شود و بر این اساس حوزه آموزش را قرآن تاکید می‌کند، یعنی مدیریت بهرهوری در داده‌های دینی. اگر حوزه آموزش، افزایش دانش، مدیریت دانش‌افزایی بر اساس مولد دانش در حوزه بهرهوری تعریف نشود، همین خساراتی است که ما داریم می‌بینیم. یزکیهم و یعلمهم الکتاب یعنی حوزه بهرهوری و دانش را نوپیدایی و دانش‌افزایی در جامعه پویا این است که تزکیه امری فردی نیست. یعنی جامعه را به سمتی هدایت کنیم که به سمت تولید ارکان رشد پیش برود. و جامعه بداند که چطور از این دانش استفاده کند. اگر تزکیه نباشد خطای در مصرف پیش می‌آید و تخریب می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه نگاه ایشان بر این است که باید در حوزه کلان‌نگری و کارآمدی فرهنگ اصیل عقلانی و دینی نقش بهرهوری را بیابیم، افزود: اندیشه‌ای ضمانت اجرایی دارد که خروجی آن برای همه طبقات جامعه تقسیم‌بندی شده باشد. طبقه‌بندی اعطای اندیشه‌ها به اقشار از عناصر موفقیت فرهنگ است. باید مخاطب‌شناسی کرد.
آیت‌الله گلی در پایان سخنانش اظهار کرد: از دیدگاه‌های اصیل در نفوذ فرهنگی، سلایق و تنظیم جامعه این است که در رسانه و فیلم بهترین استفاده را بکنیم. آیت‌الله شاهرودی اعتقاد دارد که تماشای تلویزیون حرام که نه، بلکه واجب است. فیلم عرصه ارائه فرهنگ اصیل و نفوذ در زندگی مردم و اساسی‌ترین کار است.
همچنین حجت‌الاسلام بیاتی در این میزگرد از استخراج کتب موضوعی مطالب آیت‌الله هاشمی شاهرودی به عنوان پروژه علمی فرهنگی یاد کرد و گفت: این نشست درباره دیدگاه‌های ایشان درباره مسئله فرهنگی است.
وی افزود: انقلاب اسلامی ایران به ذات فرهنگی است. آنچه که انقلاب اسلامی را به سرانجام رسانده، مبانی اقتصادی و سیاسی نبوده است، بلکه فرهنگی بوده است. اعتراض علما و امام خمینی(ره) در سده اخیر به خودباختگی فرهنگی در قبل از انقلاب است.
حجت‌الاسلام بیاتی اظهار کرد: از دید امام خمینی، مشکلات ناشی از خودباختگی فرهنگی و تاثر از فرهنگ‌های بیگانه و فرهنگ غرب است. آنچه دانشگاه را رقم می‌زند باید در اولویت قرار گیرد. پس اولویت فرهنگ نباید به هم بخورد. رهبر معظم انقلاب فرمودند که فرهنگ مانند هوایی است که در آن تنفس می‌کنیم.
وی با بیان اینکه در هوای مسموم نمی‌توان نفس کشید چه برسد به اینکه جایی برای دغدغه اقتصادی باقی بماند، عنوان کرد: با ساخت فرهنگی در ساختار، دیگر مقولات اصلاح می‌شود.
حجت‌الاسلام بیاتی از کتاب فرهنگی شاهرودی به عنوان اثری یاد کرد که ابعاد مختلف را نشان می‌دهد و گفت: در کتاب ایشان از ترفندهای ضدفرهنگی دشمن علیه ایران یاد شده است که تحریک عواطف از راهکارهای دشمن نامیده شده است.
وی از دامن زدن به عواطف قومی و مذهبی به عنوان یکی از مقولات ضدفرهنگی دشمن علیه ایران یاد کرد و افزود: در کشورهای دیگر، تعدد فرهنگی سبب ایجاد ظرفیت شده است و همین موضوع را برای جذب دیگران به کشور خود مورد استفاده قرار می‌دهند. البته از نگاه آیت‌الله شاهرودی، تعدد فرهنگی می‌تواند به ظرفیت منفی تبدیل شود که دشمن بر نقاط افتراق سوار شود.
حجت‌الاسلام بیاتی ادامه داد: وقتی بحث اختلاف مذهبی در کنار اختلاف قومی پیش می‌آید، اوضاع وخیم‌تر می‌شود. اختلاف‌هایی از این دست، کینه و کدورت و احساس نفاق به دنبال دارد و به وحدت ملی خدشه وارد می‌شود مانند اختلاف شیعه و سنی.
وی در ادامه سخنانش عنوان کرد: وقتی رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند باید تصمیم‌ساز باشیم، همین موضوعات را مد نظر قرار می‌دهد. نفوذ فرهنگ بیگانه، تار و پود فرهنگ را از هم می‌پاشد. ما هویت اسلامی را در برابر هویت ملی قرار نمی‌دهیم. در مراجعه به نهج‌البلاغه، حضرت امیر المومنین (ع) به مالک اشتر نخعی سفارش کرده‌اند که تو حاکم مصر می‌شوی، مراقب باش که به آداب و رسوم حسنه آنان اهانت نکنی. بنابراین اسلام با آداب حسنه دیگر کشورها و ملت‌ها مشکلی ندارد.
حجت‌الاسلام بیاتی در بخش دیگری از سخنانش، اهانت به آداب و رسوم ملت‌ها را از دیدگاه آیت‌الله هاشمی شاهرودی به عنوان رویکردی دانست که سبب پاره پاره کردن جامعه می‌شود که از درون می‌پاشد.
رئیس دانشگاه عدالت عنوان کرد: یکی از نکاتی که از سخنان آیت‌الله شاهرودی می‌توان استخراج کرد، هجوم به فرهنگ و عقاید اسلامی است که عنوان می‌کند پر شدن فضاهای مجازی از شبهات است و به فرهنگ خدشه می‌زند.
وی با تاکید بر اینکه خشونت و تعصب نباید ما را بگیرد، توضیح داد: آنها اگر به ما هجوم می‌آورند، ما هم باید به آنها جواب بدهیم. دین ما کامل است و می‌توان از مبانی آن استفاده کرد. نباید در زمین آنها بازی کرد. بروز این اختلاف بین مسئولان به عنوان ترفند دیگر مطرح است.
حجت‌الاسلام بیاتی بیان کرد: این موضوع مانند شبهه حاکمیت دو گانه که مطرح شد مبنی بر اینکه جمهوری بودن یا الهی بودن نظام را بیان کردند. در عین حال جمهوری اسلامی ایران نشان داده است که کارآمد بوده.
وی به نکته دیگری از سخنان آیت‌الله شاهرودی اشاره کرد و گفت: ایجاد ناامنی و ترویج فرهنگ فساد که ایشان آن را ضد فرهنگ می‌دانند نکته دیگر است. فساد و ضد هنجار دو شکل سازمان یافته و عادی یا غیر سازمان یافته است.
حجت‌الاسلام بیاتی ادامه داد: روش رفتار و برخورد متفاوت است. گاه نوعی نهی از منکر می‌کنیم که آن برخورد را باید با یک حرکت سازمان یافته انجام داد. نکته دوم، بحث فرهنگ، بحث توصیه و اخلاق نیست، مثل بحث حقوقی باید ضمانت اجرایی داشته باشد و قوه قضاییه پشت سر آن باشد. به این صورت که همیشه با نصیحت و اخلاق محوری کار پیش نمی‌رود. در ساده‌ترین مسائل فرهنگی کشورهای اروپایی، قوه حقوقی حامی چنین قوانینی است.
وی با بیان اینکه فرهنگ از دید آیت‌الله شاهرودی این طور نیست که گزاره‌ها را در حد گزاره توصیه اخلاقی تنزل دهیم، افزود: این موارد باید رعایت شود.
حجت‌الاسلام بیاتی اظهار کرد: در توصیه دیگر ایشان گفته است که در تبلیغات و کار فرهنگی، قبح بسیاری از اعمال ضد فرهنگی شکسته می‌شود؛ مانند سریال‌هایی که رفتار هتاکانه فرزند نسبت به والدین را در 39 قسمت نشان می‌دهد و در قسمت پایانی از پشیمانی آن فرد صحبت می‌کند.
وی عنوان کرد: این موضوع مانند این است که خلاف شرع در تلویزیون نشان داده شود و در پایان آن گفته شود که این کار بد است. در مهندسی فرهنگی باید این موضوع تحت ارشاد و اشراف قرار گیرد تا مدل‌هایی طراحی شود که انقلاب اسلامی با ماهیت فرهنگی را به منزل مقصود برساند.
