ضرورت تقسیم کار فعالیتهای قرآنی به‌منظور جلوگیری از موازی‌کاری

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، ایرنا نوشت: پس از دیدار هفته گذشته سیدرضا صالحی امیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با مسئولان و کارکنان معاونت قرآن و عترت این وزارتخانه مطلع شدیم وی از حجت الاسلام محمدرضا حشمتی معاون قرآن وعترت خواسته تا از هم اکنون به فکر برنامه ریزی برای بیست وپنجمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم باشد که قرار است در ماه مبارک رمضان و در آخرین سال دولت یازدهم برگزار شود.
صالحی امیری سفارش کرده تا این نمایشگاه هم گسترش کیفی و کمی داشته باشد و هم در سراسر کشور به شکلی شایسته برگزار شود که به اعتقاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این مساله یک ضرورت قطعی و انکارناپذیر است.
این دو رویداد بهانه ای شد تا ضمن گفت وگو با حجت الاسلام حشمتی در نشستی به بررسی مشکلات و موانع برگزاری نمایشگاه مورد انتظار وزیر بپردازیم که حشمتی نیز در این گفت وگوی صمیمانه، حرف های گفتنی بسیاری داشت.
معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مشکل اصلی نمایشگاه قرآن را دیر رسیدن بودجه عنوان کرد.
او همچنین گریزی به عملکرد شورای توسعه فرهنگ قرآنی زد و تقصیر حضور نیافتن حجت الاسلام حسن روحانی رئیس جمهوری در مراسم تجلیل از خادمان قرآنی، را به گردن دفتر ریاست جمهوری انداخت.
مشروح گفت وگوی خبرنگار معارف ایرنا با حجت الاسلام محمدرضا حشمتی در پی می آید:

** ایرنا: آقای حشمتی، محتوای دیدار اخیر شما با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره نمایشگاه قرآن چه بود؟
- با آمدن آقای صالحی امیری مکاتبات زیادی برای نمایشگاه قرآن داشتیم و جلسات اختصاصی نیز در معاونت برگزار کردیم و هفته پیش که آقای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از معاونت قرآن بازدید کرد، نشست خوبی با مدیران این معاونت برگزار شد و هر یک از مدیران گزارشی را از برنامه ها و عملکرد خود ارائه کردند و در مجموع سه موضوع اساسی به عنوان چالش های این معاونت از سوی بنده مطرح شد که یکی از این موضوع ها درباره بیست وپنجمین نمایشگاه قرآن بود.
موضوع دوم در این دیدار که با آقای صالحی امیری مطرح کردیم، موضوع ارتباط منطقی معاونت قرآن و عترت با دولت و سایر معاونت های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود. چون معتقدم این معاونت در واقع معاونت قرآن دولت است که در هدف گذاری و تاسیس آن نیز مطرح شده، از این رو فعالیت های دولت در حوزه قرآن باید به صورت تخصصی و کارشناسانه از سوی این معاونت انجام شود و باید خدماتی به دولت بدهیم و دولت نیز باید ملزومات آن را فراهم کند.
البته نحوه ارتباط معاونت قرآن با سایر معاونت های وزارت ارشاد نیز مطرح است. چون معاونت قرآن یک معاونت محتوایی است اما سایر معاونت ها جنبه موضوعی دارند و در یک حوزه خاص مانند رسانه فعالیت می کنند در حالیکه در حوزه خاصی کار نمی کنیم و محتوای فعالیت های وزارت ارشاد را باید مهیا کنیم، از این رو می گوییم معاونت محتوایی و باید محتوای لازم را که دوستان تولید می کنند، آماده کنیم و این مساله به یک ارتباط منطقی نیاز دارد و آقای صالحی امیری نیز دستور داده در قالب برنامه های میان مدت و بلندمدت طرح این کار را ارائه دهیم تا در وزارتخانه یا دیگر مراکز قانونی تصویب شود.
بر همین اساس ارتباط منطقی ما با سایر معاونت ها مهم است و این مساله چالشی است که از روز اول وجود داشته است از این رو باید از این اجمال درآید.
برگزاری نمایشگاه قرآن برای ما بسیار مهم است. چون نیمی از اعتباراتمان را صرف نمایشگاه های قرآن در سراسر کشور می کنیم و بقیه اعتبارات، پاسخگوی نیازهای ما نیست، درخواست ما این بوده که برای بودجه نمایشگاه قرآن، سرفصلی جداگانه درنظر گرفته شود تا بتوانیم در این زمینه گسترده تر و جامع تر عمل کنیم تا به ماموریت ما لطمه نخورد. سایر فعالیت های ما نیز اینگونه است. به عنوان نمونه حمایت از موسسات قرآنی یکی از وظایف ما است و زمانی که اعتبار کافی نداشته باشیم، نمی توانیم از آنان حمایت کنیم. داستان حمایت از تولید محصولات قرآنی نیز اینگونه است.
اصل برگزاری نمایشگاه قرآن برای ما موضوعیت دارد و آقای صالحی امیری نیز در جمع بندی دستور داد و قبلا نیز در مکاتبه ای تاکید کرده که جشنواره ها و نمایشگاه ها نماد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند و نمی توانیم تعطیل کنیم و باید بهتر برگزار کنیم آقای صالحی تاکید دارد که هم محتوا و کیفیت نمایشگاه قرآن تقویت شود و هم تعداد آنها را به 450 نمایشگاه در شهرستان ها افزایش دهیم در حالیکه اکنون 120 نمایشگاه بیشتر نداریم و این مساله نشان می دهد که عملیات بزرگی برای ماه مبارک رمضان داریم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برپایی بیست و پنجمین نمایشگاه قرآن طی مکاتبه ای اعلام کرده که احکام مربوط به شورای سیاستگذاری و ریاست نمایشگاه را آماده کنیم که این کار انجام شده و منتظر ابلاغ آقای صالحی امیری هستیم.
البته در خصوص اعتبار بودجه نمایشگاه قرآن آقای صالحی امیری با آقای محمدباقر نوبخت معاون رییس جمهوری و رییس سازمان برنامه و بودجه مکاتبه کرده و در داخل وزارتخانه نیز به علی اصغر کاراندیش معاون اداری مالی دستوراتی داده ولی هنوز اعتباری برای ما پیش بینی نشده و در واقع «هنوز نقد نیست».
دبیرخانه نمایشگاه قرآن فعال شده و عملا وارد گردونه نمایشگاه در تهران و شهرستانها می شویم ولی نگاهی ویژه به نمایشگاه قرآن در مشهد داریم. چون این شهر در سال 2017 به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام تعیین شده و قرار است بیشترین برنامه های فرهنگی، هنری، جشنواره ها و نمایشگاه ها حول محور این شهر باشد. البته نمایشگاه قرآن در مشهد همواره جلوه خوبی داشته ولی امسال باید از نظر بین المللی بیشتر دیده شود.
جلسه ای نیز با آقای جمشید انصاری معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان امور اداری و استخدامی درباره پست های سازمانی همطراز در استان ها داریم. چون ستاد ما یعنی معاونت قرآن با چهار اداره کل تکمیل است و مشغول کار هستیم و ظرفیت خوبی هم وجود دارد ولی همطرازهای ما در استان ها به صورت رسمی در چارت نیامده و استان هم مشخص نیست و بدون ابلاغ مشغول به کار هستند که قرار شد تعیین تکلیف شود.

** ایرنا: در مصاحبه ای که درباره بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن با شما داشتم، موضوع تحول در نمایشگاه گذشته را به عنوان یک موضوع جدی مطرح کردید. آیا همچنان به این مساله پایبند هستید؟
- فقط یک مانع داریم و آن این است که اعتبارات مربوط به نمایشگاه قرآن را در اردیبهشت دریافت می کنیم و ماه اردیبهشت زمان مناسبی برای ایجاد تحول در نمایشگاه نیست. چون تا زمان برپایی نمایشگاه فاصله کمی وجود دارد و این خواسته را نیز به وزیر اعلام کرده ایم که اگر بخشی از اعتبارات را قبل از پایان سال دریافت کنیم، می توانیم قراردادهایی را برای تولید محصولات قرآنی منعقد کنیم و اگر یک سال این مساله اتفاق بیافتد، در سال های آینده در زمینه برنامه ریزی نمایشگاه قرآن جلو خواهیم بود و ساز و کارمان خوب می شود، مخصوصا با توجه به اینکه هر سال ماه قمری به ابتدای سال شمسی نزدیک می شود.
ناچاریم چارچوب های موجود را حفظ کنیم. حوزه ها و نهادهایی که برای برپایی نمایشگاه با ما همکاری دارند، معمولا صبر می کنند تا پس از تشکیل ستاد نمایشگاه، محصولات خود را ارائه دهند و بی تقصیریم ولی می توانیم فضاسازی های عمومی نمایشگاه را با تولید آثار حجمی و آثار هنری مانند تابلوها ارائه کنیم. البته می توانیم به جای تشکیل کمیته های مختلف در برگزاری نمایشگاه قرآن نگاهی موضوعی داشته باشیم و به صورت محتوایی نمایشگاه را برگزار کنیم.

** ایرنا: با توجه به وضعیت بودجه و اعتبارات قرآنی، پیش بینی می شود که نمایشگاه سال آینده نیز همچون نمایشگاه بیست و چهارم باشد و ظاهرا شاهد تحولی در آن نخواهیم بود.

- بله. ما بی تقصیریم.

** ایرنا: به عبارت دیگر انتظاری که وزیر محترم ارشاد در این زمینه دارند، برآورده نخواهد شد. به ویژه با توجه به اینکه آخرین نمایشگاهی است که در دولت یازدهم برپا می شود و انتظار مسئولان، تحول و کیفیت در برگزاری آن است.
- انتقال داده ایم و معذوراتی نیز وجود دارد. هنوز هیچ بودجه ای از اعتبارات شورای توسعه فرهنگ قرآنی تا این تاریخ وصول نشده و اگر آن هم وصول شود، باز بخشی از آن را می توان در نمایشگاه استفاده کرد که سهم خودمان است و بخشی نیز مربوط به سهمیه دستگاه هاست.

** ایرنا: بعد از برپایی بیست و چهارمین نمایشگاه قرآن گفت و گویی با شما داشتم و جنابعالی مهمترین دستاورد آن نمایشگاه را تولید متون تخصصی دانستید و حجت الاسلام علی ملانوری مدیر کمیته محافل و مراسم نمایشگاه نیز گزارش مفیدی در این زمینه ارائه کرد. این متون تخصصی چه زمانی به دست پژوهشگران و علاقه مندان می رسد؟
- تاکنون 10 موضوع از این متون تخصصی را استخراج کرده ایم که برای تدوین اولویت دارد ولی هنوز قرارداد آن بسته نشده است. چون معتقدیم برای هر موضوع باید یک کارگروه متخصص تشکیل شود تا بتوانند متون موردنظر را استخراج کنند. چارچوب موضوع ها مشخص شده و پیشنهادهایی برای قرارداد نیز مطرح شده و امیدواریم تا نمایشگاه بعدی آماده شود.

** ایرنا: آقای علی جنتی وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی در یکی از بازدیدهای خود از بیست وچهارمین نمایشگاه قرآن رضایتی از بخش بین الملل نمایشگاه نداشت. برنامه امسال برای این بخش چیست؟
- ما هم راضی نبودیم.

** ایرنا: برگزارکننده شما هستید و موضوع نیز متوجه شماست.
- بله. گاهی اصرار داریم که نمایشگاه باید بین المللی باشد و ناچاریم یک سیمای بین المللی به آن بدهیم و از چند کشور دعوت کنیم ولی یک زمانی قصد داریم که واقعا جنبه بین المللی داشته باشد که این مساله مقدمات و تمهیدات خود را می طلبد. یعنی ما در این بخش می خواهیم فعالیت های قرآنی در حوزه بین الملل را به نمایش بگذاریم که نیازمند مقدماتی است. مثلا تماس با تشکل ها و شخصیت های قرآنی که به عنوان نمونه حضور دانشمندانی از الازهر مصر بسیار مطلوب است ولی بعضی مواقع موانعی وجود دارد. مثلا وضعیت ما با برخی کشورها آنگونه نیست که فعالان قرآنی بتوانند به نمایشگاه بیایند.
برنامه ریزی برای بخش بین المللی نمایشگاه قرآن کاری وقت گیر و پرهزینه است. مثلا وقتی از اردن می خواهیم میهمان دعوت کنیم، باید توجه داشته باشیم که تشکل های قرآنی خوبی در این کشور وجود دارد و می توان از تجربیات آنان در زمینه های مختلف قرآنی استفاده کرد و معتقدم برای تحقق جنبه بین المللی نمایشگاه باید یک سال کار کرد تا ظرفیت هایی از بین المللی بودن نمایشگاه را نشان بدهیم. مثلا چهره های موفق در زمینه قرائت، حفظ و مانند آن در کشورهای دیگر وجود دارد که می توان از تجربه های آنان استفاده کرد.
کارهای تحقیقاتی قرآنی در جهان برای ما ناشناخته است. در زمینه حفظ بسیاری از کشورها جلوتر از ما هستند ولی آوردن این افراد به نمایشگاه عملا ممکن نیست، مگر اینکه حداقل 9 ماه فرصتی وجود داشته باشد و گروهی به سفر بروند و زمینه های شناسایی این ظرفیت ها را شناسایی کنند.
البته باید توجه کنیم بسیاری از اندیشمندان و هنرمندان در کشورهای مسلمان یا عربی ترجیح می دهند در ماه مبارک رمضان عازم عمره شوند و از مسافرت به کشورهای دیگر استقبال نمی کنند و اگر برای غیر از ماه مبارک رمضان طرحی ویژه داشته باشیم، کاری مفیدتر خواهد بود.

** ایرنا: سخن از بودجه و اعتبار شد. حجت الاسلام نصرالله پژمانفر رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اخیر با توجه به نصف شدن اعتبار بودجه قرآنی از 200 به 100 میلیارد تومان گفته که «ما شرمنده جامعه قرآنی هستیم» ولی از طرف دیگر حجت الاسلام حمید محمدی دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی نگاهی خوشبینانه به این مساله دارد و گفته که سال 96 سال خوبی برای جامعه قرآنی خواهد بود. نظر شما چیست؟
- تخصیص بر روی کاغذ داده شده ولی پرداخت نشده و تخصیص کاغذی فایده ای ندارد.

** ایرنا: با توجه به اینکه بیمه فعالان قرآنی و بسیاری از کارهای دیگر قرآنی در گرو این بودجه است، به نظر شما چه کسی باید این گره را باز کند؟
- اشکال اساسی اینجاست که یک شورای سیاستگذاری که در حقیقت باید به ایجاد هماهنگی بین دستگاه ها بپردازد، مسولیت بودجه را نیز به عهده گرفته است. یعنی آقای محمدرضا مخبر دزفولی به عنوان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی باید پیگیری ها را انجام دهد و به نظر می رسد مجموعه آن شورا و شورای عالی انقلاب فرهنگی انگیزه ای برای پیگیری ندارد.
از آنجا که قرار نیست این شورای تخصصی بودجه ها را هزینه کند، مسئولان آن دغدغه ای در این زمینه ندارند و دستگاه های دیگر باید به دنبال اعتبارات خود باشند و به همین دلیل وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامه ای از آقای نوبخت درخواست کرده تا سهم وزارت ارشاد را به این وزارتخانه اختصاص دهند و اگر این کار انجام شود و روند تخصیص و پرداخت بودجه تغییر کند، سه وزارتخانه ای که در شورای توسعه فرهنگ قرآنی مسئولیت دارند (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) می توانند هر روز پیگیر این موضوع باشند.
39 درصد از بودجه قرآنی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص دارد. 51 درصد سهم آموزش و پروش و بقیه نیز متعلق به وزارت علوم است و دستگاه هایی نیز در هر کمیسیون عضویت دارند که وقتی پول گرفتند، میان دستگاه های خود توزیع می کنند که 18 سازمان و نهاد به عنوان اعضای کمیسیون تبلیغ و ترویج (وزارت ارشاد) فعالیت دارند و اگر بتوانیم اعتبار و سهم خود را دریافت کنیم، پول خوبی به هر یک از سازمان ها اختصاص می یابد که از جمله این اعضا می توان به صدا و سیما اشاره کرد.
مسئولان ما از جمله معاون اداری مالی وزارتخانه همواره پیگیر بودجه این کمیسیون است ولی این اعتبار، الان در شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

** ایرنا: حجت الاسلام ‌محمدی دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی در همان مصاحبه گفته بود که دستگاه ها برای گرفتن بودجه باید دغدغه داشته باشند و پیگیر بودجه های قرآنی خود باشند.
- این بودجه در ردیف دستگاه ها نیست که پیگیری کنند. وقتی در ردیف ما نیست، نمی توانیم به سازمان برنامه و بودجه یا سازمان مدیریت بگوییم پول ما را بدهد. آقای محمدی اشتباه می گوید. پول، مربوط به جایی دیگر است. این بودجه باید در دستگاه ها قرار بگیرد.

** ایرنا: ‌یعنی نباید به شورای توسعه فرهنگ قرآنی بدهند؟
- شورای توسعه فرهنگ قرآنی مثل شورایعالی انقلاب فرهنگی به عنوان هماهنگ کننده فعالیت هاست و هر دستگاه فرهنگی برای فعالیت های خود دفاع می کند و بودجه دریافت می کند. شورایعالی انقلاب فرهنگی به عنوان سیاستگذار، دستگاه ها را نصیحت می کند و بودجه قرآنی نیز همین مسیر را طی می کند در حالیکه معتقدیم بودجه باید در دستگاه ها دیده شود نه دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی. به عبارت دیگر این دبیرخانه، محلی برای پول گرفتن نیست. ایراد این است که کسی پیگیر پول ما نیست و اعتبار، بی صاحب است.

** ایرنا: چه کسی باید پیگیری کند؟
- از ناحیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری صورت می گیرد ولی چون جای آن در ردیف های شورای توسعه فرهنگ قرآنی قرار داده شده، وزارتخانه عملا نمی تواند بگوید چرا این پول را نمی دهید. چون آنها می گویند پول متعلق به شما نیست. پول هایی که در ردیف های بودجه وزارت ارشاد است، مدافعی دارد. مثلا این وزارتخانه بودجه های مربوط به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی یا سازمان حج و زیارت را دریافت می کند و به دستگاه های مربوطه پرداخت می کند و اگر سهم ما در جایگاه خودمان دیده می شد، هر روز به سازمان برنامه و بودجه می رفتیم تا بودجه قرآنی را دریافت کنیم.

** ایرنا: وضعیت صندوق حمایت از فعالان قرآنی یا بیمه فعالان قرآنی چه می شود؟
- بیمه فعالان قرآنی جزو ردیف هایی است که زیر نظر شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیست و تلاش های بسیاری را برای آن داریم. پول این بیمه و بیمه هنرمندان و نویسندگان در ردیف های متفرقه است، از این رو همه آن تحصیل نمی شود و وزیر ارشاد دستور داده تا بخشی از این بیمه از محل اعتبارات وزارت ارشاد تامین شود.

** ایرنا: یعنی از آن هفت هزار نفر فعال قرآنی که بیمه نیستند؟
- شش هزار و 500 نفر. لذا مکاتبه آن انجام شده و فهرست را آماده می کنیم و یک مرحله آن را انجام می دهیم و مراحل بعدی را بعد از تامین اعتبار انجام دهیم و امیدواریم این موضوع در سال 96 به سرانجام برسد.

** ایرنا: سامانه جامعه قرآنیان نیز گرفتار همین داستان است؟
- اعتبارات آن در شورای توسعه فرهنگ قرآنی دیده شده ولی چون از اهمیت برخوردار بود، قرارداد آن را با اعتبارات خودمان منعقد کردیم.

** ایرنا: ولی هنوز این سامانه به نتیجه نرسیده است.
- قرارداد آن بسته شده و نرم افزار آن در حال آماده شدن است.

** ایرنا: در حدود دو سالی هست که قرار است رونمایی شود.
- متوقف کردیم و حتی تولید فیلم های کوتاه و بازی های قرآنی را متوقف کردیم. پول در آنجا دیده شده و سامانه جامع نیز جزو مصوبات شورای توسعه فرهنگ قرآنی است و اعتبارات ما نیز به اندازه کافی نیست که پروژه های بزرگ را کفاف دهد و به همین دلیل این پروژه ها را گذاشته ایم تا از شورای توسعه فرهنگ قرآنی کمک بگیریم. ما سال 94 هیچ رقمی دریافت نکرده ایم و سال 95 نیز تا این تاریخ نیز پولی نگرفته ایم.

** ایرنا: جشنواره فیلم کوتاه «محمد رسول الله(ص)» هم جزو همین طرح هاست؟
- این جشنواره رو به پایان است. داوری آن انجام شده و از محل اعتبارات وزارت ارشاد پرداخت می شود و جوایز آن در دهه فجر یا تا پایان سال اهدا می شود. تعهدات هزینه ای آن را انجام داده ایم و فیلم های برگزیده انتخاب شده اند.

** ایرنا: در دو سال اخیر مراسم تجلیل از خادمان قرآنی که همزمان با برپایی نمایشگاه قرآن برگزار می شود، بدون حضور حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری محترم است. یعنی هنوز مراسم امسال برگزار نشده است. آیا فکر می کنید این مراسم با حضور رئیس جمهوری تشکیل شود؟
- منتظر نوبت وقت رئیس جمهوری هستیم. با ورود آقای صالحی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دوباره مکاتبه کردیم. انجمن خادمان قرآنی که این کار را پیگیری می کند، پیشرفت خوبی کرده و اساسنامه آن به ثبت رسیده و به عنوان یک نهاد به همراه ما پیگیر این موضوع است تا بتوانیم در ماه های پایانی سال این مراسم را با حضور رئیس جمهوری برگزار کنیم.

** ایرنا: ‌برخی از این اتفاق برداشت های متفاوت دارند.
- ما بی تقصیر هستیم. دفتر رئیس جمهوری باید پاسخ دهد.

** ایرنا: سال قبل نیز شاهد پیگیری های شما برای حضور رئیس جمهوری بودیم.
- مراسم تجلیل از خادمان قرآنی از برنامه هایی است که در شب میلاد امام حسن مجتبی(ع) در نمایشگاه قرآن برگزار می شود و چون رئیس جمهوری به نمایشگاه نیامده بود، این مراسم برگزار نشد. البته در سال اول دولت یازدهم حجت الاسلام روحانی حضور داشتند ولی سال های دوم و سوم نیامدند. دومین سال را با حضور علی جنتی وزیر سابق برگزار کردیم ولی امسال هنوز جواب نداده اند و اگر بدانیم پاسخ رئیس جمهوری، منفی باشد، این مراسم را با حضور آقای صالحی امیری و خادمان قرآنی برگزار می کنیم.
البته در دولت های دیگر نیز چنین مساله ای سابقه داشته است. دوره اصلاحات دوره خیلی خوبی بود که ما برگزار کننده بودیم و به یاد ندارم که در سالی حضور نداشته باشد.

** ایرنا: معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد در ماه های اخیر فعالیت های چشمگیری در زمینه موضوع فهم قرآن داشته است که به عنوان نمونه می توان به آزمون فهم قرآن برای کارکنان دولت یاد کرد که بازتاب خوبی نیز در میان کارمندان داشته است و برای برگزاری این آزمون در وزارت آموزش و پرورش تفاهمنامه ای امضا شد تا آزمون به بهترین شکل برگزار شود. با این حال گروهی از دبیران اعتراض خود را مبنی بر پرداخت هزینه برای شرکت در آزمون به گوش مسئولان رسانده اند و معتقدند وزارت ارشاد سنگ بنای نامناسبی را در این زمینه گذاشته است. نظر شما چیست؟
- پاسخ این مساله داده شده است. در آزمون های حضوری که اعضای موسسات قرآنی شرکت می کنند، جوایزی اهدا می شود و سرانه ای از سوی وزارت ارشاد پرداخت می شود. آزمون فهم قرآن برای کارکنان دولت به صورت الکترونیکی برگزار شده که در حدود 450 هزار نفر در آن شرکت کردند و این کار نیازمند زیرساخت هایی بود که با مشارکت خوب آموزش و پرورش انجام شد و درحدود 93 درصد از شرکت کنندگان طی دو مرحله قبول شدند. قبول شدگان در این آزمون از 28 ساعت ضمن خدمت برخوردار می شوند که گواهی آن را وزارت ارشاد صادر می کند.
هزینه تمام شده برای هر شرکت کننده کمتر از پنج هزار تومان بوده و هر داوطلب مبلغ پنج هزار تومان پرداخت کرده است. البته نمی دانم به چه اعتراض دارند.

** ایرنا: ‌به پولی برگزار شدن آن؟
- تمام هزینه دریافت شده از شرکت کنندگان صرف آزمون می شود و هیچ سودی عاید ارشاد نمی شود و اگر هر موسسه ای این کار را بکند قابل تقدیر است. این مسابقه حرکت بزرگی برای آشنا شدن با فهم قرآن بود ولی سازماندنی آن نیز کاری بزرگ و پرحجم بود و برای ایجاد انگیزه بیشتر علاوه بر ضمن خدمت، هدایایی درنظر گرفته شده است و لذا به ازای هر 10 هزار نفر 110 جایزه نفیس مانند هزینه سفر به عتبات عالیات در نظر گرفته ایم و سعی می کنیم عدالت را رعایت کنیم.
تمام اعتبار این آزمون در آموزش و پرورش هزینه می شود و دستور آن را قبلا داده ام و ما به عنوان زیرمجموعه ای از دولت حق درآمد نداریم و موسسه ای که مجری این کار است، تمام هزینه های آن را فهرست کرده و سرانه جوایز را اهدا می کند و هر هزینه ای که باقی بماند، برای ارتقاء دانش فهم قرآن در آموزش و پرورش هزینه می شود.

** ایرنا: وزارت آموزش و پرورش نیز طبق قاعده باید با توجه به تفاهمنامه امضا شده پاسخگوی معلمان و شرکت کنندگان در آزمون باشد.
- اجرای این آزمون از سوی یک موسسه قرآنی و با مدیریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته و ما نیز این نگرانی ها و دغدغه ها را در نظر گرفته ایم و طی بخشنامه ای به حوزه های خودمان اعلام کردیم و تفاهمنامه نیز برای اجرای کار بوده و لذا طبق تفاهمنامه تمام مراحل آزمون انجام شده تا در پایان نیز ‌گواهی نامه ها را در سوابق معلمان منظور کنند و برگزاری این آزمون به تقویت زیرساخت های آموزش و پرورش منجر شده و لذا تمام هزینه های این آزمون فقط به آموزش و پرورش اختصاص دارد.
وزارت ارشاد برای آزمون هایی که به صورت حضوری در موسسات قرآنی برگزار می شود، سرانه ای بالغ بر هشت هزار تومان در نظر گرفته که شامل هزینه ثبت نام و جایزه و برگزاری مسابقه است ولی در آزمون آموزش و پروش سرانه آن بدون جایزه درحدود سه هزار تومان است و دو هزار تومان نیز به جایزه اختصاص دارد و در واقع هیچ سودی وجود ندارد.

** ایرنا: بسیاری از کارشناسان معتقدند مشارکت بیشتر نهادها و سازمان های مردم نهاد در برنامه ها و فعالیت های قرآنی به برکت و گسترش فرهنگ قرآنی منجر می شود ولی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بازدید هفته گذشته خواستار مدیریت در موازی کاری دستگاه های قرآنی شدند. منظور وزیر چه بوده است؟
- هرگونه تنوع در فعالیت های قرآنی و برنامه ریزی برای گروه های مختلف که در حوزه صف صورت می گیرد، بسیار پسندیده و خوب است. بویژه اگر این فعالیت ها به صورت تخصصی انجام شود ولی این سازمان ها و نهادها نباید در حوزه سیاستگذاری وارد شوند. مثلا مسابقه قرآنی برگزار می کنیم، از طرف دیگر سازمان اوقاف و امور خیریه و سازمان تبلیغات نیز همین مسابقات را برگزار می کند. در حالیکه این نهادها به جای اجرا باید به سیاستگذاری بپردازند و باید تقسیم کار و تفکیک وظایف صورت گیرد تا از انجام کارهای موازی خودداری شود.
راه حل این مساله ادغام فعالیت های قرآنی است ولی این کار نیز مشکلاتی دارد. مثلا اگر وزارت ارشاد درباره موضوع فهم قرآن فعالیت کند، سایر سازمان ها می دانند که فقط وزارت ارشاد پیگیر این موضوع است و اگر قرار باشد چندین نهاد دیگر در این زمینه فعالیت کند، موازی کاری صورت می گیرند که کاری زیبنده نیست ولی فعالیتی به نام تفسیر و تدبر می تواند از سوی سایر نهادها انجام شود.
موضوع حفظ قرآن نیز اینگونه است. یعنی یک نهاد مانند سازمان تبلیغات اسلامی به عنوان ستاد در این زمینه به سیاستگذاری و هماهنگی بپردازد. برگزاری نمایشگاه قرآن نیز از دیگر نمونه هاست. برپایی 120 نمایشگاه یا 400 نمایشگاه در سطح کشور هیچ اشکالی ندارد ولی یک شورای سیاستگذاری باید به هماهنگی این فعالیت ها بپردازد و حتی می توان به گونه ای تفکیک وظایف کرد که کار پژوهش را مثلا حوزه علمیه انجام دهد و اگر ما نیاز به کار پژوهشی داریم از همانجا کمک بخواهیم نه اینکه یک پژوهشگاه و پژوهشکده تاسیس کنیم و به موازی کاری بپردازیم.

** ایرنا: چه کسی مسئول این تفکیک وظایف است؟
- اگر همدلی و تفاهم میان جامعه قرآنی وجود داشته باشد، حل می شود.

** ایرنا: وظیفه شورای توسعه فرهنگ قرآنی در این زمینه چیست؟
- یکی از وظایف قانونی شورای توسعه فرهنگ قرآنی همین کار است. متاسفانه خود این شورا به یکی از همین نهادها تبدیل شده است. یعنی هم عرض ما شده است در حال که باید بالا سر نهادهای مختلف باشد ولی شورای توسعه وارد کار می شود یا تقدیر می کند که کار خوبی نیست. به نظرم برای تفکیک وظایف دستگاه های قرآنی در مرحله اول باید ادغام و در مرحله دوم فعالیت ها را منسجم و تفکیک وظایف کنیم. نظر وزیر ارشاد نیز همین است در غیر اینصورت همه در تنوع فعالیت های قرآنی متفق القول هستند.

** ایرنا: ظاهرا شورای توسعه فرهنگ قرآنی تاکنون در این زمینه نظری نداده است.
- شورای توسعه خود را یک دستگاه می داند و نظر نمی دهد. ما به حرکت شورای توسعه فرهنگ قرآنی ایراد داریم. از طرف دیگر این شورا به سراغ تاسیس کمیته ای تحت عنوان صیانت از فعالیت های قرآنی می رود، در حالیکه اگر قرار است صیانتی از جامعه قرآنی صورت گیرد، این صیانت باید از سوی وزارت ارشاد یا سازمان تبلیغات و یا سازمان اوقاف صورت گیرد و شورای توسعه باید اصول صیانت را تصویب کرده و دستگاه ها را موظف به صیانت از نیروهای قرآنی خود کند.
نحوه صیانت، وظیفه ما است مانند حمایت از موسسات قرآنی و اتحادیه تشکل های قرآنی نیز می تواند حمایت کنند ولی شورای توسعه فرهنگ قرآنی سیاستگذاری نمی کند و به مرور زمان به یک نهاد تبدیل می شود درحالیکه یک نهاد قرآنی باید مسابقه برگزار کند یا نمایشگاه تشکیل دهد.