عضو کمیسیون اقتصادی مجلس عنوان کرد:
ترجیح نگاه ملی بر منطقه‌ای در تفکرات اقتصادی مرحوم آیت‌الله هاشمی
گروه اقتصاد: احمد انارکی محمدی عنوان کرد: مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به دلیل نگاه ملی که داشتند، هرگز حاضر نبودند اقدام ویژه‌ای برای منطقه محل تولد خود یعنی رفسنجان انجام دهند و این نشان‌دهنده ترجیح نگاه ملی بر منطقه‌ای در تفکرات اقتصادی ایشان است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، احمد انارکی محمدی، منتخب مردم رفسنجان و انار در مجلس و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و همشهری و از نزدیکان مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هستند. احمد انارکی، اطلاعات جالبی از تفکرات و اقدامات سیاسی و اقتصادی مرحوم هاشمی رفسنجانی و همچنین جایگاه ایشان در استان کرمان و منطقه رفسنجان دارد.
متن مصاحبه ایکنا با این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس را در ادامه می‌خوانید:
ابتدا بفرمائید با توجه به شناختی که از مرحوم آیت‌الله هاشمی داشتید، مهم‌ترین خصلت و ویژگی شخصیتی ایشان را چه می‌دانستید؟
حضرت آیت‌الله هاشمی، یک شخصیت واقعا منحصر به فرد بودند و به ویژه متعادل بودن، یکی از ویژگی‌های بارز ایشان بود. این مخالفت با افراط و تفریط را واقعا همواره در صحبت‌ها و توصیه‌های خود مد نظر داشتند. همچنین یکی دیگر از شاخصه‌های شخصیتی ایشان ولایت‌پذیری بود و در این ولایت‌پذیری هیچ شکی وجود نداشت.
با آنکه خود ایشان بعضا نظراتی را اعلام می‌کردند اما در عرصه عمل همواره شاهد ولایت‌پذیری مرحوم هاشمی بودیم و بارها در جلسات خصوصی که با ایشان داشتم و به صورت خصوصی از ایشان سؤالاتی می‌پرسیدم، در عین حال که نظراتی داشتند اما مسئله ولایت‌پذیری را به خوبی در ایشان ملاحظه می‌کردم.
هرچند این مسئله ولایت‌پذیری، بارها در صحبت‌های مقام معظم رهبری هم بیان شد اما تاریخ هم به خوبی درباره این مسئله گواهی خواهد داد.
نکاتی که مقام معظم رهبری درباره رابطه با مرحوم آیت‌الله هاشمی بیان کردند، نشان‌دهنده ولایت‌پذیری ایشان بوده است. مسئله فراجناحی بودن ایشان بسیار مهم بود و برای پیشرفت کشور با همه گروه‌ها همکاری می‌کردند. آیت‌الله هاشمی، یکی از سیاستمداران به روز بودند. در هر دید و بازدیدی ملاحظه می‌کردیم مسائلی که مطرح می‌کنند نشان‌دهنده مدیر و مدبر و به روز بودن ایشان بود.
در عرصه سیاست داخلی و سیاست خارجی تا چه اندازه تبحر و موفقیت داشتند؟
مرحوم آیت‌الله هاشمی واقعا در مسائل مختلف کارشناس بودند و همواره ملاحظه می‌کردیم که دشمنان بسیاری هم داشته و دل خوشی از ایشان نداشتند. در موضوع سیاست خارجی، به خوبی سیاست خارجی را بلد بودند و دیپلماسی بسیار قوی داشتند و همواره با سیاست و کیاست در مصاحبه‌ها نشان می‌دادند که از هوش و استعداد فراوانی برخوردارند.
همواره در آخر مصاحبه‌ها موفق بیرون می‌آمدند و در نشست‌ها با خبرگزاری‌های داخلی و خارجی، بسیار موفق عمل می‌کردند. همچنین وفاداری ایشان به امام و رهبری و علاقه به مردم بسیار بارز بود. مرحوم هاشمی تا آخر عمر خود، بارها نصیحت می‌کردند که خون شهدا را فراموش نکنیم و مردم خوب و قانع ایران و دلسوز به نظام و رهبری را مورد تأکید قرار می‌دادند و به این مسئله بسیار وفادار بودند.
ایشان همواره می‌گفتند خداوند به خاطر خون شهدا به ما صبر بدهد و بنده کمتر کسی را مشاهده کردم که در برابر ناملایمات، چنین صبری را داشته باشند. حتی زمانی‌که در انتخابات رد صلاحیت می‌شدند بسیار صبورانه عمل می‌کردند و این یک صبر اعتقادی بود.
ایشان از مفسران قرآن بودند و کتاب‌های مختلفی نوشتند و از نظر فرهنگی هم جزء السابقون السابقون بودند. ایشان فردی مبارز بودند که سال‌های سال، چه در تهران و چه در منطقه رفسنجان، به عنوان یکی از مبارزان علیه رژیم شاه فعالیت می‌کردند و کارهای بزرگی در مبارزه با رژیم شاه انجام می‌دادند.
همچنین باید گفت که بسیار به نظر مشاوران اهمیت می‌دادند و به متحد بودن دستگاه‌ها و مردم بسیار تأکید داشتند. به یاد دام که در دولت ایشان از همه جناح‌ها استفاده شد و کارهای بزرگی را هم در زمان ایشان شاهد بودیم.
مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، ذهنی توسعه‌گرا داشتند و کشور را هم در شرایطی بسیار سخت یعنی دوران بعد از جنگ تحمیلی تحویل گرفتند. در همین دوران به سردار سازندگی ملقب شدند. چرا ملقب به سردار سازندگی شدند و برنامه‌های اقتصادی ایشان تا چه اندازه موفقیت‌آمیز بود؟
در این مورد باید گفت که در کشورهای مختلفی که انقلاب صورت می‌گیرد معمولا با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند و نمی‌توانند روی پای خود بایستند؛ بنابراین یا به هدف انقلاب خود نمی‌رسند و یا به کشوری دیگر وابسته می‌شوند اما از زمانی که انقلاب اسلامی پیروز شد، با همه هجمه کشورهای مختلف علیه ما و جنگ و فتنه‌های ابتدای انقلاب، با حمایت مردم بر این مشکلات پیروز شدیم.
مردم ما از زمان انقلاب، انتظاراتی داشتند که با این انقلاب، همه سختی‌های زمان شاه به پایان برسد اما جنگ تحمیلی به وجود آمد و آنقدر به کشور فشار وارد شد که نتوانستیم در تحقق همه اهداف موفق باشیم. در آن دوران، تعداد زیادی شهید به صورت روزانه به خانه می‌آمد و مردم هم گرم جنگ تحمیلی و دفاع از وطن و اسلام بودند.
بعد از جنگ تحمیلی، بدترین دورانی بود که یک رئیس‌جمهور بخواهد سکان اداره امور کشور را به دست بگیرد، چون سختی‌های بسیار را در پی دارد. جنگ که تمام شود، اکثر کشورهایی که به هر نوعی به ما کمک کرده و مثلا اسلحه یا وام داده‌اند سراغ طلب خود خواهند آمد.
مردم هم در این دوران توقعات بسیاری داشته و انتظار داشتند خرابی‌ها ساخته شود و کشور به حالت عادی برگردد اما دشمنی‌ها هم ادامه داشت. با همه این اوصاف، مرحوم هاشمی، شجاعانه ریاست‌جمهوری را قبول کردند و در همین شرایط بود که هم با فشار تحریم‌ها مواجه بودیم و هم اینکه کشور با کسری بودجه مواجه شده بود.
ایشان با مدیریت بسیار قوی که داشتند، توانستند چند کار بسیار مهم انجام دهند که ابتدا تشکیل یک کابینه قوی و سپس آغاز بازسازی ویرانی‌های ناشی از جنگ بود. آیت‌الله هاشمی در ابتدا سعی کردند که شهرهای جنگ‌زده را تا حد ممکن بازسازی کنند و سپس اصلاحات سیاسی و اقتصادی در کشور را آغاز کنند.
سپس اجرای اولین برنامه توسعه در دوران پس از انقلاب اسلامی را آغاز کردند چون از سال 1327 برنامه‌های مختلفی برای کشور وجود داشت که برخی هفت ساله و یا ده ساله بودند اما در دوران پس از انقلاب از سال 1368 یک برنامه را برای توسعه اقتصادی کشور آغاز کردند.
استفاده از وزیران با تجربه و جذب تکنولوژی از اقدامات اقتصادی مهم مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بود و در واقع دولت ایشان را می‌توان دولت فن‌سالاری دانست چون در این دولت از اهل فن استفاده می‌کردند و در این دوران ریاست جمهوری خود توانستند با استفاده از تکنولوژی خارجی، در کنار اقداماتی که انجام شد و همچنین با استفاده از مهندسی معکوس، پیشرفت‌های اقتصادی بسیاری را حاصل کنند.
تا قبل از ریاست‌جمهوری مرحوم آیت‌الله هاشمی، فرار بسیاری از روان‌آبها را شاهد بودیم اما ایشان در زمینه سدسازی بسیار خوب عمل کردند و همچنین بسیاری از کارخانه‌هایی که در کشور وجود دارد در زمان ریاست‌جمهوری ایشان ایجاد شد.
ایشان معتقد به رقابتی کردن اقتصاد بودند و این مسئله‌ای بسیار مهم بود. تا زمان ایشان مسئله خصوصی‌سازی و جذب سرمایه خارجی وجود نداشت. همچنین برنامه‌ای برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر داشتند.
علاوه بر این مسائل، پیگیری‌ها برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق و آزادی اسرا و البته معرفی عراق به عنوان آغازگر جنگ، از اقدامات بسیار مهم مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بود.
اتفاق بزرگی دیگری در زمان مرحوم آیت‌الله هاشمی رخ داد که همانا ایجاد مترو بود و به نظرم همین اقداماتی که به آن اشاره شد، کافی بود تا ایشان به سردار سازندگی ملقب شوند.
یکی دیگر از اقدامات مرحوم آیت‌الله هاشمی، تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی است. این اقدام را تا چه اندازه دارای اهمیت می‌دانید؟
به نظرم دانشگاه آزاد باید بزرگترین دانشگاه حضوری جهان و یا دست‌کم جهان اسلام باشد؛ چون هیچ دانشگاهی، اینقدر دانشجو ندارد. اکنون ملاحظه می‌کنید که این دانشگاه تا چه اندازه جلوی خروج ارز از کشور را گرفت و چه افتخاراتی را نصیب کشور کرد.
بسیاری از پروژه‌هایی که در کشور در حال انجام است، از دانشجویان، اساتید، پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی نشأت گرفته است و این مسئله برای کشور بسیار مهم بود که در آن زمان چنین تفکری وجود داشته باشد و اکنون تبدیل به افتخاری برای کشور شود.
درباره تفکرات ایشان در مورد وحدت جهان اسلام و گروه‌های سیاسی توضیح دهید.
مرحوم آقای هاشمی از معتقدان جدی به وحدت جهان اسلام و همچنین گروه‌های سیاسی در داخل کشور بودند و بنده گمان می‌کنم حتی مرگ ایشان هم منجر به وحدت بسیاری از گروه‌های سیاسی شد.
حتی بسیاری از افرادی که شاید قبلا منتقد یا مخالف نظر ایشان بودند اما اکنون مشاهده می‌کنیم همگی هم‌صدا هستند و این نشان می‌دهد که حتی مرگ ایشان هم وحدت‌آفرین بود و انشاء‌الله این وحدت همواره حول محور رهبری و در راستای حفظ نظام و کمک به مردم ادامه پیدا کند.
به عنوان سؤال پایانی، در مورد جایگاه ایشان در استان کرمان و مخصوصا در شهر رفسنجان توضیح دهید.
مرحوم آیت‌الله هاشمی چون نگاه ملی داشتند، هیچگاه برای شهر رفسنجان یا استان کرمان به عنوان یک شخص صاحب منصب، اقدام ویژه‌ای انجام نمی‌دادند. بنده اکنون نماینده رفسنجان و انار هستم و از مشکلات منطقه اطلاع دارم اما بارها در ملاقات‌هایی که با ایشان داشتم این مسئله را یادآوری می‌کردم اما مرحوم هاشمی می‌فرمودند جاهایی با شرایط بدتر از رفسنجان هم وجود دارد که باید ابتدا به آنها بپردازیم.
همین دو ماه پیش هم این مسئله را با ایشان در میان گذاشتم اما فرمودند هنوز هم جاهایی بدتر از رفسنجان وجود دارد، پس صبر کنید تا آن مناطق هم به حد شما برسند؛ این در حالی است که رفسنجان واقعا اوضاع خوبی ندارد و بنده از آن مطلعم اما ایشان هرگز نگاه بخشی و منطقه‌ای نداشتند.
ما می‌توانیم این نگاه ملی را در برنامه‌های مرحوم آیت‌الله هاشمی مشاهده کنیم اما در عین حال، مردم منطقه رفسنجان را بسیار دوست داشته و احساس نزدیکی بسیاری به آنها داشتند و حداقل سالی یکبار به دیدن دوستان، خانواده و همشهریان می‌آمدند و در خانه قدیمی خودشان که در منطقه نوق و بهرمان بود، اقامت می‌کردند.
در مدتی که در منطقه حضور پیدا می‌کردند ، مردم هم برای ملاقات خدمت ایشان می‌رسیدند و اخیرا شاید کمتر می‌آمدند اما تا زمانی که والده ایشان زنده بودند، همواره به منطقه رفسنجان سر می‌زدند و علاقه بسیاری به این مردم داشتند.
این مطالبی که بیان شد، دیدگاه مرحوم آیت‌الله هاشمی نسبت به مردم منطقه خودشان یعنی رفسنجان بود اما بنده مشاهده نکردم که کار ویژه‌ای برای این منطقه انجام دهند.
خانواده‌های هاشمی در این منطقه، همگی از مبارزان قبل از انقلاب بودند و البته خانواده مرحوم هاشمی، از زمان قبل از انقلاب از ثروتمندان منطقه بودند و فعالیت آنها هم در حوزه باغداری بود.
البته ایشان در منطقه رفسنجان، موزه‌ای راه انداخته‌اند که هدایایی که به وی اهدا شده است و همچنین کتاب‌های خود را در آنجا قرار داده‌اند که اکنون در رفسنجان، جای جالبی است که مورد علاقه مردم برای بازدید است.
متن مصاحبه ایکنا با این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس را در ادامه می‌خوانید:
ابتدا بفرمائید با توجه به شناختی که از مرحوم آیت‌الله هاشمی داشتید، مهم‌ترین خصلت و ویژگی شخصیتی ایشان را چه می‌دانستید؟
حضرت آیت‌الله هاشمی، یک شخصیت واقعا منحصر به فرد بودند و به ویژه متعادل بودن، یکی از ویژگی‌های بارز ایشان بود. این مخالفت با افراط و تفریط را واقعا همواره در صحبت‌ها و توصیه‌های خود مد نظر داشتند. همچنین یکی دیگر از شاخصه‌های شخصیتی ایشان ولایت‌پذیری بود و در این ولایت‌پذیری هیچ شکی وجود نداشت.
با آنکه خود ایشان بعضا نظراتی را اعلام می‌کردند اما در عرصه عمل همواره شاهد ولایت‌پذیری مرحوم هاشمی بودیم و بارها در جلسات خصوصی که با ایشان داشتم و به صورت خصوصی از ایشان سؤالاتی می‌پرسیدم، در عین حال که نظراتی داشتند اما مسئله ولایت‌پذیری را به خوبی در ایشان ملاحظه می‌کردم.
هرچند این مسئله ولایت‌پذیری، بارها در صحبت‌های مقام معظم رهبری هم بیان شد اما تاریخ هم به خوبی درباره این مسئله گواهی خواهد داد.
در عرصه سیاست داخلی و سیاست خارجی تا چه اندازه تبحر و موفقیت داشتند؟
مرحوم آیت‌الله هاشمی واقعا در مسائل مختلف کارشناس بودند و همواره ملاحظه می‌کردیم که دشمنان بسیاری هم داشته و دل خوشی از ایشان نداشتند. در موضوع سیاست خارجی، به خوبی سیاست خارجی را بلد بودند و دیپلماسی بسیار قوی داشتند و همواره با سیاست و کیاست در مصاحبه‌ها نشان می‌دادند که از هوش و استعداد فراوانی برخوردارند.
همواره در آخر مصاحبه‌ها موفق بیرون می‌آمدند و در نشست‌ها با خبرگزاری‌های داخلی و خارجی، بسیار موفق عمل می‌کردند. همچنین وفاداری ایشان به امام و رهبری و علاقه به مردم بسیار بارز بود. مرحوم هاشمی تا آخر عمر خود، بارها نصیحت می‌کردند که خون شهدا را فراموش نکنیم و مردم خوب و قانع ایران و دلسوز به نظام و رهبری را مورد تأکید قرار می‌دادند و به این مسئله بسیار وفادار بودند.
ایشان همواره می‌گفتند خداوند به خاطر خون شهدا به ما صبر بدهد و بنده کمتر کسی را مشاهده کردم که در برابر ناملایمات، چنین صبری را داشته باشند. حتی زمانی‌که در انتخابات رد صلاحیت می‌شدند بسیار صبورانه عمل می‌کردند و این یک صبر اعتقادی بود.
ایشان از مفسران قرآن بودند و کتاب‌های مختلفی نوشتند و از نظر فرهنگی هم جزء السابقون السابقون بودند. ایشان فردی مبارز بودند که سال‌های سال، چه در تهران و چه در منطقه رفسنجان، به عنوان یکی از مبارزان علیه رژیم شاه فعالیت می‌کردند و کارهای بزرگی در مبارزه با رژیم شاه انجام می‌دادند.
همچنین باید گفت که بسیار به نظر مشاوران اهمیت می‌دادند و به متحد بودن دستگاه‌ها و مردم بسیار تأکید داشتند. به یاد دام که در دولت ایشان از همه جناح‌ها استفاده شد و کارهای بزرگی را هم در زمان ایشان شاهد بودیم.
مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، ذهنی توسعه‌گرا داشتند و کشور را هم در شرایطی بسیار سخت یعنی دوران بعد از جنگ تحمیلی تحویل گرفتند. در همین دوران به سردار سازندگی ملقب شدند. چرا ملقب به سردار سازندگی شدند و برنامه‌های اقتصادی ایشان تا چه اندازه موفقیت‌آمیز بود؟
در این مورد باید گفت که در کشورهای مختلفی که انقلاب صورت می‌گیرد معمولا با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند و نمی‌توانند روی پای خود بایستند؛ بنابراین یا به هدف انقلاب خود نمی‌رسند و یا به کشوری دیگر وابسته می‌شوند اما از زمانی که انقلاب اسلامی پیروز شد، با همه هجمه کشورهای مختلف علیه ما و جنگ و فتنه‌های ابتدای انقلاب، با حمایت مردم بر این مشکلات پیروز شدیم.
مردم ما از زمان انقلاب، انتظاراتی داشتند که با این انقلاب، همه سختی‌های زمان شاه به پایان برسد اما جنگ تحمیلی به وجود آمد و آنقدر به کشور فشار وارد شد که نتوانستیم در تحقق همه اهداف موفق باشیم. در آن دوران، تعداد زیادی شهید به صورت روزانه به خانه می‌آمد و مردم هم گرم جنگ تحمیلی و دفاع از وطن و اسلام بودند.
بعد از جنگ تحمیلی، بدترین دورانی بود که یک رئیس‌جمهور بخواهد سکان اداره امور کشور را به دست بگیرد، چون سختی‌های بسیار را در پی دارد. جنگ که تمام شود، اکثر کشورهایی که به هر نوعی به ما کمک کرده و مثلا اسلحه یا وام داده‌اند سراغ طلب خود خواهند آمد.
مردم هم در این دوران توقعات بسیاری داشته و انتظار داشتند خرابی‌ها ساخته شود و کشور به حالت عادی برگردد اما دشمنی‌ها هم ادامه داشت. با همه این اوصاف، مرحوم هاشمی، شجاعانه ریاست‌جمهوری را قبول کردند و در همین شرایط بود که هم با فشار تحریم‌ها مواجه بودیم و هم اینکه کشور با کسری بودجه مواجه شده بود.
ایشان با مدیریت بسیار قوی که داشتند، توانستند چند کار بسیار مهم انجام دهند که ابتدا تشکیل یک کابینه قوی و سپس آغاز بازسازی ویرانی‌های ناشی از جنگ بود. آیت‌الله هاشمی در ابتدا سعی کردند که شهرهای جنگ‌زده را تا حد ممکن بازسازی کنند و سپس اصلاحات سیاسی و اقتصادی در کشور را آغاز کنند.
سپس اجرای اولین برنامه توسعه در دوران پس از انقلاب اسلامی را آغاز کردند چون از سال 1327 برنامه‌های مختلفی برای کشور وجود داشت که برخی هفت ساله و یا ده ساله بودند اما در دوران پس از انقلاب از سال 1368 یک برنامه را برای توسعه اقتصادی کشور آغاز کردند.
استفاده از وزیران با تجربه و جذب تکنولوژی از اقدامات اقتصادی مهم مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بود و در واقع دولت ایشان را می‌توان دولت فن‌سالاری دانست چون در این دولت از اهل فن استفاده می‌کردند و در این دوران ریاست جمهوری خود توانستند با استفاده از تکنولوژی خارجی، در کنار اقداماتی که انجام شد و همچنین با استفاده از مهندسی معکوس، پیشرفت‌های اقتصادی بسیاری را حاصل کنند.
تا قبل از ریاست‌جمهوری مرحوم آیت‌الله هاشمی، فرار بسیاری از روان‌آبها را شاهد بودیم اما ایشان در زمینه سدسازی بسیار خوب عمل کردند و همچنین بسیاری از کارخانه‌هایی که در کشور وجود دارد در زمان ریاست‌جمهوری ایشان ایجاد شد.
ایشان معتقد به رقابتی کردن اقتصاد بودند و این مسئله‌ای بسیار مهم بود. تا زمان ایشان مسئله خصوصی‌سازی و جذب سرمایه خارجی وجود نداشت. همچنین برنامه‌ای برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر داشتند.
علاوه بر این مسائل، پیگیری‌ها برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق و آزادی اسرا و البته معرفی عراق به عنوان آغازگر جنگ، از اقدامات بسیار مهم مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بود.
اتفاق بزرگی دیگری در زمان مرحوم آیت‌الله هاشمی رخ داد که همانا ایجاد مترو بود و به نظرم همین اقداماتی که به آن اشاره شد، کافی بود تا ایشان به سردار سازندگی ملقب شوند.
یکی دیگر از اقدامات مرحوم آیت‌الله هاشمی، تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی است. این اقدام را تا چه اندازه دارای اهمیت می‌دانید؟
به نظرم دانشگاه آزاد باید بزرگترین دانشگاه حضوری جهان و یا دست‌کم جهان اسلام باشد؛ چون هیچ دانشگاهی، اینقدر دانشجو ندارد. اکنون ملاحظه می‌کنید که این دانشگاه تا چه اندازه جلوی خروج ارز از کشور را گرفت و چه افتخاراتی را نصیب کشور کرد.
درباره تفکرات ایشان در مورد وحدت جهان اسلام و گروه‌های سیاسی توضیح دهید.
مرحوم آقای هاشمی از معتقدان جدی به وحدت جهان اسلام و همچنین گروه‌های سیاسی در داخل کشور بودند و بنده گمان می‌کنم حتی مرگ ایشان هم منجر به وحدت بسیاری از گروه‌های سیاسی شد.
حتی بسیاری از افرادی که شاید قبلا منتقد یا مخالف نظر ایشان بودند اما اکنون مشاهده می‌کنیم همگی هم‌صدا هستند و این نشان می‌دهد که حتی مرگ ایشان هم وحدت‌آفرین بود و انشاء‌الله این وحدت همواره حول محور رهبری و در راستای حفظ نظام و کمک به مردم ادامه پیدا کند.
به عنوان سؤال پایانی، در مورد جایگاه ایشان در استان کرمان و مخصوصا در شهر رفسنجان توضیح دهید.
مرحوم آیت‌الله هاشمی چون نگاه ملی داشتند، هیچگاه برای شهر رفسنجان یا استان کرمان به عنوان یک شخص صاحب منصب، اقدام ویژه‌ای انجام نمی‌دادند. بنده اکنون نماینده رفسنجان و انار هستم و از مشکلات منطقه اطلاع دارم اما بارها در ملاقات‌هایی که با ایشان داشتم این مسئله را یادآوری می‌کردم اما مرحوم هاشمی می‌فرمودند جاهایی با شرایط بدتر از رفسنجان هم وجود دارد که باید ابتدا به آنها بپردازیم.
همین دو ماه پیش هم این مسئله را با ایشان در میان گذاشتم اما فرمودند هنوز هم جاهایی بدتر از رفسنجان وجود دارد، پس صبر کنید تا آن مناطق هم به حد شما برسند؛ این در حالی است که رفسنجان واقعا اوضاع خوبی ندارد و بنده از آن مطلعم اما ایشان هرگز نگاه بخشی و منطقه‌ای نداشتند.
ما می‌توانیم این نگاه ملی را در برنامه‌های مرحوم آیت‌الله هاشمی مشاهده کنیم اما در عین حال، مردم منطقه رفسنجان را بسیار دوست داشته و احساس نزدیکی بسیاری به آنها داشتند و حداقل سالی یکبار به دیدن دوستان، خانواده و همشهریان می‌آمدند و در خانه قدیمی خودشان که در منطقه نوق و بهرمان بود، اقامت می‌کردند.
در مدتی که در منطقه حضور پیدا می‌کردند ، مردم هم برای ملاقات خدمت ایشان می‌رسیدند و اخیرا شاید کمتر می‌آمدند اما تا زمانی که والده ایشان زنده بودند، همواره به منطقه رفسنجان سر می‌زدند و علاقه بسیاری به این مردم داشتند.
این مطالبی که بیان شد، دیدگاه مرحوم آیت‌الله هاشمی نسبت به مردم منطقه خودشان یعنی رفسنجان بود اما بنده مشاهده نکردم که کار ویژه‌ای برای این منطقه انجام دهند.
خانواده‌های هاشمی در این منطقه، همگی از مبارزان قبل از انقلاب بودند و البته خانواده مرحوم هاشمی، از زمان قبل از انقلاب از ثروتمندان منطقه بودند و فعالیت آنها هم در حوزه باغداری بود.
البته ایشان در منطقه رفسنجان، موزه‌ای راه انداخته‌اند که هدایایی که به وی اهدا شده است و همچنین کتاب‌های خود را در آنجا قرار داده‌اند که اکنون در رفسنجان، جای جالبی است که مورد علاقه مردم برای بازدید است.
