کشف مقام موسیقایی در تلاوت قرآن توسط «طه عبدالوهاب»

طه عبدالوهاب، از قاریان برجسته مصری، استاد صوت و لحن و داور بین‌المللی مسابقات قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) با اعلام این خبر گفت: هدف من از این کشف و ابتکار، تأکید بر اعجاز لفظی قرآن حتی در زمینه نغمات موسیقایی و مقامات است. 
وی افزود: این مطالعه مربوط به بررسی آیاتی است که خداوند متعال پیامبر اکرم(ص)، سایر انبیاء و مؤمنان را خطاب قرار داده و به امری فرمان می‌دهد.
استاد عبدالوهاب گفت: مقامات موسیقایی که توسط قاریان برجسته مورد استفاده قرار می‌گیرد، در هشت مضمون تقسیم‌بندی شده است. بررسی آیات مذکور نشان داد که در این بخش از مضامین قرآنی با مقامی جدید مواجهیم که من نام آن را «شادی» برگرفته از ریشه «شدو»(به معنای ترانه و سروده) گذاشتم.
وی توضیح داد: مطالعه بر روی مقامات موسیقایی قرآن نشان می‌دهد هرآنچه که تاکنون توسط اهل فن در خصوص انواع مقام‌های اصلی و مشتقات آن(مقام‌های فرعی) در موسیقی شناسایی شده قابل تطبیق بر روی مضامین قرآنی بوده است. لذا می‌توان دریافت ریشه علم موسیقی نیز جزء اعجاز لفظی قرآن کریم است.
عبدالوهاب با اشاره به آیه 22 سوره مبارکه بقره گفت: در این آیه «...وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ ...(و از آسمان آبى فرود آورد و به واسطه آن از ميوه‌ها رزقى براى شما بيرون آورد) ناخودآگاه نُتی که برای کلمه «انزل» استفاده می‌شود، باید از بالا به پایین(فراز به فرود) خوانده شود، همچنین در کلمه «اخرج» نت و نغمه را باید از پایین به بالا(فرود به فراز) تلاوت کرد، بنابراین درمی‌یابیم که این مقام و این نوع نت در این مضمون نهادینه شده و ما آن را مطابق با علم موسیقی مثلا در مقام «راست» یا «عجم» تلاوت می‌کنیم.
وی افزود: در این خصوص سایر مقام‌های اصلی و تمام مشتقات آن را بررسی کردم؛ هنگام تحقیق در مقام «رست»(راست)، ملاحظه کردم که یک مقام فرعی به نام «نوروز» وجود دارد که تلفیقی از مقام بیاتی و رست است، این مقام در گفت‌وگویی که به بشارت ختم می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد زیرا مقام بیاتی برای محاوره و مقام رست برای بشارت است.
استاد عبدالوهاب با اشاره به این مطلب گفت: ملاحظه کردم که این مقام در قرآن کریم بسیار واضح و آشکار است؛ مثلا محاوره‌ای که بین خداوند متعال و حضرت موسی(ع) صورت گرفته، شاهد واضحی بر مقام نوروز یا همان گفت‌وگویی است که به بشارت ختم می‌شود. 
همچنین در این شاهد قرآنی(آیه 19 سوره یوسف) «وَجَاءَتْ سَيَّارَةٌ فَأَرْسَلُوا وَارِدَهُمْ فَأَدْلَى دَلْوَههُ قَالَ يَا بُشْرَى هَذَا غُلَامٌ...» (و كاروانى آمد پس آب‌آور خود را فرستادند و دلوش را انداخت گفت مژده اين يك پسر است و او را چون كالايى پنهان داشتند و خدا به آنچه می‌کردند دانا بود) نیز این مقام بسیار واضح است.
طه عبدالوهاب با اشاره به مقام «سوزناک» گفت: در مقام سوزناک که تلفیقی از مقام حجاز و رست است؛ اول تأکید بر مقام حجاز است که برای تنبیه، هشدار و قدرت استفاده می‌شود و در ادامه به مقام رست که همان بشارت است، ختم می‌شود؛ این مقام نیز به وضوح در آیات 40 و 41 سوره نازعات «وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى»(و اما كسى كه از ايستادن در برابر پروردگارش هراسيد و نفس خود را از هوس باز داشت)، «فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَى»(پس جايگاه او همان بهشت است) قابل تطبیق است؛ چراکه ابتدای آیه سخن از هشدار و تنبیه است و در ادامه بشارت به بهشت می‌دهد.
عبدالوهاب با اشاره به مقامی دیگر به نام «ماهور» گفت: ماهور تلفیقی از دو مقام «عجم» و «رست» است؛ نمونه واضح این مقام موسیقایی در آیه دوم سوره طلاق «وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا»(هركس از خدا پروا كند [خدا] براى او راه برون‌رفت قرار مى‏‌دهد) قابل تطبیق است، همانطور که تحقیق کردم؛ دریافتم که تمامی این ترکیبات و مشتقات مقا‌م‌های اصلی یا همان مقام‌های فرعی نیز از قبل در کلام خداوند متعال وارد شده است. 
کشف مقام «شادی»
وی در ادامه گفت: سپس به مطالعه و تحقیق بیشتر پرداختم تا مقامی دیگری از قرآن را کشف کنم که تا به حال در دنیای موسیقی از آن استفاده نشده باشد و به حول و قوه الهی دریافتم آنجایی که دستوری از خدا به پیامبر(ص) داده می‌شود، طبیعتا با لحنی که برای دیگر مخاطبان(انبیا و مؤمنان) استفاده می‌شود، متفاوت است؛ چون پیامبر حبیب خداست، بنابراین وقتی رتبه و شأن متلقی یا دریافت کننده تغییر کند، لحن خطاب نیز تغییر می‌یابد. 
استاد صوت و لحن قرآن افزود: با بررسی آیات دریافتم، وقتی دستوری از خداوند به پیامبر(ص) نازل می‌شود، با لحن مهربان خواهد بود نه لحنی آمرانه، حتی در حالت عتاب وقتی خداوند در آیه نخست سوره تحریم خطاب به پیامبر می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ ...» با لحنی آرام و مهربان عتاب می‌کند. 
طه عبدالوهاب گفت: همچنین وقتی دستور از خدا به مؤمنان باشد، با لحنی مهربانانه خطاب می‌شود ولی در مرتبه پایین‌تری نسبت به پیامبر؛ همینطور وقتی خطاب به تمام پیامبران است با صیغه مهربانی و عطوفت است. 
این داور مصری مسابقات قرآن افزود: به‌ عنوان مثال خداوند در آیه 59 سوره احزاب خطاب به پیامبر می‌فرماید «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ...» (اى پيامبر به زنان خود بگو...) این آیه هم به صورت گفت‌وگو، دستوری و با لحنی مهربان خطاب شده است، بنابراین در قرائت این آیه سعی کردم چند مقام را با هم تلفیق و مقامی جدید را کشف کنم که نام آن را «شادی»(از ریشه شدو به معنای سروده و ترانه) گذاشتم.
این استاد صوت و لحن با اشاره به اینکه یافته‌های قرآنی خود را به اساتید موسیقی و موسیقی‌دانان نیز ارائه کرده است، گفت: همه اساتید اظهار کردند که این مضمون جدید در مقامات موسیقایی وجود ندارد و یک مقام جدید است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: هدف اصلی من از ارائه این پژوهش، اثبات اعجاز لفظی قرآن در علم موسیقی و مقام‌های آن است.