گناهی که شيطان هم از آن بيزار است
تهمت يه اندازه اى زشت و زننده است که حتى شيطان هم از انجام دهند آن بيزارى مى جويد
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، آریا نوشت: تهمت و بهتان به اندازه اى زشت و زننده است که حتى شيطان هم از انجام دهنده آن دو بيزارى مى جويد. شيطان از رفتارهاى زشت و اعمال خلاف استقبال مى کند؛ ولى برخى از رفتارهاى ناروا آن قدر زشت و پليدند که شيطان هم آن ها را تاءييد نمى کند. يکى از اين اعمال ، نابود کردن وجهه افراد در جامعه ، و ريختن آبروى آن ها به وسيله بهتان يا تهمت است .
تهمت آثار شومى هم براى تهمت زننده و هم براى تهمت زده شده به بار مى آورد که مى توان آن ها را در دو عنوان ذيل جاى داد:
1 - پيامد تهمت بر بعد معنوى انسان
در روايتى از امام جعفر صادق (عليه السلام ) در اين باره آمده است :
اذا اتهم المومن اخاه انماث الايمان من قلبه کما ينماث الملح فى الماء[1].
آن گاه که مومن به برادر مومنش تهمت زند، ايمان در دل او ذوب مى شود؛ همان گونه که نمک در آب ذوب مى شود.
همان طور که از اين روايت بر مى آيد، تهمت موجب از بين رفتن ايمان مومن مى شود.
در توضيح اين مطلب بايد گفت که بسيارى از اعمال انسان بر ايمان او تاثير مى گذارد. همچنين درباره اين اعمال ، دو حالت "انجام " و "ترک" وجود دارد که هر دو حالت ، در بعد ايمانى او موثر است . ترک واجبات از سويى و انجام گناهان از سوى ديگر، ايمان انسان را ضعيف مى کند. "ترک واجب"و "انجام حرام " را مى توان دو گونه از کفر عملى به شمار آورد که "انجام حرام " شامل "تهمت " هم مى شود و ضعف و نابودى ايمان را در پى دارد.
2 - پيامد تهمت بر روابط انسانى
تهمت مايه نابودى حريم برادرى و روابط انسانى ميان افراد جامعه بشرى است و جو عدم اعتماد و ترس از اطمينان را فراهم مى سازد:
امام جعفر صادق (عليه السلام ) فرمود:
من اتهم اخاه فى دينه فلا حرمه بينهما[2].
کسى که برادر دينى اش را متهم کند [= به او تهمت بزند]، بينشان حرمتى وجود ندارد.
دين مبين اسلام ، آبرو و حرمت مومن را بزرگ تر از کعبه و حتى قرآن دانسته است و با آگاهى از چنين ارزشى ، هيچ کس نبايد به خود اجازه دهد به حريم آبروى ديگران تجاوز کند
منظور از کلمه "فى دينه " در جمله من اتهم اخاه فى دينه چه تهمت زدن به"برادر ايمانى" باشد، به اين صورت که کلمه "فى دينه"را صفتى براى کلمه "اخاه" بدانيم و چه متهم کردن او در امور دينى باشد، تفاوتى در ثمره زشت تهمت پديد نمى آيد؛ چرا که دين الاهى مانند ريسمانى است که همه به آن چنگ مى زنند و در اثر توسل به آن با هم رابطه برادرى ايمانى برقرار مى کنند که اين پيوند از پيوند نسبى و سببى بسيار محکم تر است . با تهمت زدن به برادر يا خواهر دينى ، اين رابطه محکم قطع مى شود.
انسان عاقل و متدينى که به مبدا و معاد اعتقاد دارد، هيچ گاه به ديگرى تهمت نمى زند. حتى اگر انسانى دين نداشته باشد، سرشت انسانى اش به او اجازه اين کار را نمى دهد، مگر آن که از فطرت پاک انسانى به خوى حيوانى گرويده باشد.
با بررسى اين مساءله در جامعه ، مشاهده مى شود که افرادى براى رسيدن به اهدافى شيطانى مى کوشند ديگران را مورد "تهمت" و "بهتان"قرار دهند؛ ولى در نهايت امر، به ذلت و بيچارگى کشيده خواهند شد.
موضع ابليس در برابر تهمت و بهتان
تهمت و بهتان به اندازه اى زشت و زننده است که حتى شيطان هم از انجام دهنده آن دو بيزارى مى جويد. شيطان از رفتارهاى زشت و اعمال خلاف استقبال مى کند؛ ولى برخى از رفتارهاى ناروا آن قدر زشت و پليدند که شيطان هم آن ها را تاءييد نمى کند. يکى از اين اعمال ، نابود کردن وجهه افراد در جامعه ، و ريختن آبروى آن ها به وسيله بهتان يا نعمت است .
امام جعفر صادق (عليه السلام ) در اين زمينه مى فرمايد:
من روى على مؤمن روايه يريد بها شينه و هدم مروءته ليسقط من اعين الناس اخرجه الله من ولايته الى ولايه الشيطان ، فلا يقبله الشيطان[3].
اگر کسى سخنى را بر ضد مومني نقل کند و قصدش از آن ، زشت کردن چهره او و از بين بردن وجهه اجتماعى اش باشد و بخواهد او را از چشم مردم بيندازد، خداوند او را از محور دوستى خود خارج مى کند و تحت سرپرستى شيطان قرار مى دهد؛ (ولى) شيطان هم او را نمى پذيرد.
انسان عاقل و متدينى که به مبدا و معاد اعتقاد دارد، هيچ گاه به ديگرى تهمت نمى زند. حتى اگر انسانى دين نداشته باشد، سرشت انسانى اش به او اجازه اين کار را نمى دهد، مگر آن که از فطرت پاک انسانى به خوى حيوانى گرويده باشد
راه هاي درمان تهمت
پاک ساختن زبان از آفت تهمت ، با کوششى مداوم ميسر خواهد بود.
درمان اين بيمارى را بايد با انديشه و دقت در پيامدهاى زشت و نازيباى آن آغاز کرد؛ سپس به يادآورى مستمر آن ها پرداخت که : «فان الذکرى تنفع المومنين»[4]
يادآورى پيامدهاى تهمت ، تنفر و انزجار قلبى انسان از اين رفتار زشت و پليد را در پى خواهد داشت و بديهى است که تمام حرکات درونى و برونى انسان ، بر پايه "دوست داشتن " و "نفرت ورزيدن" انجام مى گيرد؛ از اين رو مى بايد در صدد ايجاد و تقويت حالت انزجار از تهمت بر آمد تا بتوان به سوى ترک آن گام برداشت . همچنين بايد به ارزش و عظمت آبروى ديگران انديشيد تا به سادگى به سمت تخريب آن گام برداشت .
دين مبين اسلام ، آبرو و حرمت مۆ من را بزرگ تر از کعبه و حتى قرآن[5] دانسته است و با آگاهى از چنين ارزشى ، هيچ کس نبايد به خود اجازه دهد به حريم آبروى ديگران تجاوز کند. تقويت حسن ظن و حمل رفتار ديگران بر وجه نيکو، راه ديگرى براى درمان اين بيمارى نابود کننده است .
پي نوشت ها :
[1] . کلينى : کافى ، ج 2، ص 361، ح 1.
[2]. کلينى : کافى ، ح 2.
[3] . کلينى : کافى ، ص 358، ح 1.
[4] . ذاريات (51): 55.
[5] . علامه مجلسى : بحارالانوار، ج 7، ص 323.
منبع: کتاب اخلاق الهى ، جلد چهارم ، آفات زبان استاد آيت الله مجتبى تهرانى (ره) به نقل تبيان
تهمت آثار شومى هم براى تهمت زننده و هم براى تهمت زده شده به بار مى آورد که مى توان آن ها را در دو عنوان ذيل جاى داد:
1 - پيامد تهمت بر بعد معنوى انسان
در روايتى از امام جعفر صادق (عليه السلام ) در اين باره آمده است :
اذا اتهم المومن اخاه انماث الايمان من قلبه کما ينماث الملح فى الماء[1].
آن گاه که مومن به برادر مومنش تهمت زند، ايمان در دل او ذوب مى شود؛ همان گونه که نمک در آب ذوب مى شود.
همان طور که از اين روايت بر مى آيد، تهمت موجب از بين رفتن ايمان مومن مى شود.
در توضيح اين مطلب بايد گفت که بسيارى از اعمال انسان بر ايمان او تاثير مى گذارد. همچنين درباره اين اعمال ، دو حالت "انجام " و "ترک" وجود دارد که هر دو حالت ، در بعد ايمانى او موثر است . ترک واجبات از سويى و انجام گناهان از سوى ديگر، ايمان انسان را ضعيف مى کند. "ترک واجب"و "انجام حرام " را مى توان دو گونه از کفر عملى به شمار آورد که "انجام حرام " شامل "تهمت " هم مى شود و ضعف و نابودى ايمان را در پى دارد.
2 - پيامد تهمت بر روابط انسانى
تهمت مايه نابودى حريم برادرى و روابط انسانى ميان افراد جامعه بشرى است و جو عدم اعتماد و ترس از اطمينان را فراهم مى سازد:
امام جعفر صادق (عليه السلام ) فرمود:
من اتهم اخاه فى دينه فلا حرمه بينهما[2].
کسى که برادر دينى اش را متهم کند [= به او تهمت بزند]، بينشان حرمتى وجود ندارد.
دين مبين اسلام ، آبرو و حرمت مومن را بزرگ تر از کعبه و حتى قرآن دانسته است و با آگاهى از چنين ارزشى ، هيچ کس نبايد به خود اجازه دهد به حريم آبروى ديگران تجاوز کند
منظور از کلمه "فى دينه " در جمله من اتهم اخاه فى دينه چه تهمت زدن به"برادر ايمانى" باشد، به اين صورت که کلمه "فى دينه"را صفتى براى کلمه "اخاه" بدانيم و چه متهم کردن او در امور دينى باشد، تفاوتى در ثمره زشت تهمت پديد نمى آيد؛ چرا که دين الاهى مانند ريسمانى است که همه به آن چنگ مى زنند و در اثر توسل به آن با هم رابطه برادرى ايمانى برقرار مى کنند که اين پيوند از پيوند نسبى و سببى بسيار محکم تر است . با تهمت زدن به برادر يا خواهر دينى ، اين رابطه محکم قطع مى شود.
انسان عاقل و متدينى که به مبدا و معاد اعتقاد دارد، هيچ گاه به ديگرى تهمت نمى زند. حتى اگر انسانى دين نداشته باشد، سرشت انسانى اش به او اجازه اين کار را نمى دهد، مگر آن که از فطرت پاک انسانى به خوى حيوانى گرويده باشد.
با بررسى اين مساءله در جامعه ، مشاهده مى شود که افرادى براى رسيدن به اهدافى شيطانى مى کوشند ديگران را مورد "تهمت" و "بهتان"قرار دهند؛ ولى در نهايت امر، به ذلت و بيچارگى کشيده خواهند شد.
موضع ابليس در برابر تهمت و بهتان
تهمت و بهتان به اندازه اى زشت و زننده است که حتى شيطان هم از انجام دهنده آن دو بيزارى مى جويد. شيطان از رفتارهاى زشت و اعمال خلاف استقبال مى کند؛ ولى برخى از رفتارهاى ناروا آن قدر زشت و پليدند که شيطان هم آن ها را تاءييد نمى کند. يکى از اين اعمال ، نابود کردن وجهه افراد در جامعه ، و ريختن آبروى آن ها به وسيله بهتان يا نعمت است .
امام جعفر صادق (عليه السلام ) در اين زمينه مى فرمايد:
من روى على مؤمن روايه يريد بها شينه و هدم مروءته ليسقط من اعين الناس اخرجه الله من ولايته الى ولايه الشيطان ، فلا يقبله الشيطان[3].
اگر کسى سخنى را بر ضد مومني نقل کند و قصدش از آن ، زشت کردن چهره او و از بين بردن وجهه اجتماعى اش باشد و بخواهد او را از چشم مردم بيندازد، خداوند او را از محور دوستى خود خارج مى کند و تحت سرپرستى شيطان قرار مى دهد؛ (ولى) شيطان هم او را نمى پذيرد.
انسان عاقل و متدينى که به مبدا و معاد اعتقاد دارد، هيچ گاه به ديگرى تهمت نمى زند. حتى اگر انسانى دين نداشته باشد، سرشت انسانى اش به او اجازه اين کار را نمى دهد، مگر آن که از فطرت پاک انسانى به خوى حيوانى گرويده باشد
راه هاي درمان تهمت
پاک ساختن زبان از آفت تهمت ، با کوششى مداوم ميسر خواهد بود.
درمان اين بيمارى را بايد با انديشه و دقت در پيامدهاى زشت و نازيباى آن آغاز کرد؛ سپس به يادآورى مستمر آن ها پرداخت که : «فان الذکرى تنفع المومنين»[4]
يادآورى پيامدهاى تهمت ، تنفر و انزجار قلبى انسان از اين رفتار زشت و پليد را در پى خواهد داشت و بديهى است که تمام حرکات درونى و برونى انسان ، بر پايه "دوست داشتن " و "نفرت ورزيدن" انجام مى گيرد؛ از اين رو مى بايد در صدد ايجاد و تقويت حالت انزجار از تهمت بر آمد تا بتوان به سوى ترک آن گام برداشت . همچنين بايد به ارزش و عظمت آبروى ديگران انديشيد تا به سادگى به سمت تخريب آن گام برداشت .
دين مبين اسلام ، آبرو و حرمت مۆ من را بزرگ تر از کعبه و حتى قرآن[5] دانسته است و با آگاهى از چنين ارزشى ، هيچ کس نبايد به خود اجازه دهد به حريم آبروى ديگران تجاوز کند. تقويت حسن ظن و حمل رفتار ديگران بر وجه نيکو، راه ديگرى براى درمان اين بيمارى نابود کننده است .
پي نوشت ها :
[1] . کلينى : کافى ، ج 2، ص 361، ح 1.
[2]. کلينى : کافى ، ح 2.
[3] . کلينى : کافى ، ص 358، ح 1.
[4] . ذاريات (51): 55.
[5] . علامه مجلسى : بحارالانوار، ج 7، ص 323.
منبع: کتاب اخلاق الهى ، جلد چهارم ، آفات زبان استاد آيت الله مجتبى تهرانى (ره) به نقل تبيان
