به همت جامعه ایمانی مشعر؛
دومین نشست «هیئت‌پژوهی» برگزار شد
کانون خبرنگاران نبأ: دومین نشست هیئت‌پژوهی با ارائه مقاله علمی ــ پژوهشی «اولویت‌بندی موانع برنامه‌ریزی راهبردی هیئت‌های مذهبی» به همت معاونت راهبردی جامعه ایمانی مشعر برگزار شد.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، دومین نشست «هیئت‌پژوهی» با بررسی مقاله «اولویت‌بندی موانع برنامه‌ریزی راهبردی هیئت‌های مذهبی» از پایان‌نامه مقطع کارشناسی‌ارشد با عنوان «شناسایی موانع برنامه‌ریزی استراتژیک در سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO’S) مذهبی و اولویت‌بندی آن‌ها با استفاده از تکنیک AHP» استخراج شده و در نشریه مدیریت اسلامی منتشر شده است، برگزار شد.
در این نشست پس از قرائت قرآن مجید، قطعه ویدئویی از خلاصه نشست اول پخش شد. در ادامه کاظم حسن‌زاده، کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی از دانشگاه تهران درباره پیشینه این تحقیق گفت: دغدغه ابتدایی ما، سبک مدیریت هیئت‌های مذهبی بود. برای این پژوهش پیرامون این دغدغه روش تحلیل مضمون را انتخاب کردیم، و هیئت‌های هفتگی و دارای مخاطب عمومی را موضوع تحقیق قرار دادیم؛ لکن با مشکلات متعددی مواجه شدیم؛ پس موضوع و روش تحقیق را تغییر دادیم.
وی افزود: در بحث مدیریت استراتژیک چند سطح داریم؛ سطح مادر که همان کل سازمان است، سطح مؤسسه میانی و سطح عملیاتی. در مورد هیئت‌های مذهبی دو سطح اولش را حضرت حق مشخص کرده است؛ پس ما باید بررسی کنیم که چرا در هیئت‌های مذهبی در سطح اجرا برنامه‌ریزی استراتژیک وجود ندارد؟ به عبارت دیگر چرا دیدگاه بلندمدت منسجم در هیئت‌ها وجود ندارد؟ چه موانعی بر سر راه آن است؟
حسن‌زاده گفت: در این پایان‌نامه از مدلی استفاده کردیم که سازمان را به 12 بخش (رهبری، فرهنگ سازمانی، جو واحد کاری و...) تقسیم می‌کرد. برای این مدل پرسشنامه‌ای وجود نداشت. پرسشنامه را مطابق فرهنگ بومی هیئت‌ها تدوین کردیم و نزد 10 تن از اساتید بردیم که روایی آن تأیید شود؛ بعدتر نیز پایایی پرسشنامه را سنجیدیم.
این هیئت‌پژوه افزود: برای ارتباط با هیئت‌ها و تکمیل پرسشنامه سراغ سازمان تبلیغات اسلامی رفتیم؛ لکن با توجه به نقصان فراوان در شناسنامه هیئت‌ها و ثبت نشدنِ بسیاری از هیئت‌های بزرگ به مشکل برخوردیم. در نهایت 240 نفر از مدیران هیئت‌های مذهبی قم را به بهانه افطاری دعوت کردیم و بعد از افطار، پرسشنامه را میان آن‌ها توزیع کردیم. در این نشست، تک تک سؤالات را خواندیم و تبیین کردیم و در نهایت 179 پرسشنامه صحیح گردآوری شد. در این تحقیق بر اساس فرمول کوکران، باید 173 پرسشنامه تهیه می‌شد که الحمدلله چند پرسشنامه هم اضافه داشتیم.
حسن‌زاده در ادامه برخی از خروجی‌های پرسشنامه را بیان کرد: 78 درصد پاسخ‌دهندگان را آقایان تشکیل می‌دادند؛ 34 درصد آن‌ها بین 40 تا 49 سال سن داشتند، 34 درصد پاسخ‌دهندگان زیر دیپلم بودند، 54 درصد از آن‌ها مسئولان دائمی هیئت‌ها بودند، 31 درصد گفته بودند هیئت‌های ما در مسجد برگزار می‌شود و 19 درصد در حسینیه، و 49 درصد هیئت‌ها نیز زمان تشکیل جلسات‌شان هفتگی بود.
وی در ادامه تبیین فرآیند پایان‌نامه افزود: در این گام موانعی برای برنامه‌ریزی راهبردی در هیئت‌های مذهبی شناسایی شد؛ و در گام بعد برای اولویت‌بندی این موانع از روش علمی تحلیل سلسله‌مراتب (AHP) استفاده کردیم. اولویت‌بندی موانع از دید نخبگان، به این ترتیب است؛ رهبری، فرهنگ سازمانی، ارزش‌ها و نیازهای فردی، محیط فرهنگی و اقتصادی، مأموریت و استراتژی، جو واحد کاری، محیط اجتماعی، کارها و نقش‌های فردی، و در آخر قوانین.
حسن‌زاده در باب محدودیت‌ها و مشکلات این تحقیق به این موارد اشاره کرد: وجود نداشتن بانک اطلاعات الکترونیکی پیرامون هیئت‌های مذهبی استان قم، حساسیت برخی از مسئولان نسبت به موضوع مطرح شده، ممکن نبودن دسترسی مستقیم به مسئولان هیئت‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات، وجود نداشتن اعتماد و توان در میان مسئولان هیئت‌ها برای پاسخ‌گویی به پرسشنامه، احساس نیاز نکردن به کارهای علمی در این حوزه، بدیع بودن کار و سابقه نداشتن تحقیق در هیئت‌های مذهبی در حوزه برنامه‌ریزی استراتژیک و... .
در پایان حاضران به پرسش و پاسخ پرداختند. کاظم حسن‌زاده در پاسخ به سؤالی مبنی بر چرایی عدم استقبال مسئولان هیئت‌ها از چنین اموری، گفت: مشکل این است که واقعاً احساس نیاز وجود ندارد. دوستان پیشنهاد دادند که رشته‌ای آکادمیک در مورد هیئت راه‌اندازی شود؛ ولی من امیدوارم موجی برای هیئت‌پژوهی ایجاد شود. به نظر من ایجاد این موج، از تأسیس رشته مهم‌تر است چون رشته، دستوری می‌شود؛ ولی به دنبال ایجاد موج، احساس نیاز ایجاد می‌شود، و آن احساس نیاز خیلی مهم‌تر است.
یادآور می‌شود، نشست‌های هیئت‌پژوهی به همت جامعه ایمانی مشعر در قم، خیابان شهید صدوقی، خیابان فردوسی، ساختمان خاتم برگزار می‌شود و در آن‌ها تلاش می‌شود با عمقی پژوهشی و تحلیلی، از زوایا و ابعاد مختلف به موضوع هیئت نگاه شود.
مجید دائی
در این نشست پس از قرائت قرآن مجید، قطعه ویدئویی از خلاصه نشست اول پخش شد. در ادامه کاظم حسن‌زاده، کارشناس ارشد مدیریت منابع انسانی از دانشگاه تهران درباره پیشینه این تحقیق گفت: دغدغه ابتدایی ما، سبک مدیریت هیئت‌های مذهبی بود. برای این پژوهش پیرامون این دغدغه روش تحلیل مضمون را انتخاب کردیم، و هیئت‌های هفتگی و دارای مخاطب عمومی را موضوع تحقیق قرار دادیم؛ لکن با مشکلات متعددی مواجه شدیم؛ پس موضوع و روش تحقیق را تغییر دادیم.
وی افزود: در بحث مدیریت استراتژیک چند سطح داریم؛ سطح مادر که همان کل سازمان است، سطح مؤسسه میانی و سطح عملیاتی. در مورد هیئت‌های مذهبی دو سطح اولش را حضرت حق مشخص کرده است؛ پس ما باید بررسی کنیم که چرا در هیئت‌های مذهبی در سطح اجرا برنامه‌ریزی استراتژیک وجود ندارد؟ به عبارت دیگر چرا دیدگاه بلندمدت منسجم در هیئت‌ها وجود ندارد؟ چه موانعی بر سر راه آن است؟
حسن‌زاده گفت: در این پایان‌نامه از مدلی استفاده کردیم که سازمان را به 12 بخش (رهبری، فرهنگ سازمانی، جو واحد کاری و...) تقسیم می‌کرد. برای این مدل پرسشنامه‌ای وجود نداشت. پرسشنامه را مطابق فرهنگ بومی هیئت‌ها تدوین کردیم و نزد 10 تن از اساتید بردیم که روایی آن تأیید شود؛ بعدتر نیز پایایی پرسشنامه را سنجیدیم.
این هیئت‌پژوه افزود: برای ارتباط با هیئت‌ها و تکمیل پرسشنامه سراغ سازمان تبلیغات اسلامی رفتیم؛ لکن با توجه به نقصان فراوان در شناسنامه هیئت‌ها و ثبت نشدنِ بسیاری از هیئت‌های بزرگ به مشکل برخوردیم. در نهایت 240 نفر از مدیران هیئت‌های مذهبی قم را به بهانه افطاری دعوت کردیم و بعد از افطار، پرسشنامه را میان آن‌ها توزیع کردیم. در این نشست، تک تک سؤالات را خواندیم و تبیین کردیم و در نهایت 179 پرسشنامه صحیح گردآوری شد. در این تحقیق بر اساس فرمول کوکران، باید 173 پرسشنامه تهیه می‌شد که الحمدلله چند پرسشنامه هم اضافه داشتیم.
حسن‌زاده در ادامه برخی از خروجی‌های پرسشنامه را بیان کرد: 78 درصد پاسخ‌دهندگان را آقایان تشکیل می‌دادند؛ 34 درصد آن‌ها بین 40 تا 49 سال سن داشتند، 34 درصد پاسخ‌دهندگان زیر دیپلم بودند، 54 درصد از آن‌ها مسئولان دائمی هیئت‌ها بودند، 31 درصد گفته بودند هیئت‌های ما در مسجد برگزار می‌شود و 19 درصد در حسینیه، و 49 درصد هیئت‌ها نیز زمان تشکیل جلسات‌شان هفتگی بود.
وی در ادامه تبیین فرآیند پایان‌نامه افزود: در این گام موانعی برای برنامه‌ریزی راهبردی در هیئت‌های مذهبی شناسایی شد؛ و در گام بعد برای اولویت‌بندی این موانع از روش علمی تحلیل سلسله‌مراتب (AHP) استفاده کردیم. اولویت‌بندی موانع از دید نخبگان، به این ترتیب است؛ رهبری، فرهنگ سازمانی، ارزش‌ها و نیازهای فردی، محیط فرهنگی و اقتصادی، مأموریت و استراتژی، جو واحد کاری، محیط اجتماعی، کارها و نقش‌های فردی، و در آخر قوانین.
حسن‌زاده در باب محدودیت‌ها و مشکلات این تحقیق به این موارد اشاره کرد: وجود نداشتن بانک اطلاعات الکترونیکی پیرامون هیئت‌های مذهبی استان قم، حساسیت برخی از مسئولان نسبت به موضوع مطرح شده، ممکن نبودن دسترسی مستقیم به مسئولان هیئت‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات، وجود نداشتن اعتماد و توان در میان مسئولان هیئت‌ها برای پاسخ‌گویی به پرسشنامه، احساس نیاز نکردن به کارهای علمی در این حوزه، بدیع بودن کار و سابقه نداشتن تحقیق در هیئت‌های مذهبی در حوزه برنامه‌ریزی استراتژیک و... .
در پایان حاضران به پرسش و پاسخ پرداختند. کاظم حسن‌زاده در پاسخ به سؤالی مبنی بر چرایی عدم استقبال مسئولان هیئت‌ها از چنین اموری، گفت: مشکل این است که واقعاً احساس نیاز وجود ندارد. دوستان پیشنهاد دادند که رشته‌ای آکادمیک در مورد هیئت راه‌اندازی شود؛ ولی من امیدوارم موجی برای هیئت‌پژوهی ایجاد شود. به نظر من ایجاد این موج، از تأسیس رشته مهم‌تر است چون رشته، دستوری می‌شود؛ ولی به دنبال ایجاد موج، احساس نیاز ایجاد می‌شود، و آن احساس نیاز خیلی مهم‌تر است.
یادآور می‌شود، نشست‌های هیئت‌پژوهی به همت جامعه ایمانی مشعر در قم، خیابان شهید صدوقی، خیابان فردوسی، ساختمان خاتم برگزار می‌شود و در آن‌ها تلاش می‌شود با عمقی پژوهشی و تحلیلی، از زوایا و ابعاد مختلف به موضوع هیئت نگاه شود.
مجید دائی
