نسخ خطی قرآن کریم شناسایی می شود
مدیر تحقیقات مرکز طبع و نشر قرآن گفت: شناسایی نسخ خطی یکی از کارهایی است که آغاز کرده ایم چراکه یکی از منابع اصلی که علمای رسم النسخ به آن استناد کرده و پرداخته اند مصحفی است که در زمان حیات صحابه و بعد از پیامبر(ص) نوشته شده است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) شبستان نوشت: مرتضی توکلی، مدیر تحقیقات مرکز طبع و نشر قرآن با بیان اینکه مرکز طبع و نشر قرآن به دستور مقام معظم رهبری در سال 1374 تاسیس شد، افزود: هدف اصلی این مرکز تهیه مصحف جمهوری اسلامی ایران با دو رویکرد و دو مبنا بود که مبنای اول نگارش مصحف براساس موازین علمی و منابع کتابخانه ای که در این حوزه وجود دارد. رویکرد دوم تهیه این مصحف با هدف تسهیل آموزش قرآن کریم برای ایرانیان و فارسی زبانان.
وی افزود: مرکز طبع و نشر قرآن با این دو مبنا فعالیت خود را آغاز کرد و در مرحله اول؛ تمام مصاحف رایج در جهان اسلام را گردآوری کرد و تک تک کلمات را آنالیز کرد و همچنین در کنار منابع کتابخانه ای که در حوزه نگارش وجود داشت را نیز جمع آوری کردیم.
توکلی با اشاره به خلاصه اقدامات انجام شده در حوزه نسخ الخط، ادامه داد: تک تک کلمات را از منابع استخراج کردیم و بعد از تحلیل های آماری در نهایت به یک جمع بندی رسیدیم و آن تهیه مصحفی بود که به عنوان مصحف مرکز طبع و نشر قرآن یا مصحف جمهوری اسلامی ایران گردآوری کرده ایم. این آثار باتوجه به تخفیف علایم ضبط ( حذف برخی علایم نظیر سکون، حرکات همراه صداهای کشیده) خط خیلی خلوت تر و خواناتر شده است بنابراین در برخی جاها به مصحف کم علامت نیز معروف شده است.
وی خاطرنشان کرد: در حوزه ترویج این مصحف، کار را همراه با ترجمه های مختلف چاپ و در اختیار مردم قرار داده است که معروف ترین آن یک جلد قرآن کریم با حاشیه تفسیری با نام «قرآن حکیم» و اولین بار با ترجمه آیت الله مکارم شیرازی چاپ شد و در نوبت چاپ های بعدی از ترجمه و تفسیر دیگر اساتید نظیر مرحوم فولادوند و آیت الله مشکینی بهره گرفتیم. در کنار آن برای مخاطبان دانش آموز و دانشجو با رویکردهای دیگر، قرآن حکیم تالیف و تهیه شد.
توکلی با بیان اینکه در حوزه رسم الخط در هر مرحله نیز مستندسازی انجام می دهیم، افزود: در این راستا کتاب هایی را نگاشته ایم که یکی از آنها تهیه شیوه نامه کلمات مصحف مرکز جمهوری اسلامی ایران است که در این کتاب علت تک تک کلمات استفاده شده در مصحف را ذکر کرده ایم.
وی تصریح کرد: کتاب دیگری با عنوان «پژوهشی در رسم» نوشته شده است که در آن سیر تاریخی و دلیل التزام به رسم المصحف ذکر شده است و اینکه چرا باید قرآن را به شیوه رسم النسخ بنویسیم و سابقه آن به چه دوره ای بازمی گردد و چه عدله ای پشت آن وجود دارد؟ و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام نسبت به این موضوع چه هست؟
توکلی با بیان اینکه تحقیق جامعی به مدت 5 سال انجام دادیم و مورد اقبال قاریان و تالیان قرآن کریم قرار گرفت، افزود: درخصوص سایر علوم مرتبط با کتابت مصحف نظیر شیوه علامت گذاری ( ضبط المصحف)، سجده های قرآن، علایم وقف و ابتدایی که در مصحف به کار می رود.
وی درخصوص برنامه های مرکز طبع و نشر قرآن در سال جاری، اظهارداشت: شناسایی نسخ خطی یکی از کارهایی است که آغاز کرده ایم چراکه یکی از منابع اصلی که علمای رسم النسخ به آن استناد کرده و پرداخته اند مصحفی است که در زمان حیات صحابه و بعد از پیامبر نوشته شده است.
توکلی با بیان اینکه مصحف منصوب به عثمان که در سراسر جهان که در ترکیه و تاشکند یک نسخه از آن وجود دارد، ادامه داد: در ایران نیز یکسری از مصحف وجود دارد که منصوب به اهل بیت است، به عنوان نمونه مصحف منصوب به امام علی (ع)، امام حسن مجتبی (ع) و حضرت سجاد (ع) وجود دارد. گامی که الان برمی داریم می خواهیم این نسخ خطی را احیا کنیم و همین شیوه نگارش آنها را استخراج کنیم که به یک شیوه جمع بندی برسیم.
وی افزود: در قرون اول به ویژه قرن اول، دوم و سوم و قبل از کتاب المقنع ببینیم که کلمات قرآن در قرون اولیه چقدر مطابق با واقعه است در این راستا بر روی یک قرآن تحقیقی انجام داده ایم با همکاری نسخه شناس مشهور ترکیه «طیار آلتی قولاچ» نسخه شماره یک آستان قدس رضوی را انتخاب کرده ایم که به زودی وارد عرصه نشر خواهد شد.
وی افزود: مرکز طبع و نشر قرآن با این دو مبنا فعالیت خود را آغاز کرد و در مرحله اول؛ تمام مصاحف رایج در جهان اسلام را گردآوری کرد و تک تک کلمات را آنالیز کرد و همچنین در کنار منابع کتابخانه ای که در حوزه نگارش وجود داشت را نیز جمع آوری کردیم.
توکلی با اشاره به خلاصه اقدامات انجام شده در حوزه نسخ الخط، ادامه داد: تک تک کلمات را از منابع استخراج کردیم و بعد از تحلیل های آماری در نهایت به یک جمع بندی رسیدیم و آن تهیه مصحفی بود که به عنوان مصحف مرکز طبع و نشر قرآن یا مصحف جمهوری اسلامی ایران گردآوری کرده ایم. این آثار باتوجه به تخفیف علایم ضبط ( حذف برخی علایم نظیر سکون، حرکات همراه صداهای کشیده) خط خیلی خلوت تر و خواناتر شده است بنابراین در برخی جاها به مصحف کم علامت نیز معروف شده است.
وی خاطرنشان کرد: در حوزه ترویج این مصحف، کار را همراه با ترجمه های مختلف چاپ و در اختیار مردم قرار داده است که معروف ترین آن یک جلد قرآن کریم با حاشیه تفسیری با نام «قرآن حکیم» و اولین بار با ترجمه آیت الله مکارم شیرازی چاپ شد و در نوبت چاپ های بعدی از ترجمه و تفسیر دیگر اساتید نظیر مرحوم فولادوند و آیت الله مشکینی بهره گرفتیم. در کنار آن برای مخاطبان دانش آموز و دانشجو با رویکردهای دیگر، قرآن حکیم تالیف و تهیه شد.
توکلی با بیان اینکه در حوزه رسم الخط در هر مرحله نیز مستندسازی انجام می دهیم، افزود: در این راستا کتاب هایی را نگاشته ایم که یکی از آنها تهیه شیوه نامه کلمات مصحف مرکز جمهوری اسلامی ایران است که در این کتاب علت تک تک کلمات استفاده شده در مصحف را ذکر کرده ایم.
وی تصریح کرد: کتاب دیگری با عنوان «پژوهشی در رسم» نوشته شده است که در آن سیر تاریخی و دلیل التزام به رسم المصحف ذکر شده است و اینکه چرا باید قرآن را به شیوه رسم النسخ بنویسیم و سابقه آن به چه دوره ای بازمی گردد و چه عدله ای پشت آن وجود دارد؟ و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام نسبت به این موضوع چه هست؟
توکلی با بیان اینکه تحقیق جامعی به مدت 5 سال انجام دادیم و مورد اقبال قاریان و تالیان قرآن کریم قرار گرفت، افزود: درخصوص سایر علوم مرتبط با کتابت مصحف نظیر شیوه علامت گذاری ( ضبط المصحف)، سجده های قرآن، علایم وقف و ابتدایی که در مصحف به کار می رود.
وی درخصوص برنامه های مرکز طبع و نشر قرآن در سال جاری، اظهارداشت: شناسایی نسخ خطی یکی از کارهایی است که آغاز کرده ایم چراکه یکی از منابع اصلی که علمای رسم النسخ به آن استناد کرده و پرداخته اند مصحفی است که در زمان حیات صحابه و بعد از پیامبر نوشته شده است.
توکلی با بیان اینکه مصحف منصوب به عثمان که در سراسر جهان که در ترکیه و تاشکند یک نسخه از آن وجود دارد، ادامه داد: در ایران نیز یکسری از مصحف وجود دارد که منصوب به اهل بیت است، به عنوان نمونه مصحف منصوب به امام علی (ع)، امام حسن مجتبی (ع) و حضرت سجاد (ع) وجود دارد. گامی که الان برمی داریم می خواهیم این نسخ خطی را احیا کنیم و همین شیوه نگارش آنها را استخراج کنیم که به یک شیوه جمع بندی برسیم.
وی افزود: در قرون اول به ویژه قرن اول، دوم و سوم و قبل از کتاب المقنع ببینیم که کلمات قرآن در قرون اولیه چقدر مطابق با واقعه است در این راستا بر روی یک قرآن تحقیقی انجام داده ایم با همکاری نسخه شناس مشهور ترکیه «طیار آلتی قولاچ» نسخه شماره یک آستان قدس رضوی را انتخاب کرده ایم که به زودی وارد عرصه نشر خواهد شد.
