رونق گرفتن شعر توحیدی/ ذوق شرط لازم شعرسرایی آئینی
گروه ادب: دبیر هماهنگی جلسات دیدار شعرای آئینی با رهبر معظم انقلاب از رونق گرفتن شعر توحیدی در سال‌های اخیر یاد و عنوان کرد: داشتن ذوق شرط لازم برایش شعرسرایی آئینی است، ولی کافی نیست و در این راه ویرایش، حفظ شعر، مطالعه اشعار قدما و معاصران و ... لازم است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، مدت زمان بسیاری است که شعرای فراوانی در عرصه شعر آئینی ورود پیدا کرده‌اند و البته این رویکرد در سال‌های پس از انقلاب اسلامی با شکل‌گیری جریان شعر آئینی رویکرد رو به ارتقایی را طی کرده است. البته این نوع شعر در گذشته نیز وجود داشته است. در همین رابطه با حجت‌الاسلام والمسلمین جواد محمدزمانی، دبیر هماهنگی جلسات دیدار شعرای آئینی با رهبر معظم انقلاب گفت‌وگویی داشته‌ایم که متن آن را در زیر می‌خوانید؛
ـ برای اینکه شعرا به حوزه شعر آئینی ورود پیدا کنند نیازمند برخورداری از چه اطلاعات و زمینه‌هایی هستند؟
شعر آئینی نیاز به آموزش دارد و صرفاً داشتن ذوق در این رابطه کفایت نمی‌کند. ذوق و علاقه شعری پایه و اساس کار شعرسرایی آئینی است و فرد باید در این راه ذوق داشته باشد. البته باید تاکید کرد که این موضوع شرط لازم است ولی کافی نیست.
شاعر در کنار داشتن ذوق، نیازمند آموزش است؛ برای مثال باید در جلسات نقد شعر و انجمن‌های ادبی حضور پیدا کند و به مطالعه اشعار شعرای معاصر و همچنین قدمای این حوزه بپردازد که قطعاً اثرگذاری بسیاری دارد.
در این راستا شاعر باید از وقتی که در اختیار دارد برای موفقیت در این عرصه هزینه کند و اشعار گذشتگان را به‌خوبی بخواند. شعر ما یک سنت ادبی است که از گذشته تا امروز جاری بوده. شاعر هنگامی می‌تواند در این حوزه موفق باشد که شعر گذشتگان را به خوبی خوانده باشد.
در این باره شعرای قدیمی می‌گفتند که کسی شاعر است که دست‌کم هزار بیت شعر را از حفظ باشد. ما اکنون نمی‌گوییم هزار بیت، بلکه می‌گوییم حداقل هزار بیت خوانده باشد و با آثار شعرای معاصر نیز آشنایی داشته باشد و تمرین کند.
ـ در کنار این اقدامات چه نیازهایی دیگری وجود دارد که شاعر بتواند در این حوزه پیشرفت کند؟
در این راستا شعر نیازمند ویرایش است. خود فرد هم باید منتقد اشعار خود باشد و هر از چند گاهی یک بار، شعرهای گذشته خود را مرور و ویرایش کند و اگر ترکیب و کلمات بهتری به ذهنش رسید، آنها را جایگزین کند. همچنین شاعر باید شعرش را در جلسات نقد ادبی ارائه کند تا استادان فن، شعرهایش را مورد بررسی قرار دهند و نقد کنند. اگر این کار توسط شاعر انجام شود، می‌تواند در این زمینه موفق باشد.
ـ آیا رویکرد شاعران ما در حوزه شعر آئینی قابل قبول است و به مطالباتی که رهبر معظم انقلاب داشته‌اند عمل شده؟
برخی از شعرا به‌خوبی وارد عرصه شعر توحیدی و مناجاتی شده‌اند و برخی دیگر از مضامین دعاها اقتباس کرده و آنها را در اشعار خود آورده‌اند. در این باره باید گفت که شعر توحیدی تا حدودی رونق گرفته است، به‌ویژه بعد از اینکه کنگره شعر توحیدی در میبد یزد برگزار شد، اقبال و استقبال نسبتاً خوبی از این شعر و همچنین اشعار مناجات، نیایشی و مرتبط با ادعیه صورت گرفت.
ـ شما تا چه میزان در این حوزه ورود پیدا کردید و رویکرد شما در این باره چیست؟
در شعرسرایی برای اهل بیت(ع) باید بگویم که اشعارم ترکیب‌بند دارد و یا رویکرد اشعارم در قالب قصیده است. در آغاز اشعارم نیز ابیات توحیدی را بیان می‌کند و سپس وارد مدح حضرات معصومین(ع) می‌شوم. سنت گذشته نیز این بوده است که با مضامین توحیدی و یا بحث معاد شروع به کار می‌شد. در این رابطه لازم بود که انسان نسبت به معاد فعال باشد و یاد معاد و خدا را در دل خود زنده کند و بعد به مدح اهل بیت(ع) بپردازد.
شاعر باید اهل بیت(ع) را مصداق اتمّ بندگی در برابر خداوند معرفی کند و مصداق این بندگی که گفته شد، برای مثال امام باقر و امام سجاد(ع) هستند. بعد از مدح ائمه(ع) نیز در پایان اشعار باید ابیاتی به عنوان مرثیه یا گریز آورده شود.
رهبر معظم انقلاب نیز همین اسلوب را رعایت می‌کنند. ایشان در این باره توصیه کردند که ابتدا ابیاتی را در قالب پند و توحیدی بیاوریم و بعد به سراغ آموزه‌های رفتاری اهل بیت(ع) برویم که دل‌ها روشن می‌شود و درس‌هایی که می‌توان از سبک زندگی آنها گرفت را بیان کنیم. این اشعار باید در قالب کاملا شاعرانه و نه صرفاً در قالب نظم باشد. در پایان شعر نیز مرثیه و گریز به روضه را ذکر کنیم که در قدیم نیز این گونه بوده است.
برای مثال در قصیده‌ای که صائب تبریزی درباره کربلا و امام حسین(ع) سروده است، سبک شعر این گونه بوده. قصیده این شاعر درباره امام رضا(ع) نیز همین گونه است. مباحث توحیدی در ابتدا مطرح شده است و لزوم علاقه نشان دادن به آخرت و توشه جمع کردن برای دنیای باقی و سپس گریز از دنیا و بعد از آن، ورود به مدح امام معصوم(ع) و فضائل عاشورا مطرح شده است و پس از آن ابیات رقت‌آمیز آورده شده که انسان را متأثر و اشک را بر چشم انسان جاری می‌کند.
