قاسم جعفری مطرح کرد:
قیام امام حسین(ع)؛ دعوت به حساسیت نسبت به سرنوشت امت اسلامی/ مجالس حسینی عالمانه باشد
گروه سیاسی: کارشناس مسائل سیاسی یکی از اهداف مهم امام حسین(ع) از قیام عاشورا را ایجاد حساسیت در جامعه نسبت به انحرافات و خطاها دانست و گفت: بر این اساس امروز ما نمی‌توانیم نسبت به آنچه بر سر مسلمانان میانمار، یمن، فلسطین، بحرین و ... می‌رود بی‌تفاوت بوده و بگوییم ربطی به ما ندارد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، قیام عاشورا حاوی درس‌های مهم سیاسی و اجتماعی است که حتی گذشت 1400 سال نیز آن را تکراری و تاریخ مصرف گذشته نمی‌کند. در واقع بررسی و تحلیل دقیق تحولات و اتفاقات سیاسی و بین‌المللی امروز به ویژه در حوزه جهان اسلام تا حدود زیادی ما را به این نتیجه می‌رساند که امت اسلامی با دوری از مفاهیم و اهداف قیام امام حسین(ع) تا چه حد به مشکلات و نزاع‌های درونی دچار شده و خمودگی و رخوت به جان امت اسلام افتاده که دشمنان به راحتی از میانمار تا یمن و سوریه غرق در مشکل می‌سازند و به جز اندکی از کشورها، صدایی از کسی برنمی‌خیزد.
اما از آن سو نیز دفاع مقدس نیز این پیام را می‌دهد که اگر ارزش‌ها و آرمان‌های امام حسین(ع) برجسته شده و به کار گرفته شود چه رویش‌ها و دستاوردهایی را رقم خواهد زد.
«قاسم جعفری»، نماینده سابق مجلس و کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ظرفیت‌های قیام عاشورا در عصر کنونی به ویژه تأثیرات آن در ایجاد حساسیت میان امت اسلامی، به انحرافات در جهان اسلام و نسبت دفاع مقدس با این ویژگی قیام عاشورا گفت: عاشورای 61 هجری و انقلاب اسلامی با اینکه دو واقعه با فاصله طولانی زمانی هستند اما انقلاب اسلامی در یک تطبیق کلی در راستای همان اهداف قیام عاشورا بود. در این میان دفاع مقدس یکی از نقاط عطف انقلاب اسلامی است که در راستای استمرار و محافظت از این انقلاب اتفاق می‌افتد و به عبارتی انقلاب اسلامی نتیجه یا کپی برابر اصل قیام اباعبدالله الحسین(ع) است.
وی ادامه داد: در زمان انقلاب آنچه مردم را به خیابان‌ها آورد، تأثیر قیام عاشورای حسینی بود که نشانه آن نیز شعارهای مردم بود که مستقیم ناشی از معارف اهل بیت(ع) بود؛ «هیهات منا الذله»، «نهضت ما حسینیه رهبر ما خمینیه» یا شعارهای مردم در 15 خرداد 1342 در اعتراض به دستگیری حضرت امام (ره) که می‌گفتند «اولین فلسفه قیام شاه دین این است مرگ سرخ به از زندگی ننگین است».
جعفری اظهار کرد: بر این اساس می‌توان یک سری از ویژگی‌های مهم قیام امام حسین(ع) رابرشمرد و آنگاه می‌توان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را با نگاه دقیق‌تری با آن اهداف و ارزش‌ها تطبیق داد. اولین ویژگی قیام امام حسین(ع) این است که قیام لله است همانطور که قرآن میفرماید: «قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْني وَ فُرادي»، امام حسین(ع) نیز در این راستا حرکت کرد و لذا این قیام ویژگی پیامبرگونه دارد.
این کارشناس مسائل سیاسی عنوان کرد: شاخصه دعوت پیامبرانه این است که برای احیاگری صورت می‌گیرد؛ «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ». در واقع جامعه باید احیا شود و امام حسین(ع) برای احیا و زنده کردن جامعه دست به این قیام می‌زند. این سخن خود امام حسین(ع) است که می‌فرمایند: « ای مردم نمی‌بینید که به حق عمل نمی‌شود و کسی از باطل پرهیز نمی‌کند». به عبارتی در جامعه حساسیت لازم بر روی انحرافات و خطاها وجود ندارد و امام حسین(ع) قیام را برای ایجاد این حساسیت انجام می‌دهند.
وی افزود: امام حسین(ع) در بیان معروف‌شان اهداف خود از قیام را تشریح می‌کنند و در بخشی از آن می‌فرمایند: «إِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاحِ في أُمَّةِ جَدّي». نکته قابل توجه در این سخن امام حسین(ع) این است که ایشان میفرماید من برای درخواست و طلب اصلاح قیام کردم؛ یعنی نه اینکه جامعه خراب بود بلکه اساسا کسی اراده درست کردن جامعه را نداشته است. یعنی امام این مسئله را بیان میفرماید که ای مردم چرا اصلا نمی‌خواهید حق تحقق پیدا کند. بر همین مبناست که ویژگی مهم دیگر قیام امام حسین(ع) امر به معروف و نهی از منکر است.
جعفری با بیان اینکه مسئله قابل بحث دیگر در حرکت الهی امام حسین(ع) فرامکانی و فرازمانی بودن آن است، گفت: حرکت امام حسین(ع) تنها محدود به سال 61 هجری یا برای عراق و حجاز نبود، زیرا پیام و اهداف امام حسین(ع) که همان ایستادگی در برابر ظلم و یاری مظلوم است برای همه زمان‌هاست. کسانی که می‌گویند غزه، عراق، یمن، بحرین، میانمار و ... به ما ارتباطی ندارد در برابر این آیه قرآن که میفرماید: «وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا» چه پاسخی دارند؟
وی ادامه داد: قرآن در این آیه به مسلمانان نهیب می‌زند که چرا برای نجات مظلومان کاری نمی‌کنند؟ و آنگاه ما چگونه می‌توانیم بگوییم میانمار، یمن، فلسطین و .. به ما ربطی ندارد. اصلا بابی در اسلام به نام یاری مظلوم داریم که در قیام اباعبداله الحسین(ع) نهفته است.
جعفری یادآور شد: نکته دیگری که می‌توان از قیام امام حسین(ع) برداشت کرد این است که امام با این قیام می‌خواستند به نوعی اتمام حجت کنند. اینکه قرآن میفرماید: «لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَيَحْيَىٰ مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ». فردا کوفیان دیگر نمی‌توانند بگویند که خدایا اگر حسین بن علی می‌آمد ما سراغ ابن زیاد نمی‌رفتیم.
این کارشناس مسائل سیاسی تأکید کرد: مسئله مهم دیگر در قیام امام حسین(ع) ریشه در این بیان حضرت است که می‌فرمایند «مِثْلِی لا یُبایِعُ لِمِثْلِهِ» مثل من حسین نمی‌تواند با یزید بیعت کند یا جای دیگر می‌فرمایند یزید من را بین مرگ یا تسلیم قرار داده است و من نمی‌توانم تسلیم بشوم، برای اینکه رحم‌های پاکی که من را در خود جای دادند اجازه چنین کاری را نمی‌دهند.
وی با اشاره به نکته تربیتی در این سخن گفت: امام حسین(ع) چون اسوه امت یا به تعبیر قرآنی به مانند جدش پیامبر(ص) اسوه حسنه است، نمی‌تواند با یزید پیوند بخورد و در مقابل او نایستد. حضرت میفرماید من به گونه‌ای پرورش کردم و تربیت شدم که نمی‌توانم در مقابل ظلم و فریاد مظلوم سکوت کنم و راحت باشم.
جعفری اظهار کرد: ویژگی دیگر در این قیام و رفتارشناسی اباعبداله الحسین(ع) توجه به مسئله اختیار و انتخاب است. زیرا فردای قیامت افراد باید خودشان پاسخگو باشند و لذا امام حسین(ع) حتی به عزیزان و نزدیکانشان مدام این مسئله را یادآور می‌شود که اگر می‌خواهید می‌توانید بروید.
این نماینده سابق مجلس ابراز کرد: در کنار همه این مبانی دینی و عقلانی پشت سر قیام عاشورا، اهمیت شور، عاطفه و غیرت حسینی است. امروز می‌بینیم که چه بر سر مسلمانان در گوشه کنار دنیا می‌آید که یادآور آن بیان عمیق امیرالمومنین علی(ع) است که فرمودند اگر مسلمانی از درد این عمل بمیرد جا دارد.
وی عنوان کرد: اینجاست که نسل امروز باید کتاب‌های خاطرات دوران دفاع مقدس را بخوانند تا بدانند آنجا حقیقتا مدرسه حسینی بوده است و تمام ارزش‌ها و ویژگی‌های عاشورا در صحنه‌های دفاع مقدس قابل مشاهده بود، در ولایتمداری، تولی و تبری، ایثار، مقاومت و ... و متأسفانه جامعه امروز با فضای آن سال‌ها در بخش‌های مختلف فاصله گرفته و امروز ما باید برای مقابله با این انحرافات اقدامی انجام دهیم تا آن زلال جاری دفاع مقدس الوده نشود.
جعفری تصریح کرد: امروز نیاز داریم منطق، دین‌مداری، بصیرت، غیرت، یاری به مظلوم و ظلم‌ستیزی دفاع مقدس که برگرفته از عاشورا بود را در جامعه احیا کرده و این جریان را تقویت کنیم. البته نسل جدید و نمونه‌ای مانند شهید حججی این پیام را می‌دهد که اگر نسل جوان امروز میدان پیدا کنند دست کمی از نسل جبهه و جنگ نخواهند داشت.
جعفری در خصوص نقش هیئات و مجالس عزاداری حسینی در تعمیق این مفاهیم و پرهیز از نگاه سطحی و کوتاه‌مدت به قیام امام حسین (ع) و اهداف آن گفت: اسلام در کنار کمیت و عمل که آن هم خیلی مهم است، به کیفیت و نیت توجه ویژه‌ای دارد؛ «الاعمال بالنیات». امام خمینی(ره) می‌فرمودند «محرم و صفر را زنده نگه دارید که محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است».
وی ادامه داد: سؤال اساسی ما باید از خودمان این باشد که آیا برخی مدل‌ها و سبک‌های عزاداری، اسلام را احیا می‌کند یا در آن شائبه و تردید ایجاد کرده و باعث ایجاد فاصله مردم با اسلام می‌شود؟ اصل عزاداری مهم است اما مرحله بعدی این است که ببینیم این عزاداری‌ها موجب احیاگری می‌شود یا نمی‌شود. لذا در عین حال که نباید زحمات افرادی که با برگزاری این مجالس خدمت می‌کنند نادیده گرفته شود اما لازم است که کیفیت و محتوای لازم نیز به آن تزریق شود.
جعفری یادآور شد: امام خمینی(ره) فرمودند که ملت ما ملت گریه سیاسی است، یعنی با گریه هم باید بتوان حق را کمک کرد و باطل را منکوب کرد. بنابراین در کنار شور، شعور نیز خیلی مهم است. علامه جوادی آملی می‌فرمایند که علما در این مجالس بروند و صحبت کنند. زیرا امام حسین (ع) از ما محافل و مجالس عالمانه و نه نوحه‌گرایانه می‌خواهند و لذا لازم است شور و شعور با هم تلفیق شده و معرفت و شناخت درست امام و اهدافش رکن اصلی شود و در کنارش شور و عاطفه قرار گیرد که آن هم واقعا مورد نیاز است.
وی در پایان تصریح کرد: امروز لازم است پیرایه‌های عزاداری که بعضا به وهن دین منجر می‌شود را جدا کنیم و شور واقعی که اراده را محکم می‌کند تقویت نماییم.
اما از آن سو نیز دفاع مقدس نیز این پیام را می‌دهد که اگر ارزش‌ها و آرمان‌های امام حسین(ع) برجسته شده و به کار گرفته شود چه رویش‌ها و دستاوردهایی را رقم خواهد زد.
«قاسم جعفری»، نماینده سابق مجلس و کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ظرفیت‌های قیام عاشورا در عصر کنونی به ویژه تأثیرات آن در ایجاد حساسیت میان امت اسلامی، به انحرافات در جهان اسلام و نسبت دفاع مقدس با این ویژگی قیام عاشورا گفت: عاشورای 61 هجری و انقلاب اسلامی با اینکه دو واقعه با فاصله طولانی زمانی هستند اما انقلاب اسلامی در یک تطبیق کلی در راستای همان اهداف قیام عاشورا بود. در این میان دفاع مقدس یکی از نقاط عطف انقلاب اسلامی است که در راستای استمرار و محافظت از این انقلاب اتفاق می‌افتد و به عبارتی انقلاب اسلامی نتیجه یا کپی برابر اصل قیام اباعبدالله الحسین(ع) است.
وی ادامه داد: در زمان انقلاب آنچه مردم را به خیابان‌ها آورد، تأثیر قیام عاشورای حسینی بود که نشانه آن نیز شعارهای مردم بود که مستقیم ناشی از معارف اهل بیت(ع) بود؛ «هیهات منا الذله»، «نهضت ما حسینیه رهبر ما خمینیه» یا شعارهای مردم در 15 خرداد 1342 در اعتراض به دستگیری حضرت امام (ره) که می‌گفتند «اولین فلسفه قیام شاه دین این است مرگ سرخ به از زندگی ننگین است».
جعفری اظهار کرد: بر این اساس می‌توان یک سری از ویژگی‌های مهم قیام امام حسین(ع) رابرشمرد و آنگاه می‌توان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را با نگاه دقیق‌تری با آن اهداف و ارزش‌ها تطبیق داد. اولین ویژگی قیام امام حسین(ع) این است که قیام لله است همانطور که قرآن میفرماید: «قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْني وَ فُرادي»، امام حسین(ع) نیز در این راستا حرکت کرد و لذا این قیام ویژگی پیامبرگونه دارد.
این کارشناس مسائل سیاسی عنوان کرد: شاخصه دعوت پیامبرانه این است که برای احیاگری صورت می‌گیرد؛ «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ». در واقع جامعه باید احیا شود و امام حسین(ع) برای احیا و زنده کردن جامعه دست به این قیام می‌زند. این سخن خود امام حسین(ع) است که می‌فرمایند: « ای مردم نمی‌بینید که به حق عمل نمی‌شود و کسی از باطل پرهیز نمی‌کند». به عبارتی در جامعه حساسیت لازم بر روی انحرافات و خطاها وجود ندارد و امام حسین(ع) قیام را برای ایجاد این حساسیت انجام می‌دهند.
وی افزود: امام حسین(ع) در بیان معروف‌شان اهداف خود از قیام را تشریح می‌کنند و در بخشی از آن می‌فرمایند: «إِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاحِ في أُمَّةِ جَدّي». نکته قابل توجه در این سخن امام حسین(ع) این است که ایشان میفرماید من برای درخواست و طلب اصلاح قیام کردم؛ یعنی نه اینکه جامعه خراب بود بلکه اساسا کسی اراده درست کردن جامعه را نداشته است. یعنی امام این مسئله را بیان میفرماید که ای مردم چرا اصلا نمی‌خواهید حق تحقق پیدا کند. بر همین مبناست که ویژگی مهم دیگر قیام امام حسین(ع) امر به معروف و نهی از منکر است.
جعفری با بیان اینکه مسئله قابل بحث دیگر در حرکت الهی امام حسین(ع) فرامکانی و فرازمانی بودن آن است، گفت: حرکت امام حسین(ع) تنها محدود به سال 61 هجری یا برای عراق و حجاز نبود، زیرا پیام و اهداف امام حسین(ع) که همان ایستادگی در برابر ظلم و یاری مظلوم است برای همه زمان‌هاست. کسانی که می‌گویند غزه، عراق، یمن، بحرین، میانمار و ... به ما ارتباطی ندارد در برابر این آیه قرآن که میفرماید: «وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا» چه پاسخی دارند؟
وی ادامه داد: قرآن در این آیه به مسلمانان نهیب می‌زند که چرا برای نجات مظلومان کاری نمی‌کنند؟ و آنگاه ما چگونه می‌توانیم بگوییم میانمار، یمن، فلسطین و .. به ما ربطی ندارد. اصلا بابی در اسلام به نام یاری مظلوم داریم که در قیام اباعبداله الحسین(ع) نهفته است.
جعفری یادآور شد: نکته دیگری که می‌توان از قیام امام حسین(ع) برداشت کرد این است که امام با این قیام می‌خواستند به نوعی اتمام حجت کنند. اینکه قرآن میفرماید: «لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَيَحْيَىٰ مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ». فردا کوفیان دیگر نمی‌توانند بگویند که خدایا اگر حسین بن علی می‌آمد ما سراغ ابن زیاد نمی‌رفتیم.
این کارشناس مسائل سیاسی تأکید کرد: مسئله مهم دیگر در قیام امام حسین(ع) ریشه در این بیان حضرت است که می‌فرمایند «مِثْلِی لا یُبایِعُ لِمِثْلِهِ» مثل من حسین نمی‌تواند با یزید بیعت کند یا جای دیگر می‌فرمایند یزید من را بین مرگ یا تسلیم قرار داده است و من نمی‌توانم تسلیم بشوم، برای اینکه رحم‌های پاکی که من را در خود جای دادند اجازه چنین کاری را نمی‌دهند.
وی با اشاره به نکته تربیتی در این سخن گفت: امام حسین(ع) چون اسوه امت یا به تعبیر قرآنی به مانند جدش پیامبر(ص) اسوه حسنه است، نمی‌تواند با یزید پیوند بخورد و در مقابل او نایستد. حضرت میفرماید من به گونه‌ای پرورش کردم و تربیت شدم که نمی‌توانم در مقابل ظلم و فریاد مظلوم سکوت کنم و راحت باشم.
جعفری اظهار کرد: ویژگی دیگر در این قیام و رفتارشناسی اباعبداله الحسین(ع) توجه به مسئله اختیار و انتخاب است. زیرا فردای قیامت افراد باید خودشان پاسخگو باشند و لذا امام حسین(ع) حتی به عزیزان و نزدیکانشان مدام این مسئله را یادآور می‌شود که اگر می‌خواهید می‌توانید بروید.
این نماینده سابق مجلس ابراز کرد: در کنار همه این مبانی دینی و عقلانی پشت سر قیام عاشورا، اهمیت شور، عاطفه و غیرت حسینی است. امروز می‌بینیم که چه بر سر مسلمانان در گوشه کنار دنیا می‌آید که یادآور آن بیان عمیق امیرالمومنین علی(ع) است که فرمودند اگر مسلمانی از درد این عمل بمیرد جا دارد.
وی عنوان کرد: اینجاست که نسل امروز باید کتاب‌های خاطرات دوران دفاع مقدس را بخوانند تا بدانند آنجا حقیقتا مدرسه حسینی بوده است و تمام ارزش‌ها و ویژگی‌های عاشورا در صحنه‌های دفاع مقدس قابل مشاهده بود، در ولایتمداری، تولی و تبری، ایثار، مقاومت و ... و متأسفانه جامعه امروز با فضای آن سال‌ها در بخش‌های مختلف فاصله گرفته و امروز ما باید برای مقابله با این انحرافات اقدامی انجام دهیم تا آن زلال جاری دفاع مقدس الوده نشود.
جعفری تصریح کرد: امروز نیاز داریم منطق، دین‌مداری، بصیرت، غیرت، یاری به مظلوم و ظلم‌ستیزی دفاع مقدس که برگرفته از عاشورا بود را در جامعه احیا کرده و این جریان را تقویت کنیم. البته نسل جدید و نمونه‌ای مانند شهید حججی این پیام را می‌دهد که اگر نسل جوان امروز میدان پیدا کنند دست کمی از نسل جبهه و جنگ نخواهند داشت.
جعفری در خصوص نقش هیئات و مجالس عزاداری حسینی در تعمیق این مفاهیم و پرهیز از نگاه سطحی و کوتاه‌مدت به قیام امام حسین (ع) و اهداف آن گفت: اسلام در کنار کمیت و عمل که آن هم خیلی مهم است، به کیفیت و نیت توجه ویژه‌ای دارد؛ «الاعمال بالنیات». امام خمینی(ره) می‌فرمودند «محرم و صفر را زنده نگه دارید که محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است».
وی ادامه داد: سؤال اساسی ما باید از خودمان این باشد که آیا برخی مدل‌ها و سبک‌های عزاداری، اسلام را احیا می‌کند یا در آن شائبه و تردید ایجاد کرده و باعث ایجاد فاصله مردم با اسلام می‌شود؟ اصل عزاداری مهم است اما مرحله بعدی این است که ببینیم این عزاداری‌ها موجب احیاگری می‌شود یا نمی‌شود. لذا در عین حال که نباید زحمات افرادی که با برگزاری این مجالس خدمت می‌کنند نادیده گرفته شود اما لازم است که کیفیت و محتوای لازم نیز به آن تزریق شود.
جعفری یادآور شد: امام خمینی(ره) فرمودند که ملت ما ملت گریه سیاسی است، یعنی با گریه هم باید بتوان حق را کمک کرد و باطل را منکوب کرد. بنابراین در کنار شور، شعور نیز خیلی مهم است. علامه جوادی آملی می‌فرمایند که علما در این مجالس بروند و صحبت کنند. زیرا امام حسین (ع) از ما محافل و مجالس عالمانه و نه نوحه‌گرایانه می‌خواهند و لذا لازم است شور و شعور با هم تلفیق شده و معرفت و شناخت درست امام و اهدافش رکن اصلی شود و در کنارش شور و عاطفه قرار گیرد که آن هم واقعا مورد نیاز است.
وی در پایان تصریح کرد: امروز لازم است پیرایه‌های عزاداری که بعضا به وهن دین منجر می‌شود را جدا کنیم و شور واقعی که اراده را محکم می‌کند تقویت نماییم.
