جشنواره «تئاتر فجر» به نقطه پایان خود رسید و فردا با برگزاری مراسم اختتامیه پرونده سی و ششمین دوره از این رویداد بزرگ تئاتری کشور نیز بسته خواهد شد و مجدد همهچیز در حوزه هنرهای نمایشی به روال عادی خود بازخواهد گشت و سالنهای نمایشی براساس جدول اجراهای عمومی خود که معمولاً از ماهها قبل به قطعیت رسیدهاند، میزبان آثار نمایشی متعددی خواهند بود که پیشتر برای اجرا پذیرفته شده و فرم اجرا، پر کردهاند.
روزگاری که جشنواره «تئاتر فجر» بخش چشمانداز داشت و یا تئاتر نسل نو را برگزار میکرد، پس از برگزاری هر دوره از جشنواره «تئاتر فجر» این امکان برای مخاطبان و علاقهمندان تئاتر به وجود میآمد تا آثار نمایشی که از خود در جشنواره اسمی درکرده و توانسته بودند نظر مخاطبان و منتقدان تئاتر را جلب کنند، در اجرای عمومی آثار در طول سال شاهد آن باشند.
اما اکنون که جشنواره «تئاتر فجر» از ماهیت تولیدمحوری خود خارج شده و تنها پذیرای آثار نمایشی است که پیشتر اجرای عمومی خود را تجربه کردهاند پس همهچیز از روز بعد جشنواره منحصر و منوط به توجه و اهتمام ویژه مسئولان و مدیران فرهنگی به عرصه تولید و سیر روزافزون آن به لحاظ کمی و کیفی دارد که قطعاً براساس برنامهریزی اصولی و رونق چرخه تولید، آثار به نمایش درآمده در طول یک سال میتوانند خوراک مناسب و پربار جشنواره سی و هفتم «تئاتر فجر» را تأمین نمایند.
به ظاهر آمد و شد قابل توجه مسئولان طراز اول دستگاه اجرا در جشنواره سی و ششم و مشارکت آنها در برنامههای اجرایی این دوره از جشنواره که طیفی مختلفی از رئیس دفتر و معاون اقتصادی ریاست جمهوری را تا وزیر بهداشت شامل میشد نویدبخش این مسئله بود که میتوان امید به افق روشن هنرهای نمایشی کشور داشت و حداقل اینکه نمایندگانی از دولت با حضور خود در جشنواره نسبت به این نکته مجاب شدهاند که باید سرمایهگذاری و حمایت بیشتری از تولیدات نمایشی داشت؛ رئیس دفتر و معاون اقتصادی رئیس جمهور از این جهت که بتوانند در تخصیص بودجه تئاتر و تولید آثار نمایشی اقداماتی انجام دهند و وزیر بهداشت از این جهت که به تئاتر به عنوان ابزار آموزشی در مباحث مهمی همچون بهداشت نگاه کند و بر جنبههای کاربردی هنرهای نمایشی صحه بگذارد.
با وجود آنکه حضور مدیران و مسئولان اجرایی در جریان بزرگترین رویداد نمایشی کشور گرمیبخش محافل تئاتری است و میتواند اهالی تئاتر را دچار انگیزه بیشتر به منظور فعالیت در این حرفه نماید اما آنچه که در این زمینه یعنی رونق کمی و کیفی عرصه هنرهای نمایشی حیاتی است، حضور پررنگ و مؤثر معاون جدید هنری ارشاد و میزان دغدغههای شخصی او به حوزه تئاتر و رسالتی است که او در راستای شأنیتبخشی به عرصه تئاتر باید در خود احساس کند.
بر سر کار آمدن سیدمحمد مجتبی حسینی به جای علی مرادخانی به سمت معاون هنری ارشاد تقریباً مصادف شد با برگزاری مجموعه جشنوارههای هنری فجر و لذا فرصتی پیش نیامد تا وی در مورد دغدغههای اصلی خود نسبت به حوزههای گوناگون هنری و از جمله تئاتر موارد و مطالبی را اظهار نماید، اینکه آیا واقعاً اهتمامی به این هنر داشته و شیفته آن است تا حداقل سهم عادلانهای را از بودجه هنری صرف نمایش نماید یا خیر، کاری که معاون سابق هنری ارشاد در آن موفق نبود و البته شنیدهها حاکی از آن است که مرادخانی چندان اعتقادی نیز به صرف بودجه در راستای تولیدات نمایشی نداشت و معتقد بود که تئاتر باید به خودکفایی برسد و تولیدات نمایشی باید بتوانند خود از پس هزینههای جاری آن برآیند که نتیجه آن را حداقل در بعد اجرایی و مدیریتی همگی شاهد و ناظر هستیم و آن رشد بیرویه تئاترهای خصوصی است که با وجود آنکه مسئولان گرداننده هر یک از این سالنهای خصوصی دغدغه تئاتر داشته و دارند اما به ناگریز باید برای تأمین هزینههای خود به دنبال تنظیم تعرفههای غیرمتعارف قراردادهای اجرایی و مالی تئاتر باشند.
به هر روی عرصه هنرهای نمایشی، عرصه تولید و عرضه محصولاتی است که گروههای نمایشی باید ابتدا با انگیزه و دغدغه شخصی و پس از آن حمایتهای دولتی بیش از پیش در آن کوشا و پویا باشند و چنین روندی محقق نخواهد شد مگر با رویکرد متفاوت معاون هنری ارشاد به مقوله تئاتر و تولیدات نمایشی و توجیهات بحق مدیرکل هنرهای نمایشی ارشاد که میتواند جذب بودجه تئاتری را به حداقل ممکن برساند و یا آن را ارتقا بخشد.
امیرسجاد دبیریان