تشریح تمثیل‌های قرآنی در وصف انقلاب اسلامی
گروه سیاسی: ترکیب دو تمثیل زیبای قرآنی که در آیات 29 سوره فتح و 24 سوره ابراهیم(ع) آمده، تصویر روشنی از اهل یقین و انقلابی اصیل می‌دهد؛ درختی که اصل و پایه آن ثابت استوار است و شاخه‌هایش در آسمان‌هاست و جوانه‌های آن نیز بر اثر این شجره ستبر و پابرجا هستند تا سال‌های سال برکات آن روزافزون و ماندگار شود.
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، رهبر معظم انقلاب روز پنجشنبه، هم‌زمان با سالروز بیعت تاریخی همافران نیروی هوایی در ۱۹ بهمن سال ۱۳۵۷ با امام (رحمه‌الله)، با جمعی از فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی و قرارگاه پدافند هوایی ارتش دیدار کردند.
رهبر معظم انقلاب در این دیدار در رابطه با انقلاب اسلامی و ویژگی‌های این انقلاب مطالب مهمی بیان کردند. ایشان در بخشی از سخنانشان اظهار کردند: انقلاب یک موجود زنده است؛ اینهایی که خیال می‌کنند انقلاب یک جرقّه بود، زد و تمام شد، از شناخت حقیقت انقلاب خیلی دورند. نخیر، انقلاب یک حقیقت زنده است، یک موجود زنده است که تولّد دارد، رشد دارد، قِوام دارد و عمر طولانی دارد در صورتی؛ و بیماری دارد، مرگ دارد، نابودی دارد، در صورت دیگری؛ انقلاب این‌جور است؛ مثل هر موجود زنده دیگری. انقلاب چون موجود زنده است، پس افزایش دارد، رشد دارد، قوام‌یافتگی و کمال‌یافتگی برای آن وجود دارد. ببینید، قرآن کریم می‌فرماید: «وَمَثَلُهُم فِی الاِنجیلِ کَزَرعٍ اَخرَجَ شَطئَه فَئازَرَه فَاستَغلَظَ فَاستَویّْ عَلیّْ سوقِه»؛ یعنی مَثَل اصحاب پیغمبر، جامعه اسلامی - یعنی همان انقلابیّون - مثل یک گیاهی است که از زمین سر می‌زند، خودش را نشان می‌دهد، بعد به تدریج رشد می‌کند، به تدریج ساقه آن محکم می‌شود، به تدریج قد می‌کشد، به تدریج تبدیل می‌شود به یک موجودِ مستقرِّ بابرکتِ شگفت‌انگیز؛ شگفت‌انگیزی‌اش از کجا است؟ دنباله آیه می‌فرماید که «یُعجِبُ الزُّرّاع»؛ برای خود آن‌کسی که این گیاه را بر زمین نشانده، شگفت‌آور است، «لِیَغیظَ بِهِمُ الکُفّار»؛ دشمن را هم به خشم می‌آورد؛ انقلاب این[طور] است؛ روزبهروز می تواند رشد و تکامل پیدا بکند.
ایشان، انقلابیون را به اصحاب پیامبر تشبیه و از این منظر به بخشی از آیه 29 سوره فتح اشاره کردند؛ آیه‌ای که به بیان ویژگی‌های اصحاب و یاران پیامبر اسلام(ص) پرداخته است.
در این آیه آمده است: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا/ محمد [ص] پيامبر خداست و كسانى كه با اويند بر كافران سختگير [و] با همديگر مهربانند آنان را در ركوع و سجود مى بينى فضل و خشنودى خدا را خواستارند علامت [مشخصه] آنان بر اثر سجود در چهره هايشان است اين صفت ايشان است در تورات و مثل آنها در انجيل چون كشته اى است كه جوانه خود برآورد و آن را مايه دهد تا ستبر شود و بر ساقه هاى خود بايستد و دهقانان را به شگفت آورد تا از [انبوهى] آنان [خدا] كافران را به خشم دراندازد خدا به كسانى از آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده اند آمرزش و پاداش بزرگى وعده داده است».
در آیه پایانی سوره فتح آنچه ویژگی‌های یاران پیامبر اسلام از قول انجیل و تورات آمده، نقل شده است. همانطور که در تفسیر نمونه اینگونه در رابطه با این آیه آمده است: «این آیه پیامبر را توصیف مى‌کند، و نیز آنهایى را که با اویند به اوصافى مى‌ستاید که در تورات و انجیل ستوده».
اما بخشی از این آیه که مورد اشاره رهبر معظم انقلاب قرار می‌گیرد، به برکات و رویش‌های انقلاب بازمی‌گردد. به برکت ایمان و حرکتی که در جامعه وجود دارد به شمار مؤمنان و انقلابیون افزوده می‌شود تا به موجب آن سال‌ها و نسل‌های بعدی نیز از برکات وجودی آن بهره‌مند شوند.
این به موجب برکتی است که خداوند در میان مؤمنان گذاشته است. همانگونه که علامه طباطبایی در رابطه با این بخش از آیه گفته است: «مثل آنها مانند زراعت و گیاهی است که از کثرت برکت جوانه‌هایی هم در پیرامون خود رویانیده و به آنها کمک نموده تا آنها نیز قوی و ضخیم شوند و مستقل روی پای خود بایستند، به گونه ای که کشاورزان از خوبی رشد آن به شگفت درآمده باشند و این کلام اشاره به آنست که خداوند در مؤمنین برکت قرار داده و روز به روز بر نیرو و تعداد آن افزون می شود، تا خداوند به وسیله آنها کفار را به خشم و غیظ درآورد».
بنابراین انقلاب و انقلابی همچون موجود زنده ای است که رویش دارد و البته ممکن است در این مسیر آفت‌هایی نیز داشته باشد اما در نهایت مسیر حرکت خود را ادامه خواهد داد تا ثمره و نتیجه‌ای دلچسب و شیرین داشته باشد. این مَثَل، وعده راستین الهی است.
در تفسیر نمونه در مورد این مثل قرآنی آمده است: «مثل مؤمنین مثل زراعت و گیاهى است که از کثرت برکت جوانه‌هایى هم در پیرامون خود رویانده باشد، و آن را کمک کند تا آن نیز قوى و غلیظ شده، مستقلا روى پاى خود بایستد، بطورى که برزگران از خوبى رشد آن به شگفت درآمده باشند.»
این آیه به این نکته اشاره مى‌کند که خداى تعالى در مؤمنین برکت قرار داده و روز به روز بـه عده و نیروى آنان اضافه مى شود تا خداوند به وسیله آنان کفار را به خشم آورد.
و به نظر می‌رسد چنین ثمره و نتیجه‌ای همچون ثمره شجره طیبه باشد؛ شجره‌ای که ریشه‌اش استوار و شاخه‌اش در آسمان‌هاست؛ نکته‌ای که در بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب نیز به گوش رسید. مثالی قرآنی که بارها در رابطه با انقلاب و انقلابیون بیان شده است: «خب شما جوان‌هایی که اکثر افراد جلسه را تشکیل می‌دهید و عزیزان من هستید و بچّه‌های من محسوب می‌شوید، اکثر شماها آن روزها را ندیده‌اید؛ حالا روزهای قبل از انقلاب که هیچ، امّا روزهای اوّل انقلاب را هم ندیده‌اید؛ پرشور بود، پرحماسه بود، امّا امروز قوام انقلاب و استحکام انقلاب از آن روز بیشتر است. انقلابیّونی که ایمانِ به انقلاب، دل آنها را انباشته است، امروز مستقرتر، ایستاده‌تر، آگاه‌تر، بصیرترند در پیمودن راه خود و در در نظر گرفتن پایان کار خود و آن هدفی که دنبالش هستند؛ امروز این‌جور است؛ انقلاب پیش رفته، انقلاب تکامل پیدا کرده؛ لذاست که بنده بارها گفته‌ام، تغییر و تحوّل جزوِ ذاتِ زندگیِ انسان است، پس جزو ذات انقلاب هم هست؛ منتها چه‌جور تغییر و تحوّلی؟ تغییر و تحوّلی که اصول و مبانی در آن به‌طور مستحکم ثابت می ماند. «اَلَم تَرَ کَیفَ ضَرَبَ اللهُ مَثَ‌ـلًا کَلِمَةً طَیِّـبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ اَصلُها ثابِتٌ وَ فَرعُها فِی السَّماّْءِ»؛ اصل ثابت است، ریشه محکم است، پایه‌ها همان پایه‌های اصلی و مستحکم [است]؛ نتایج، ثمرات، حواشی، روزبهروز نوشَونده و جلوه‌گر در عالم حیات، در محیط زندگی انسانها و جامعه، و تقدیم‌کننده و اهداکننده میوه‌های نو و میوه‌های جدید؛ این خصوصیّت انقلاب است، انقلاب ما این خصوصیّت را داشته».
این تمثیل قرآنی نیز در آیه 24 سوره ابراهیم(ع) آمده است. اصل موضوع شجره طیبه توحید است و شرط استفاده از ثمرات آن، اقرار به توحید. با این حال درخت‌هایی نیز هستند که با شاخه‌های متعددی از معارف حقه و اعمال صالح مؤمن را به سمت حیات طیبه سوق می‌دهند.
در تفسیر المیزان در رابطه با این تمثیل قرآنی آمده است: خداوند این مثل‌ها را می‌زند تا مردم متذکر شوند که برای رسیدن به سعادت هیچ راهی جز اقرار به کلمه توحید و استقامت بر آن نیست.
در تفسیر نمونه نیز آمده است: «طيب» هر گونه سنت و دستور و برنامه و روش و هر عمل و هر انسان و هر موجود پاک و پر بركتى را شامل می‌شود و همه اينها همانند یک درخت پاكيزه هستند. بر این اساس اين شجره طيبه شجره پربار است، نه همچون درختانى كه ميوه و ثمرى ندارند بنا بر اين مولد هستند و ميوه خود را مىدهد اما نه در يك فصل يا دو فصل، بلكه در هر فصل، يعنى هر زمان كه دست به سوى شاخههايش دراز كنى محروم بر نمی‌گردی. ميوه دادن او نيز بی‌حساب نيست بلكه مشمول قوانين آفرينش است و طبق يك سنت الهى و به اذن پروردگارش اين ميوه را به همگان ارزانى می‌دارد.
ترکیب این دو تمثیل زیبای قرآنی که در آیات 29 سوره فتح و 24 سوره ابراهیم(ع) آمده، تصویر روشنی از اهل یقین و انقلابی اصیل می‌دهد؛ درختی که اصل و پایه آن ثابت استوار است و شاخه‌هایش در آسمان‌هاست و جوانه‌های آن نیز بر اثر این شجره ستبر و پابرجا هستند تا سال‌های سال برکات آن روزافزون و ماندگار شود.
