معجزه؛ موضوع فراموش شده سینمای ایران/ سینمای مستند محلی برای بیان ناگفته‌ها
گروه هنر ــ یک بازیگر سینما و تلویزیون گفت: معجزه از آن دست موضوعاتی است که علاوه بر جذابیت سینمایی می‌تواند در گیشه نیز عاملی برای موفقیت باشد، اما افسوس که ما این حوزه را به فراموشی سپرده‌ایم.
جعفر دهقان بازیگر سینما و تلویزیون در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا با بیان اینکه موضوعاتی چون معجزه همیشه ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن یه یک اثر پرفروش سینمایی را دارد، اظهار کرد: در سینمای جهان یکی از موضوعات مهم و ویژه که در فیلم‌های دینی مد نظر قرار می‌گیرد، بحث معجزه است. این اتفاق را به وفور در سینمای آمریکا می‌بینیم. برای مثال در فیلم «مسیر سبز» ساخته فرانک دارابونت این اتفاق به شکلی زیبا رخ داده است، حتی این موضوع را در قالب فیلم‌های اکشن و آخرالزمانی نیز در تولیدات هالیوود به وفور شاهدیم.
وی افزود: اما در سینمای ایران به این موضوع به شکل مطلوبی نپرداختیم زیرا برداشتی که از معجزه وجود دارد تنها به یک یا دو رویکرد تکراری خلاصه می‌شود. آن هم بحث شفا است. این اتفاق بارها در اماکن مقدس ما رخ داده است، اما برای اینکه معجزه‌ای را نشان دهیم راه‌های دیگری نیز وجود دارد که متاسفانه ما آنها را آزمایش نمی‌کنیم. برای مثال گاهی اوقات، اتفاقی در جامعه رخ می‌دهد، که می‌توان به عنوان معجزه به آن نگریست.
این بازیگر مثال زد: اینکه ما نتوانیم به موضوعاتی همچون معجزه نگاهی کاربردی داشته باشیم می‌تواند برای گیشه نیز مضر باشد، چون این موضوع همیشه برای مردم و مخاطبانش جذاب بوده و هیچگاه مخاطب از دیدن آن سیر نمی‌شود. مطلب دیگر اینکه کم کاری در این زمینه منجر به ایجاد خلائی شده است که در این فضا فیلم‌های هالیوودی توانسته‌اند رویکرد مورد نظر خود را تبلیغ کنند. در چنین شرایطی در دراز مدت اتفاقاتی رخ خواهد داد که ما از آن غافل هستیم. آن‌هم تبلیغ تبشیری است که در این قبیل آثار وجود دارد.
وی درباره کم کارها در این حوزه گفت: وقتی درباره کم کاری در این زمینه سخن می‌گوییم، عموماً دو توجیه به‌کار برده می‌شود تا کم‌کاری‌های مد نظر پوشش داده شود. ابتدا اینکه ما در بحث فناوری آن تکنیک لازم را نداریم تا بتوانیم به این دست موضوعات بپردازیم. بهانه‌ای که به نظرم قابل پذیرش نیست، چون ساخت کارهایی نظیر «ملک سلیمان» نشان داد ما در این زمینه ظرفیت لازم را داریم.
دهقان اضافه کرد: بهانه‌ای دیگری که برای کم کاری در این حوزه به کار برده می‌شود، برخی حساسیت‌هایی است که در این حوزه وجود دارد و ممکن است باعث اتفاقات ناخوشایندی شود که ضررش مستقیم به فیلم‌های سینمایی برمی‌گردد. جواب به این مسئله نیز ساده است، وقتی می‌توان با یک مشاوره که از طریق حوزه‌های علمیه قابل انجام است، چنین معضلی را از بین برد دیگر چنین بهانه‌پردازهایی دور از ذهن به نظر می‌آید.
بازیگر فیلم «جمله به اچ 3» در پاسخ به این مطلب که برخی پرداختن به چنین موضوعاتی را ترویج خرافه می‌دانند؟ گفت: اتفاقاً با زبان سینما می‌توان خرافه‌هایی که در این زمینه وجود دارد را شناسایی کرد و آن را در معرض دید مردم قرار داد. این مسئله خود نوعی‌آگاه سازی است که اگر ما نسبت به آن با دقت و حوصله مطالعه کنیم قادر خواهیم بود روشنگری درستی از معجزه داشته باشم. در همین رابطه باز هم به روی یک مطلب تاکید دارم آن هم اینکه تنها به بحث شفا به‌عنوان معجزه نگاه نکنیم، چون تکرار در این زمینه ممکن است آسیب‌هایی از جمله خرافه را در پی داشته باشد.
وی یادآور شد: در حوزه سینمای دینی می‌توان دایره دید را وسیع‌تر از خط و مرزهای جغرافیایی در نظر گرفت، چون مفاهیمی نظیر معجزه، زبان مشترکی است که برای همه مردم دنیا قابل درک و لمس است. این خواسته را هم اکنون مد نظر قرار داده، اما متاسفانه ما در این زمینه بسیار کم کار و منفعل هستیم.
این بازیگر متذکر شد: اینکه تصور کنیم هر فیلمی که در آن به معجزه پرداخته می‌شود، الزاماً کاری دینی است، اشتباه محض بوده، چون برخی از آثار تنها رویکردی متافیزیکی دارند، برای همین هم باید دقت کرد تا آموزه‌های اسلامی در این زمینه مدنظر قرار گرفته باشد. در ضمن با رواج عرفان‌های نوظهور باید نگاهی عمیق‌تر به این موضوع داشت، والا باز هم خطر تحریف کار را تهدید خواهد کرد.
دهقان با تاکید بر اینکه برای ارتقای سینمای دینی باید موضوعات مختلف را مد نظر قرار داد، گفت: جدا از معجزه که به آن اشاره کردیم، مباحث دیگری هم وجود دارد که در سینما قابل پرداخت است و مفاهیم آن می‌تواند در قالب سینمای دینی جا گیرد. برای مثال فیلمی که در حوزه سینمای اجتماعی ساخته می‌شود نیز انتظار می‌رود به اشکال مختلف به این موضوع بپردازد.
این بازیگر در پایان تاکید کرد: سینمای امروز ما آنچنان که باید فرصتی برای پرداختن به موضوعاتی همچون معجزه را ندارد! چون بیشتر وقت خود را به گیشه اختصاص داده است. برای همین توصیه من این است که سینمای مستند محلی برای پرداختن به چنین موضوعاتی باشد، به ویژه با ویژگی واقع‌گرایی که سینمای مستند در خود دارد، می‌شود به خوبی از معنای معجزه برای جذاب‌تر شدن کارها بهره برد، البته پر واضح است که در حوزه مستند نیز باید مشاوره‌های لازم از طرف مراکز علمی به فیلمسازان جوان داده شود.
گفت‌و‌گو از داود کنشلو
انتهای پیام
