مستند انقلابی، صرفاً کارهای گزارش محور نیست/ همیشه در آثار توجهان دینی وجود دارد
گروه هنر ــ یک سینماگر مستند گفت: مستند انقلابی تنها کارهای گزارش محور نیست، بلکه شکل اصلی این دست تولیدات، پزوهشی بودن این تولیدات است.
فریدون نجفی فیلمساز مستند در گفتوگو با خبرنگار ایکنا با بیان اینکه شرایط برای فیلمسازی دشوار شده است، اظهار کرد: متاسفانه شرایط برای فیلمسازی آنگونه که باید فراهم نیست. به همین جهت باید برخی از فیلمسازان مجبور باشند به سمت موضوعاتی که قلبا به آن دلبستگی ندارند گرایش پیدا کنند در غیر این صورت باید خانه‌نشینی را پیشه کنند.
وی افزود: من همیشه سعی کردهام که تابع شرایط نباشم، بلکه کاری را جلوی دوربین ببرم که خواست قلبم است، اگر به کارنامه هنری من دقت کنید می‌بینید که کارهای گیشه‌پسند در آن وجود ندارد، البته نمی‌خواهم منکر این دست آثار باشم چون تولید فیلم‌های تجاری برای سینما ضروری است، اما فعالیت در این حیطه در تخصص من نیست.
کارگردان مستند «خانه فاطمه کجاست؟» در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان به موضوعات انقلابی در چارچوب فیلم مستند پرداخت؟ گفت: اگر نخواهیم واقع‌بینانه به موضوع نگاه کنیم متوجه خواهیم شد در حوزه مستند ما بسیار موفق‌تر از سینمای داستانی عمل کرده‌ایم دلیل این موفقیت نیز به دغدغه هنرمند چندان ربطی ندارد، چون در حوزه سینمای داستانی نیز ما این تعلق خاطر را داریم، اما چون شرایط تولید در این حوزه بسیار سخت و دشوار است نباید انتظار داشت سینمای داستانی به لحاظ کمی هم‌دوش سینمای مستند عمل کند.
فقدان پژوهش در آثار مستند
این سینماگر ادامه داد: نقد من نسبت به آثار مستند در حوزه انقلاب اسلامی به گزارش محور بودن کارها مربوط می‌شود منظور این است که در باره عموم مستند‌ها پژوهش صورت نمی‌گیرد و تنها آثار مورد نظر شکل گزارش‌گونه دارند این قبیل تولیدات سبب می‌شوند تا کارهای تولیدی در گذر زمان شکل شعاری به خود گیرد و این آسیبی است که متاسفانه این روزها به شکل جدی شاهد آن هستیم.
این برگزیده جشنوارههای مختلف داخلی و خارجی با بیان اینکه فیلم انقلابی می‌تواند نقش انتقادی نیز داشته باشد گفت: مستند انقلابی قادر است جریان‌ساز باشد به شرطی که فیلمساز آن جسارت لازم را برای بیان برخی مسائل داشته باشد. به عنوان مثال اگر در گوشه‌ای از جهان به مسلمانان ظلم می‌شود مستندساز ایرانی نباید نسبت به آن بی‌تفاوت باشد.اتفاقاتی که در یمن و میانمار رخ داده است باید با زبان سینما برای مردم بازگو شود.
کارگردان فیلم «اسکی‌باز» بیان کرد: من جوایز بسیاری از جشنوارههای خارجی دریافت کردهام، اما هیچگاه برای خوشایند آنها فیلم نمی‌سازم، بلکه به تعلقات و نیاز‌های مردم توجه دارم برای همین این نوع نگاه هم در داخل و هم در خارج از کشور با استقبال مواجه می‌شود، موضوع دیگر اینکه پرداختن به باورها و آیین‌های سرزمینم از علایق قلبی من است برای همین اگر در کارهایم دقت کنید متوجه اشارات دینی خواهید شد.
نجفی متذکر شد: البته تمام سعی من این بود تا اشارات دینی به صورت مستقیم نباشد برای مثال در فیلم سینمایی «اسکی باز» من به امام‌زاده در حاشیه قصه توجه کردهام، اما حرف و پیام خود را در همان اندازه‌ای که در فیلم نشان داده‌ام زده‌ام. پرداخت مستند به موضوعات دینی، اصلی واحد در همه کارها نیست. چرا که در برخی آثار نیازمند آن است که به شکلی مستقیم به موضوع مورد نظر بپردازد.
این فیلمساز عنوان کرد: تجربه سال‌های فیلمسازی نشان داده کارهایی که موضوعات دینی و قرآنی را مد نظر قرار داده‌اند با استقبال تماشاگر مواجه شده‌ا‌ند.پرداختن به دغدغه‌های مردم هم عموما مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرد. این دغدغه‌ها صرفاً نباید به ضعف‌ها و کمبود‌ها اشاره کنند، بلکه در بسیاری از مواقع نیاز است موفقیت‌ها و جنبه‌های مثبت اجتماع را مدنظر قرار داد.
مستند، گونه‌ای مظلوم در سینما
نجفی با تاکید به این نکته که سینمای ایران باید مستند‌سازی را جدی بگیرد، تصریح کرد: متاسفانه مستند، گونه‌ای، مظلوم در سینمای ایران است اصطلاحاً این است آثار صرفاً برای جشنواره‌ها ساخته می‌شوند، در‌صورتی‌که در بسیاری از کشورها مستند جایگاهی ویژه در اکران دارد و در کشور ما هم برای دستیابی به این جایگاه باید تلاش کرد.
وی پیشنهاد کرد: برای اینکه فرهنگ تماشای مستند را در جامعه ترویج کنیم باید در این زمینه آثاری برای کودکان تولید کرد. در ضمن اگر با آموزش و پرورش و دیگر سازمان‌های مشابه توافقاتی صورت گیرد در دراز مدت می‌توان شاهد اتفاقات خوبی بود.
کارگردان فیلم برگزیده «اسکی باز» در پاسخ به این پرسش که چرا در کارهایش همیشه کودک محور است؟ گفت: دنیای کودکان سرشار از پاکی و راستی است. در ضمن هر کسی از ما در وجود خود کودکی دارد با این توضیح من سعی می‌کنم با فیلمسازی در این حوزه هم کودکان را با معانی مدنظر خودم، آشنا کنم هم اینکه به بزرگسالان متذکر شوم، توجه به کودک درونشان می‌تواند در زندگی روزانه یاری رسان آنها باشد.
نجفی در پایان تاکید کرد: مستند‌سازی دنیای مستقل خود را دارد و نباید اینگونه تصور شود فیلمسازی در این زمینه دروازه‌های ورود به سینمای داستانی است به همین جهت من با وجود اینکه فیلم‌های داستانی و بلند بسیاری ساخته‌ام همیشه خود را یک مستندساز می‌دانم و هیچگاه این حوزه را به عنوان پایگاه اصلی خودم فراموش نخواهم کرد.
گفتوگو از داود کنشلو
انتهای پیام
