ثبت طرح استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران در ایفلا
کانون خبرنگاران نبأ ــ مدیر پروژه «طرح استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران» در آستانه روز جهانی استاندارد ضمن تشریح روند تدوین این طرح، از ثبت استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران در فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری(ایفلا) خبر داد.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ؛ به بهانه فرارسیدن روز جهانی استاندارد(۲۲ مهرماه) و تدوین طرح «استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران» با سفارش و نظارت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و اجرای انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران، فرامرز مسعودی، مدیر این پروژه در گفت‌وگو با روابط عمومی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به تشریح روند تدوین این طرح پرداخت.
فرامرز مسعودی، مدیر پروژه طرح استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران، در معرفی این طرح اظهار داشت: طرح استاندارد کتابخانه‌های عمومی، طرحی پژوهشی است که در سامانه طرح‌های پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز ثبت شده است؛ هدف این طرح تعریف و تدوین ۷ استاندارد برای کتابخانه‌های عمومی ایران است؛ این طرح طی قراردادی بین نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران در مهرماه ۱۳۹۶، آغاز شد. علاوه بر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به عنوان کارفرمای طرح، سایر سازمان‌های متولی کتابخانه‌های عمومی شامل کتابخانه‌های زیرمجموعه سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، کتابخانه‌های زیرمجموعه ستاد عالی کانون‌های فرهنگی ـ هنری مساجد کشور و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تدوین این طرح مشارکت می‌کنند.
وی در اشاره به پیشینه تدوین این طرح گفت: طرح تدوین استاندارد کتابخانه‌های عمومی از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مطرح شد و پس از انتشار فراخوان نهاد برای دریافت پروپوزال در این زمینه در سال ۱۳۹۵، انجمن کتابداری ایران با داشتن شرایط لازم، برای تدوین این طرح انتخاب و از آن زمان مذاکرات آغاز و منجر به تنظیم قرارداد شد.
مسعودی در تعریف استاندارد و ضرورت استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی گفت: استاندارد بیان ویژگی‌ها و یا الزاماتی برای یک محصول یا فرایند است که چارچوب‌ها را برای تولید محصول و یا انجام اقدام مشخص می‌کند. استانداردها با تعریف حداقل‌ها کیفیت را تعیین و مسیر ارتقای محصول و یا فرایند را مشخص می‌کنند. با وجود استاندارد در حوزه کتابخانه‌های عمومی و تعریف چارچوب‌ها، از انجام فعالیت‌های سلیقه‌ای در این مراکز فرهنگی جلوگیری شده و کتابخانه‌ها به لحاظ مفهومی و کارایی به یکدیگر نزدیک شده، یکپارچه و هماهنگ می‌شوند.
وی در ادامه به ویژگی‌های طرح استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران اشاره کرد و گفت: نخستین‌بار است که برای کتابخانه‌های عمومی در سطح ملی استانداردی تدوین می‌شود؛ استانداردهای موجود در این طرح با توجه به ویژگی‌های کتابخانه‌های عمومی ایران تدوین می‌شود در حالی که تاکنون استانداردهای موجود ترجمه محور بوده است. پس از بررسی کتابخانه‌های عمومی در کشور، برای حصول اطمینان از جامعیت این استانداردها و قابلیت اجرای آن در کتابخانه‌های عمومی، از افراد متخصص و کتابداران کتابخانه‌های عمومی دعوت به همکاری شد و حدود ۵۰ تن از اساتید و متخصصان به صورت مستقیم در مراحل مختلف طرح همکاری داشتند؛ علاوه بر این پیش نویس استانداردی که به مرحله نهایی رسید، جهت نظرسنجی برای حدود ۲۰۰ نفر از متخصصان و اساتید در سراسر کشور ارسال و پس از جمع بندی و بررسی نظرات، تغییرات مورد نیاز در پیش نویس اعمال شد.
مسعودی ادامه داد: طرح استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران شامل ۷ استاندارد برنامه‌های کتابخانه عمومی است که عبارتند از خدمات اطلاعاتی، خدمات مشتریان، روابط عمومی و بازاریابی، کارکنان کتابخانه عمومی، مجموعه کتابخانه عمومی و ساعت کاری. برای تدوین این طرح منابع زیادی همچون ۱۲ سند بالادستی (شامل قانون تأسیس کتابخانه های عمومی، آیین نامه های اجرایی، قوانین شورای انقلاب فرهنگی و ...)، استانداردهای جهانی و نزدیک به ۶۰ استاندارد مربوط به کشورهای مختلف جمع‌آوری، بعضا ترجمه و مطالعه شد. این طرح قابل توسعه است؛ یعنی استانداردها به گونه‌ای تدوین شده که کتابخانه‌های عمومی را گامی به جلو می‌برد و صرفا بر اساس شرایط موجود نیست. همچنین در تدوین این طرح مسائل مربوط به کودکان و نوجوانان و نیز افرادِ با نیازهای ویژه در نظر گرفته شده و از این نظر، طرح جامعیت دارد.
وی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین معیارها در تدوین استانداردهای بومی، بحث افعال وجهی است؛ در تعریف استانداردها عموما از واژه‌های «باید»، «می‌تواند» و «توصیه می‌شود» استفاده می‌شود که به لحاظ بار معنایی متفاوت هستند. در واقع با توجه به شرایط کتابخانه‌های عمومی باید تصمیم گرفت که انجام اقدام مورد نظر در کتابخانه اجباری باشد و یا برای اجرای آن به کتابدار قدرت اختیار داده شود. تشخیص اینکه در خصوص کدام اقدام از «باید» و کجا از «می‌تواند» و «توصیه می‌شود» استفاده شود، فرایندی چالش برانگیز است.
مسعودی تصریح کرد: ۱۶ مهرماه نخستین استاندارد طرح استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران، تحت عنوان «استاندارد برنامه‌های کتابخانه عمومی» پس از تأیید و تصویب اعضای هیئت مدیره انجمن کتابداری، به صورت رسمی به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، تحویل داده شد.
مدیر پروژه طرح استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران با اشاره به ثبت جهانی این طرح، اظهار داشت: فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری (ایفلا) در برنامه‌ای استراتژیک، تحت عنوان «نقش کتابخانه‌ها در توسعه و پیشرفت جوامع»، از اقدامات مؤثر انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری در پیشرفت جوامع، حمایت می‌کند. طرح استاندارد کتابخانه‌های عمومی ایران نیز بهمن ماه ۱۳۹۶ به عنوان اقدامی موثر در بخش حمایت جهانی ایفلا از برنامه‌های توسعه، ثبت شده و مورد حمایت این فدراسیون قرار گرفته است.
لازم به ذکر است، روز شنبه، ۲۱ مهرماه جلسه معرفی طرح استاندارد کتابخانه عمومی ایران از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با حضور ذی‌نفعان از سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با امر اداره کتابخانه‌های عمومی و دبیران تدوین این طرح در سالن جلسات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برگزار خواهد شد.
حدیثه سوختانلو
انتهای پیام
