مناظره دانشجویی بدون سانسور/ علم و اخلاق محور است

مهدی کاظمی‌خالدی، رئیس سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی، که چهار دوره دبیر مسابقات مناظره دانشجویان ایران بوده است، در آستانه برگزاری هفتمین دوره از این مسابقات در گفت‌وگو با ایکنا؛ از تجربه برگزاری مسابقه مناظره آن هم در کشوری که گفت‌وگو در آن با چالش روبه‌رو است سخن گفت.

وی در پاسخ به این سؤال که چگونه در جامعه‌ا‌ی که میزان نزاع در آن بالاست و با کمبود گفت‌وگو در خانواده مواجه هستیم، می‌توان مسابقه مناظره برگزار کرد؟ گفت: از سال 88 پایه‌های مطالعاتی مناظره دانشجویی گذاشته شد. در آن برهه زمانی کشور گرفتار درگیری‌های لفظی سیاسی و کش و قوس‌های مختلف بود و این سؤال مطرح شد که در شرایط حاضر چه می‌توان کرد؟

وی ادامه داد: دو الگو داشتیم؛ اول الگوی گفت‌وگو و مناظره‌های پیامبر(ص)، ائمه(ع) و بزرگان دینی که در طول تاریخ به صورت گسترده و مداوم محقق شده است و دوم عملکرد سایر دانشگاه‌های جهان در این خصوص که به صورت علمی هر دو الگو مورد بررسی قرار گرفت تا مشخص شود چه شیوه‌هایی برای گفت‌وگو و مناظره را در ایران می‌توان در پیش گرفت.

رئیس سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی ادامه داد: اولین نتیجه‌ای که پس از مطالعات گسترده بر روی دو الگوی مطرح به آن رسیدیم این بود که باید در فضای جوان کشور گفت‌وگو را آموزش داد و در این باره تمرین شود. متأسفانه در مدارس و دانشگاه‌ها این آموزش‌ها وجود ندارد. حتی در کارگاه‌های آموزشی نیز استادان مطالبی را مطرح می کنند و عملاً هیچ تمرین و کوششی برای اجرای آموخته‌ها انجام نمی‌شود و تأثیری نیز بر جامعه ندارد.

وی در نتیجه این بخش از سخنان خود گفت: براساس همین خلأ و پس از بررسی فضای دانشگاهی سایر کشورها مدل مسابقات مناظره دانشجویی تهیه شد. در این مدل گفت‌‎وگو و بحث به رویدادی رقابتی تبدیل شده که جذابیت داشته باشد و دانشجویان در آن شرکت می‌کنند تا بتوانند حرف‌هایشان را بزنند و گفت‌وگو را تمرین کنند.

دبیر هفتمین دوره مسابقات مناظره دانشجویان ایران تصریح کرد: در اصالت و طراحی اولیه این مسابقات مسابقه و مناظره آن مهم نیست، چون بسیاری معتقدند مناظره به مجادله تبدیل می‌شود، بلکه مسابقه و مناظره جذابیتی است برای ورود افراد و تمرین گفت‌وگو. به همین دلیل شعار مسابقات نیز «مناظره فرصتی برای یادگیری» انتخاب شده است.

وی اضافه کرد: پس ما محلی را برای تمرین انتخاب کردیم که افراد شرکت‌کننده پس از این مسابقات می‌توانند در حوزه‌های تکمیلی‌تر و سطوح بالاتر از این مهارت استفاده کنند و گفت‌وگوهای جدی با خروجی‌های منطقی داشته باشند و بتوانند تحمل نظر مخالف، اخلاق گفت‌وگو و روش آن را یاد بگیرند و در جامعه به کار ببندند.

کاظمی ضمن پذیرش این مسئله که باید آموزش گفت‌وگو از سطوح پایین‌تر تحصیلی آغاز شود، گفت: با توجه به وظایف سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی، به دانشجویان دسترسی داشتیم که آنها نیز به خوبی از این مسابقات استقبال کردند ولی باز هم امیدواریم این فرصت بیشتر و گسترده‌تر فراهم شود و جوانان بیشتری وارد این فضای تمرینی شوند.

وی با بیان رسیدن تعداد گروه‌های شرکت‌کننده از 16 تیم در دوره اول به 581 تیم در دوره هفتم، گفت: این دانشجویان بودند که مناظره را در فضای دانشگاهی ترویج کرده و دست به تشکیل و تربیت گروه‌های جدید زدند و اکنون در بسیاری از مناطق کشور تشکل‌های دانشجویی در حال استفاده از این الگو و روش هستند تا فارغ از مسابقات مسئله گفت‌وگو را ترویج کنند.
کاظمی از ورود مبحث مناظره به مدارس خبر داد و گفت: تعدادی از دانشجویان نیز مناظره را به مدارس بردند ولی ساختاریافته‌ترین این اقدامات از سوی کمیسیون دانشجویی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال انجام است که در ساختار آن آموزشی‌تر و تمرینی‌تر بوده و در تعدادی از مدارس تهران اجرا می‌شود.

رئیس سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی در پاسخ به این سؤال که پس از هفت سال به چه میزان از اهداف خود دست یافته‌اید؟ گفت: یکی از اهداف اولیه این بود که دانشگاهیان متوجه این نیاز شوند؛ با توجه به استقبال دانشگاه‌ها و دانشجویان و درخواست‌های آنها برای برگزاری مناظره‌ها در دستیابی به این هدف موفق بوده‌ایم.

کاظمی در پاسخ به این پرسش که مناظره‌های دانشجویی چه قدر سانسور و خط قرمز دارند و آیا می‌توان در مناظره‌ها خطوط قرمز را جابه‌جا کرد؟ اظهار کرد: در خصوص خط قرمزها برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی کار ما را تسهیل کرده است. نامه مقام معظم رهبری برای راه‌اندازی فضای آزاداندیشی در محیط‌های علمی و دانشگاهی و پیگیری مداومی که وجود دارد موجب شده مسئولان دانشگاه‌ها پیگیر برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی باشند که این امر اقدامات ما را تسهیل کرده است.

حرف منطقی به کرسی می‌نشیند

وی این مسئله را نیز مطرح کرد که نگرانی از بد مطرح شدن خطوط قرمز موجب طراحی سخت آئین‌نامه کرسی‌های آزاداندیشی شده است و اظهار کرد: ساختار مسابقه و داوری در مناظره‌های دانشجویی موجب شده دانشجویان خود را در مسیر چهارچوب‌ها قرار داده از دایره ادب و بیان مطالب علمی کمتر خارج شوند و به دنبال این باشند که حرف خود را با منطق به کرسی بنشانند تا در مسابقه برنده شوند.

رئیس سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی تصریح کرد: نمی‌خواهیم هیچ دانشجویی را سانسور کنیم، بلکه می‌خواهیم که اخلاقی و علمی رفتار شود. از سوی دیگر مسابقه مناظره به پایه‌‌ای برای کرسی‌های آزاداندیشی تبدیل شده است. در گذشته دانشجویان بلد نبودند وارد این فضا شوند و فقط تعداد محدودی از دانشجویان عضو تشکل‌های دانشجویی با درگیری‌های سیاسی خاص وارد کرسی‌های آزاداندیشی می‌شدند، در حالی که مسابقات مناظره اجازه داد دانشجویان مختلفی بیایند و خود و توانمندی‌شان را معرفی کنند.

وی درباره تفاوت‌های مناظره در ایران با دانشگاه‌های سایر کشورها گفت: آنچه ما را با الگوهای جهانی متفاوت می‌کند اهمیت اخلاق در این مسابقات است. از سوی دیگر دانشجویان باید از موضع قلبی واقعی‌شان مناظره کنند، نه اینکه به خاطر مسابقه مجبور باشند از مسئله یا تفکری دفاع کنند. این فضاها می‌تواند کمبودهایی را که در سایر بخش‌های کشور وجود دارد جبران کند، اما نباید انتظار داشته باشیم که این فضا خروجی مورد نیاز تمام بخش‌ها را تأمین کند.

کاظمی افزود: نباید فراموش کنیم که این مسابقات فضایی برای تمرین و گفت‌وگوست و نباید به خاطر نتیجه‌گرایی این فضای تمرین را از دانشجویان بگیریم. باید برای دانشجویان آموزش‌دیده مدل‌ها و فضاهای دیگر را برای اجرا طراحی کنیم.

دبیر چهار دوره مسابقات مناظره دانشجویی در پاسخ به این سؤال که دوست دارید بازدهی و نتیجه برگزاری این مسابقات چه چیزی باشد؟ گفت: البته تلاش می‌کنم نه صرفاً مسابقات مناظره بلکه کلاً چنین فضایی به نحوی در کشور گسترش یابد که نیازی نباشد نهادهایی مثل سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی بیاید و به بقیه گفت‌وگو و مناظره یاد داده و این مسابقات را برگزار کند. امیدوارم روزی برسد که به حدی مناظره و گفت و گو در جامعه جریان داشته باشد که به ما بگویند بس است دیگر شما به دنبال کار دیگری بروید.

وی افزود: امیدواریم زمانی مناظره آموزش گفت‌وگو و مدل مسابقات مناظره به حدی گسترده شود که همه تشکل‌های دانشجویی از چنین مدلی استفاده کنند و فضای گفت‌وگو فضای عمومی جامعه باشد.

کاظمی در پاسخ به این سؤال که آن وقت شما بیکار می‌شوید؟ گفت: اصالت کار سازمان دانشجویان همین بوده و برای همین ایجاد شده که مسائل مغفول مانده را پیدا کند، مدل برای آن طراحی و اجرا کند، آن را همه‌گیر کند و بعد کناره‌گیری کند.
انتهای پیام