نیاز نظام آموزشی به رصد شبکه‌های اجتماعی/ غفلت گروه‌های مرجع از فضای مجازی
گروه جامعه ــ نشست تخصصی بررسی تأثیر فضای مجازی بر دانش‌آموزان دختر با حضور علیرضا کاظمی، معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش و امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد.
به گزارش ایکنا؛ نشست تخصصی بررسی تأثیر فضای مجازی بر دانش‌آموزان دختر با محوریت دختران دهه هشتاد، امروز، دوشنبه 12 آذرماه به همت دفتر امور زنان وزارت آموزش و پرورش و با حضور علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی این وزارتخانه، امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و کارشناسان تعلیم و تربیت برگزار شد.
کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در این نشست با مقدمه‌ای قرآنی اظهار کرد: قرآن با دو مدل تبشیری و انذاری به هدایت بشر می‌پردازد، آیه «وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا»(طه، 124) یکی از آیات انذاری است، یعنی اگر کسی از یاد خدا غفلت کند، زندگی او تنگ و سخت می‌شود. دنیای امروز نیز دنیایی است که در آن غفلت بشر از یاد خدا زیاد شده و این غفلت، لطمات همه‌جانبه جسمی و معنوی به انسان وارد می‌کند.
وی ادامه داد: بشریت پس از دورانی بسیار طولانی که به کشاورزی اشتغال داشت، به عصر دانش و فناوری اطلاعات وارد شد و پس از آن نیز فضای مجازی ایجاد شد. دانش‌آموزان پیش‌تر فقط در دو فضا سیر می‌کردند، یکی فضای فیزیکی خانه و مدرسه و دیگر، فضای ذهن و خیال. اما امروز فضای سومی به آن اضافه شده که فضای مجازی است و چه بسا اگر به آن نهاد مجازی هم بگوییم، بیراه نیست. این فضا هم فایده دارد و هم مضرات، باید یاد بگیریم چگونه از آن به درستی استفاده کنیم. یکی از آسیب‌های جدی فضای مجازی، کاهش مطالعه دانش‌آموزان و سطحی‌شدن آنان در دروس است.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش یادآور شد: طرح شبکه تعاملی سینا که از سوی وزیر آموزش و پرورش پیگیری می‌شود، بسیار مفید است اما باید گسترش پیدا کند، ما به یک متولی قوی در آموزش و پرورش نیاز داریم تا فضای مجازی را رصد کند.
وی در پایان سخنان خود تصریح کرد: راه مواجهه درست با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی این است که بنیه مذهبی و اعتقادی را در خود و فرزندانمان تقویت کنیم و به آن‌ها بیاموزیم چگونه از فضای مجازی استفاده کنند.
دلایل اقبال جوانان به فضای مجازی
در ادامه این نشست، امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات کشور ضمن ارائه پاورپوینت و مستندات تصویری به حاضران در نشست، با مقدمه‌ای مبسوط به بیان دلایل اهمیت یافتن فضای مجازی از منظر جامعه‌شناختی پرداخت.
وی اظهار کرد: دو تئوری عمده در تحلیل نظام‌های آموزشی دنیا وجود دارد، یک دیدگاه، تعارضی است، این دیدگاه مبتنی بر دیدگاه‌های نئومارکسیستی و نئووبریستی است که آموزش را ابزاری برای تحکیم قشربندی اجتماعی و تثبیت شکافها می‌داند. یعنی یک کودک فقیر، فقیر به مدرسه می‌رود و چون امکانات خوب تحصیلی در اختیار ندارد، در همان طبقه ای که هست تثبیت می‌شود و بعداً نیز دانشگاه سطح بالا پذیرفته نمی‌شود و کار خوبی به دست نمی‌آورد. اما کودکی که از رفاه برخوردار است، این امکان را دارد که با استفاده از امکانات در مدرسه رشد کند و در دانشگاه سطح بالا و موقعیت کاری مطلوب قرار بگیرد. دیدگاه دیگر، کارکردگرا است، این دیدگاه مبتنی بر جابجایی لایه‌های اجتماعی است و آموزش را به عنوان ابزاری در جهت جابجایی فرد از یک لایه به لایه دیگر می‌داند.
عضو مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در ادامه گفت: اعتراضات می 1968 در فرانسه، پژوهشگران را به این اندیشه فرو برد که دانشجویان چرا تا این حد از شرایط ناراضی و عصبانی هستند؟، بوردیو، یکی از پژوهشگران مطرح علوم اجتماعی در پاسخ می‌گوید چون نظام آموزشی به ابزاری برای تثبیت شکافها تبدیل شده است و دانش‌آموزان و دانشجویان از آن رضایت ندارند.
ناظمی در ادامه گفت: به عقیده بوردیو، دنیا از اواسط قرن بیستم به این سمت حرکت کرده است که در نظام سلسله مراتبی، تک‌الگو نباشد بلکه با توجه به سرمایه‌های مختلف، سلسله‌‌مراتب‌های مختلف در جامعه وجود داشته باشد. به اعتقاد او در دنیا چهار سلسله‌مراتب اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و نمادین وجود دارد که آدم‌ها به خصوص دانش‌آموزان و دانشجویان می‌کوشند خود را در یکی از سلسله مراتب‌ها قرار بدهند و بالا بروند، در حالی که قبلاً کسی که از نظر اقتصادی قوی بود در جنبه‌های فرهنگی و علمی و اجتماعی هم به بالای هرم می‌رسید و عملاً الگوی دیگری برای پیشرفت وجود نداشت.
صورت‌مسأله را پاک نکنیم
معاون وزیر ارتباطات تصریح کرد: فضای مجازی یکی از فضاهایی است که تکثر سلسله‌مراتب‌ها در آن به خوبی قابل مشاهده است، افراد با مهارت‌های گوناگون و علایق مختلف در ذیل سلسله‌مراتب مورد نظر قرار می‌گیرند، سعی می‌کنند در آن رشد کنند و به قله هرم برسند. از این جهت، جوانان علاقه زیادی به فعالیت در این فضا دارند.
ناظمی با بیان اینکه ترک‌کردن فضای مجازی توسط پدر ومادرها، معلمان، سیاستگذاران و ... آسیب‌زاست، گفت: گروه‌های مرجع ما فضای مجازی را رها کرده‌اند چون معتقد اند باید صورت‌مسأله را پاک کرد، در حالی که شواهد عینی نشان می‌دهد فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی یا ترک‌کردن این فضا هیچ فایده‌ای ندارد، بلکه باید ایستاد و محتوای سالم در این فضا تولید کرد و نسبت به مسائل مختلف در آن واکنش نشان داد، در دنیای امروز دیگر سکوت سرشار از نگفته‌ها نیست، دانش‌آموزان و دانشجویان دائماً مواضع شخصیت‌های مختلف را در این فضا رصد می‌کنند، اگر کسی در این فضا موضع‌گیری یا فعالیت نکند، در اصل خودش را حذف کرده است، چون به هر حال جوانان شخص دیگری را انتخاب و در فضای مجازی او را دنبال می‌کنند.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات کشور در پایان گفت: ما آمادگی کامل داریم تا در صورت درخواست وزارت آموزش و پرورش برای همکاری، تدابیری برای ایجاد فضای مجازی کنترل‌شده برای دانش‌آموزان بیندیشیم. بعضی سعی می‌کنند این حقیقت را انکار کنند که اکثر دانش‌آموزان در شبکه‌های اجتماعی به خصوص تلگرام و اینستاگرام عضویت دارند. ما می‌توانیم سیم‌کارت‌هایی محدودشده در اختیار دانش‌آموزان قرار دهیم یا مثلاً لایه‌ای بر تلگرام ایجاد کنیم به گونه‌ای که آن‌ها ضمن حضور در شبکه اجتماعی و استفاده از فواید مثبتی که می‌تواند داشته باشد، تا جای ممکن ازآسیب‌ها و مخاطرات آن، دور بمانند.
گزارش از مجتبی اصغری
انتهای پیام
