از واکنش آیتالله مکارم به سخنان رحیم‌پور ازغدی تا جنجال مشق شب در حوزه علمیه
گروه اندیشه ــ در هفته‌ای که گذشت شاهد برگزاری نشست‌ها و وقوع رویدادهای مهمی در حوزه علمیه و دانشگاه‌ها بودیم که واکنش آیتالله مکارم شیرازی به سخنان رحیم‌پور ازغدی یکی از مهم‌ترین اتفاقات این هفته بود.
به گزارش ایکنا؛ در هفته‌ای که گذشت شاهد برگزاری رویدادها و نشست‌های علمی مختلفی در حوزه علمیه و پژوهشگاه‌‌ها بودیم که در ادامه اهم آن‌ها از نظر می‌گذرد:
پنجمین نمایشگاه دستاوردهای مراکز پژوهشی حوزه
شاید مهم‌ترین خبر حوزه در هفته گذشته که هفته پژوهش بود مربوط به پنجمین نمایشگاه دستاوردهای مراکز پژوهشی حوزه بود، این نمایشگاه ۲۵ آذرماه با حضور مدیر حوزه‌های علمیه کشور در قم افتتاح شد و تا آخر هفته ادامه داشت. حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسین میرمعزی، معاون پژوهش حوزه‌های علمیه در مراسم افتتاحیه با اشاره به نام‌گذاری روزهای هفته با توجه به اهمیت، نیازها و ضرورت‌های پژوهشی گفت: در این هفته، برنامههای مختلفی در عرصه‌های علمی و پژوهشی در حال اجراست که این نمایشگاه از جمله آن‌ها است.
در اولین روز از چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات اسلامی که، ۲۴ آذرماه با حضور آیتالله حسینی بوشهری، نایب رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جمعی از فرهیختگان و فضلای حوزه علمیه قم برگزار شد، از ۲۰۰ اثر جدید پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و مؤسسه بوستان کتاب رونمایی شد.
برخی از مهم‌ترین آثار رونمایی شده چهارمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی و فناوری دفتر تبلیغات عبارت از مجموعه آثار علامه طباطبایی در چهار جلد، فلسفه فقهی اقتصاد بازدارنده و مقاومتی در دو جلد، دلیل تحریرالوسیله للامام خمینی در سه جلد، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی در چهار جلد، اصطلاح‌نامه فقه در هشت جلد و المنتقد المنافع فی شرح مختصر النافع در ده جلد است.
بیانات مراجع عظام
واکنش آیتالله مکارم شیرازی به سخنان رحیم‌پور ازغدی
آیتالله مکارم شیرازی، ۲۸ آذرماه، در درس خارج خود با بیان اینکه سخنان هفته گذشته سخنران قبل از خطبه نماز جمعه تهران از عجایب روزگار است، گفت: اینکه نماز جمعه‌ای که فرزند حوزه است و همه ائمه جمعه بدون استثناء تربیت‌یافته حوزه هستند به پایگاهی علیه حوزه بدل شود خیلی عجیب است.
این مرجع تقلید با طرح این سؤال که آیا نماز جمعه باید پایگاهی بر ضد حوزه شود، تصریح کرد: شما همه چیزتان از حوزه است؛ چگونه می‌شود که شخصی که مخالف حوزه است دعوت شود و حرف‌های دروغ بگوید؛ مرتب سخنان تازه روز و مسائل مستحدثه را می‌گوییم، ولی می‌گویند که حوزه هنوز حرف‌های ۴۰ سال قبل را تکرار می‌کند.
آیتالله سبحانی: حذف تکلیف خانه دانش‌آموزان کار درستی نیست
آیتالله جعفر سبحانی، ۲۸ آذرماه، در درس خارج خود با اشاره به روایتی از پیامبر(ص) گفت: در جامعه امروز بشری چند نوع امنیت هست، امنیت مال، ناموس و جان انسان که در تمام شرق و غرب وجود دارد اما پیامبر(ص) امنیت نوع چهارمی بیان فرموده و آن اینکه انسان‌ها در محیط فکر دیگران هم امنیت داشته باشند و آن پرهیز از سوء ظن است.
این مفسر قرآن گفت: فردی گفته که در قرآن تکلیف شب خواندن قرآن، عبادت و نماز شب است، در صورتی که این بنده خدا واقف نیست که آن تکلیف شرعی است و ما قائل به تکلیف عرفی هم هستیم. ضمن اینکه بحث ما تکلیف خانه است و نه تکلیف شب. از مسئولان می‌‍خواهم اگر حرف ما درست است بپذیرند و اگر نه دلیل برای آن بیاورید؛ اگر معلمی مانند بنده که ۷۰ سال سابقه تدریس دارم نظری داد اگر درست بود بپذیرید و اگر نه با استدلال رد کنید.
آیتالله جوادی‌آملی: دینداری هزینه سنگینی ندارد
آیتالله جوادی آملی، ۲۶ آذرماه، در ادامه مباحث تفسیری خود در مسجد اعظم قم با بیان اینکه براهین متعددی در قرآن مبنی بر وجود قیامت و عالمی بعد از مرگ است، گفت: مرگ حفره عدمی نیست که انسان‌ها وارد این گودال عدم شده و نابود شوند، بلکه وارد برزخ و قیامت شده و مواقف قیامت را پشت سر می‌گذارند.
این مرجع تقلید با بیان اینکه به فرمایش الهی دینداری هزینه سنگینی ندارد که برخی از آن فاصله می‌گیرند، ادامه داد: خداوند می‌فرماید که اگر محبت اهل بیت(ع) را نیز از مردم خواستیم به نفع خود آنان است؛ زیرا وقتی کسی رهبران الهی را که عدل محض‌اند دوست داشته باشد خودش راحت زندگی می‌کند.
وی با بیان اینکه مراد از محبت تنها دوستی نیست، زیرا دوستی اهل‌بیت(ع) نه مطلوب قرآن است و نه هدف، تصریح کرد: کلیمی‌ها نیز در تاسوعا و عاشورا در مراسم شرکت می‌کنند. بنابراین صرف دوستی کافی نیست، بلکه تابعیت اصل است.
آیتالله محسن اراکی: اختلاف با شاه بر سر «فقه نظام» بود
هفتمین نشست هم‌اندیشی فقه حکومتی با محوریت «فقه نظامات»، پنجشنبه، ۲۲ آذرماه، با سخنرانی آیتالله محسن اراکی، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و حضور تعدادی از فضلای حوزه علمیه و همکاری پژوهشگاه فقه نظام و دبیرخانه هم‌اندیشی فقه حکومتی در مرکز همایش‌های غدیر واقع در شهر مقدس قم برگزار شد.
وی در این نشست به تبیین نظریه خود درباره فقه نظامات پرداخت و بیان کرد: بحث این است که جامعه باید صالح باشد و این جامعه با حاکمیت صالح که این حاکمیت با نظم صالح ایجاد می‌شود. اگر جامعه در افعال فردی به همه احکام الهی عمل کند، یعنی افراد آن نماز بخوانند، دروغ نگویند و ...، ولی در رفتار جمعی از حاکمیت طاغوتی تبعیت کنند و مثلاً در آمریکا و ... زندگی کنند که در رفتار اجتماعی زیر سایه حکومت جائر هستند و اگر مأموریت خاصی نیز نداشته باشد یا تکلیف اهم در آنجا نداشته باشد این در حقیقت مصداق همین روایت است که می‌فرماید: «قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى لَأُعَذِّبَنَّ کُلَّ رَعِیَّةٍ فِی الْإِسْلَامِ دَانَتْ بِوَلَایَةِ کُلِّ إِمَامٍ جَائِرٍ لَیْسَ مِنَ اللَّهِ وَ إِنْ کَانَتِ الرَّعِیَّةُ فِی أَعْمَالِهَا بَرَّةً تَقِیَّةً وَ لَأَعْفُوَنَّ عَنْ کُلِّ رَعِیَّةٍ فِی الْإِسْلَامِ دَانَتْ بِوَلَایَةِ کُلِّ إِمَامٍ عَادِلٍ مِنَ اللَّهِ وَ إِنْ کَانَتِ الرَّعِیَّةُ فِی أَنْفُسِهَا ظَالِمَةً مُسِیئَةً».
اراکی با طرح این سؤال که اختلاف ما با شاه چه بود؟ تصریح کرد: در آن زمان اکثر مردم اهل نماز و ... بودند، اما مگر چه کمبودی داشتیم که انقلاب کردیم؟ در آن زمان کمبود فقه نظام داشتیم نه فقه فردی، دعوای ما با شاه سر فقه فردی نبود و دعوای امام با شاه سر فقه نظامات و فقه اجتماعی بود. می‌خواستیم جامعه را بر مبنای فقه اسلام مدیریت کنیم. آنچه جامعه را به پیشرفت یا پسرفت می‌رساند فقه اجتماعی است.
آیتالله علیرضا اعرافی: مواجهه متن با واقعیت‌های بیرونی مهم‌تر از توسعه درونی علوم اسلامی است
به مناسبت سالگرد شهادت شهید محمد مفتح، نشست «نقش‌آفرینی حوزه و دانشگاه در گسترش علوم اسلامی»، ۲۶ آذر، با حضور جمعی از علاقه‌مندان و سخنرانی آیتالله علیرضا اعرافی، رئیس حوزه‌های علمیه کشور، در دانشکده الهیات و معارف اسلامی برگزار شد.
اعرافی تصریح کرد: جامعه‌ای که پشتوانه حوزه و دانشگاه است، این حق را دارد که از ما بخواهد در کنار یکدیگر برای رشد و تعالی جامعه هم‌افرایی و تعامل داشته باشیم؛ بنابراین مقوله هم‌افزایی، هم‌گرایی و تعامل میان حوزه و دانشگاه هم حق‌الله است و هم حق‌الناس بزرگی محسوب می‌شود که به انتخاب ما نیست که بگوییم آن را می‌خواهیم یا نمی‌خواهیم، بلکه خیر و سعادت جامعه در گرو این تعامل است.
وی در ادامه افزود: مواجهه متن، منبع و دین با واقعیت‌های بیرونی است که عامل مهم در تطور و توسعه مرز‌های علوم اسلامی را تشکیل می‌دهد. در واقع آن گاه که فقیه و یا متکلم، فقط به متن بپردازد، حتماً می‌تواند با کاوش در متن به صورت مستقل مرز‌های دانش را توسعه دهد، اما وقتی چشم خود را به روی وقایع بیرونی باز می‌کند و در این مرحله به متن بازمی‌گردد، در اینجا دنیایی از تحول و تطور رخ می‌دهد.
همایش‌ها و نشست‌های علمی
بزرگداشت احمد احمدی
مراسم بزرگداشت حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمد احمدی، روز ۲۷ آذرماه، در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد و حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد ذبیحی، سرپرست سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و دانشگاهی (سمت)، در مراسم بیان کرد: انسانی که فاقد کمالات است، پیکره انسان است نه یک انسان و مرحوم احمدی همه این کرامت‌ها را در حدی در خود زنده کرده بود. فرصت نیست که به کرامات و کمالات ایشان اشاره کنم، اما یک روز در آن دوران تیره که عوام‌فریبی می‌شد، ایشان در شورای عالی انقلاب فرهنگی شرکت نمی‌کرد. بالاترین مقام نظام از ایشان دلیل غیبت در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی را پرسید که شما چرا شرکت نمی‌کنید؟ این جمله‌ای بود که به من گفت که عرض کردم در کنار کسی که فرهنگ‌سوزی می‌کند، نمی‌توان نشست و فرهنگ‌سازی کرد.
آیتالله مصباح: هیچ عذری برای کوتاهی در پژوهش‌های دینی و قرآنی پذیرفته نیست
آیتالله محمدتقی مصباح یزدی در همایش «حوزه علمیه، پژوهش، دستاورد‌ها و ظرفیتها» که در تاریخ ۲۵ آذرماه، در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) برگزار شد، گفت: اگر بخواهیم انسان را دارای ویژگیهای مختلف تعریف کنیم، قطعاً کسب علم از مهم‌ترین ویژگیهای او محسوب می‌شود.
آیتالله مصباح یزدی ادامه داد: شرایط علمی به سمتی پیش رفت که همین ایرانیان و مسلمانان که آقایی در علم را یدک میکشیدند، دست نیاز به سمت کسانی بردند که روزگاری جزء وحشی‌ها بودند و امروز میدان‌دار علم شده‌اند؛ متأسفانه آن هم نه تنها در علوم تجربی بلکه در بسیاری از مسائلی فلسفی و عقلی هم این گونه شده است.
وی با بیان اینکه امروز امکانات زیادی برای پژوهش در دست ماست که قبل از انقلاب وجود نداشت تأکید کرد: اگر در آن دوره می‌توانستیم عذری برای قصور در پژوهش بیاوریم، امروز با این امکانات هیچ عذری وجود ندارد.
حجت‌الاسلام محسن قمی: خروج علم از انحصار غرب و پایان تسلط بر بشریت
مراسم نکوداشت روز پژوهش دانشگاه مذاهب اسلامی، به همت معاونت پژوهشی و فناوری با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قمی، عضو مجلس خبرگان رهبری و معاون ارتباطات بین‌الملل دفتر مقام معظم رهبری، ۲۵ آذر، در سالن همایش شهید ماموستا شیخ‌الاسلام دانشگاه مذاهب اسلامی برگزار شد.
قمی بیان کرد: از جمله دلایلی که بنده برای عدم تسلط غرب بر جهان دارم این است که علم و فناوری از انحصار غربی‌ها خارج می‌شود و نمونه بارز آن نیز کشور خودمان ایران است، ما اکنون در بخش نانو جزء چهار کشور برتر دنیا محسوب شویم، علاوه بر اینکه در حوزه‌هایی مانند هسته‌ای و سدسازی نیز پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم.
گفت‌وگو با حوزویان و اندیشمندان
حجت‌الاسلام عبدالهادی مسعودی: کاربردی‌سازی پژوهش‌های قرآنی نیازمند آموزش روش است
حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالهادی مسعودی، قائممقام دانشگاه قرآن و حدیث و رئیس انجمن حدیث حوزه، در گفت‌وگو با ایکنا؛ به آسیب‌شناسی وضعیت پژوهش‌های موجود در حوزه علوم قرآن و حدیث پرداخت و در پاسخ به این سؤال که وضعیت پژوهش‌های قرآنی را در حال حاضر چطور ارزیابی می‌کنید بیان کرد: در هیچ کدام از عرصه‌های علوم انسانی وضعیت پژوهشی در شأن حوزه‌های علمیه و دانشگا‌ه‌ها‌ی ما وجود ندارد. از نظر امکانات کتابخانه‌ای و فضا‌های آموزشی وضعیت نسبتاً خوبی داریم، اما از نظر میزان انگیزه محققان، پشتکار، نیاسودن و خسته نشدن در تحقیق و همچنین تکاپوی همیشگی و شبانه‌روزی کمبودهای بسیاری داریم و در این زمینه‌ها کمتر شاهد اتفاقات خوبی بوده‌ایم.
قائم مقام دانشگاه قرآن و حدیث بیان کرد: قدم دوم این است که کارگاه‌های روش تحقیق را از شکل تدریسی به شکل تمرینی درآوریم. این برای پژوهش یک درد است که آن را آموزش می‌دهیم. پژوهش عملی است و آموزش باید در کنار پژوهش باشد. هر دو بال پرواز هستند و اگر یکی از آن‌ها نباشد از دیگری کاری ساخته نیست. سومین نکته در این زمینه نیز این است که باید به پژوهشگران انگیزه دهیم و چهارم اینکه ارزش، اهمیت و ضرورت پژوهش را تبیین کنیم.
آیتالله رجبی: ورود حوزه به مسائل خرد علوم انسانی با نگاه قرآنی امیدوارکننده است
آیتالله محمود رجبی، قائممقام موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در حاشیه پنجمین نمایشگاه هفته پژوهش حوزه در گفت‌وگو با ایکنا؛ در پاسخ به سؤالی در مورد وضعیت تحقیقات قرآنی و دوری آن از عرصه نیاز‌های اجتماعی، گفت: در حوزه کاربردی در مسائل قرآن کریم در مقایسه با مطالعات نظری با وضعیت مطلوب خیلی فاصله داریم و رمز آن این است که به لحاظ روشی و مبنایی در بهره‌گیری از قرآن کریم نیازمندی‌های زیادی داشته و داریم.
وی افزود: مفسران گذشته مانند مرحوم علامه طباطبایی، شیخ طوسی و ... به خلق آثار بزرگی دسته زده‌اند و مبانی و روش هم داشته‌اند، اما هیچ‌گاه به صورت مشخص به تنقیح و تبیین مبانی و روش خود نپرداخته‌اند. نهایت کار این است که گاهی شاهد چند قاعده و مقدمه در کتب تفسیری قدما هستیم، اما با کار عظیمی که باید ناظر به تحقیقات جهانی انجام شود فاصله زیادی دارد؛ امروز در مباحث هرمنوتیک و تفسیر متن که مرتبط با قرآن کریم هم می‌شود فاصله داریم و باید جدی‌تر به آن بپردازیم.
انتهای پیام
