به گزارش ایکنا، شفقنا نوشت: مرتضی ترابی تحصیلات علوم دینی خود را از سال ۱۳۵۲ در نجف اشرف آغاز و سپس در سال ۱۳۵۵ وارد حوزه علمیه قم شد. او درس خارج را نزد بزرگانی چون حضرات آیات جعفر سبحانی، تبریزی، وحید خراسانی، هاشمی شاهرودی گذرانده است. حجت الاسلام ترابی بیش از سه سال است که در بخش استفتاء حضرت آیت الله سبحانی مشغول فعالیت است و درس خارج اصول ایشان را برای شاگردان دوباره تقریر می کند. او دارای تالیفاتی با عناوین «بحوث فقهیه معاصره فی الاقتصاد و العلاقات الدولیه»؛ «دروس موجزه فی احکام المکاسب»؛ نگاهی فقهی به پول؛ ترجمه قرآن کریم به ترکی استانبولی، (برنده جائزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران ۱۳۸۹ جزء کتب مورد تقدیر کتاب سال حوزه)؛ امام مهدی(عج) حقیقتی تابناک و قرآن از منظر اهل بیت(ع) می باشد. مرتضی ترابی همچنین نزدیک بیست سال سطوح عالی حوزه را تدریس کرده و چند سالی هم راجع به مسائل مستحدثه در دفتر آیت الله سبحانی مشغول تدریس است. او از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه قم و عضو شورای استفتائات دفتر آیت الله سبحانی است.
حجت الاسلام مرتضی ترابی در گفت وگو با شفقنا پیرامون سلوک و ویژگی های آیت الله سبحانی گفت: سلوک علمی و عملی ایشان بر تلاش، نظم، حرکت بر اساس وظیفه، مواظبت بر اخلاص در نیت و زهد در زندگی و خدمت به مردم استوار است.
او اضافه کرد: همواره اول صبح حتی آفتاب طلوع نکرده از منزل خارج شده و در محل کارشان حاضر می شوند و پس از پیاده روی حدود بیست دقیقه ای که در آن حال هم به حفظ قرآن کریم مشغول می باشند کار علمی خود را آغاز می کنند و از اول صبح تا اذان ظهر یا مشغول مطالعه و نوشتن یا مشغول تدریس هستند. ایشان می فرمودند: «من خاطر نمی آورم بعد از نماز صبح به غیر از ایام بیماری و کسالت خوابیده باشم.» پس از اقامه نماز ظهر به جماعت به منزل تشریف میبرند و پس از حدود دو ساعت یا کمی بیشتر برای صرف نهار و استراحت در منزل به سر میبرند سپس باز در محل کارشان حاضر میشوند و بدون انقطاع تا مغرب مشغول تدریس یا مطالعه و نوشتن هستند.
پس از اقامه نماز مغرب و عشاء باز حدود یکساعت مشغول مطالعه و تحقیق یا دیدار با علما و سایر مراجعه کنندگان در دفترشان می شوند و سپس میز خود را مرتب و کارهایی که فردا باید ادامه بدهند مشخص می کنند و محل کار را به همراه برخی از کتب و نوشته های که در منزل آنها را انجام میدهند ترک میکنند و این برنامه را ایشان حتی در حال حاضر که پا به سن گذاشته اند بدون وقفه انجام می دهند.
در انجام این برنامه روزهای تعطیل هم داخل است حتی روزهای جمعه هم به همین منوال است فقط روزهای جمعه حدود یکساعت یا کمی بیشتر برای انجام سنن روز جمعه برنامه ایشان با روزهای دیگر فرق می کند.
در مجموع سال هیچ تعطیلی برای خود قرار نمیدهند و به نقل از برخی افراد موجه میفرمودند که ما مگر روزهای جمعه غذا نمی خوریم تا از کار و تلاش معاف باشیم اگر غذا خوردن را تعطیل کردیم میتوانیم تلاش را هم تعطیل کنیم.
به نظر استاد، یکی از مواردی که در ایران نیاز به فرهنگ سازی هست اهتمام به کار و تلاش می باشد. ایشان اظهار می کند: متاسفانه کار به جایی رسیده که در نظر برخی کار کردن عیب است و ما باید کاری کنیم که مردم علاقه بیشتری به کار و تلاش در هر جایی که هستند داشته باشند و از تعطیلی خوشحال نشوند بلکه ناراحت شوند.
آیت الله سبحانی در کلام و اصول صاحب سبک است
ترابی در مورد نوآوری ها و درخشش های علمی آیت الله سبحانی هم گفت: مهمترین ویژگی ایشان از جهت علمی شاید جامعیت ایشان باشد که در میان فقهای این دوران شخصی به جامعیت ایشان در رشته های مختلف علوم اسلامی ظاهرا وجود ندارد. علاوه بر این که ایشان در مباحث کلامی و اصولی و دیگر علوم دارای نوآوری و صاحب سبک هستند؛ بنده برخی از نوآوریهای ایشان در زمینه اصول فقه را در مقاله ای گرد آوری نمودم.
او عنوان کرد: ایشان اکثر ابواب فقهی را به صورت مستدل به رشته تحریر درآورده اند مانند «الحج فی الشریعه الاسلامیه الغراء» در پنج جلد، «الزکاه فی الشریعه الاسلامیه» در دو جلد، «الصوم فی الشریعه الاسلامیه» در دو جلد، «نظام النکاح فی الشریعه الغراء» در دو جلد، «نظام القضاء والشهاده فی الشریعه الاسلامیه» در دو جلد، «احکام البیع فی الشریعه» در دو جلد، «الحدود و التعزیرات»، «احکام القصاص فی الشریعه»، «احکام الدیات فی الشریعه» و «نظام الارث» و «نظام المضاربه» هر کدام در یک جلد و … دهها کتاب و رساله فقهی دیگر.
استاد سطوح عالی حوزه بیان داشت: ایشان همچنین در اصول فقه آثاری در سه سطح به رشته تحریر در آورده اند که سطح اول به نام «الموجز فی اصول الفقه» و سطح دوم آن به نام «الوسیط» جزء برنامه های درسی حوزه علمیه و جامعه المصطفی (ص) قرار گرفته است و سطح سوم آن به نام «المبسوط» در چهار جلد مورد استفاده طلاب درس خارج می باشد. همچنین کتاب «کلیات فی علم الرجال» و «محاضرات فی العقائد» ایشان نیز در زمینه رجال و علم کلام را به رشته تحریر درآورده اند که جزء متون درسی حوزه علمیه قرار گرفته است.
او خاطرنشان کرد: علاوه بر این ایشان اولین شخصیتی هستند که تفسیر موضوعی جامعی را تحت عنوان «منشور جاوید» به زبان فارسی، و «مفاهیم القران» به زبان عربی به نگارش در آوردند. همچنین تفسیر دیگری به صورت ترتیبی در سی مجلد به نگارش در آوردند که اکثر مجلدات آن منتشر شده است. همچنین کتاب «بحوث فی الملل و النحل» را در هشت جلد به رشته تحریر در آوردند که اولین تالیف جامع در میان شیعه در این موضوع می باشد.
همچنین «موسوعه طبقات الفقهاء» که دائره المعارف فقهای شیعه می باشد در ۱۶ مجلد با نظارت علمی ایشان به همراه دو جلد مقدمه علمی به قلم خود ایشان در موسسه امام صادق تدوین گردیده است.
ترابی در مورد تاثیر تلاش های علمی آیت الله سبحانی بر پویایی فقه شیعه گفت: طیف وسیعی از مسائل و موضوعات نو پدید در زمینه های اقتصادی، مانند مسائل مربوط به بانک ها، شرکت های تجاری، بیمه ها، روابط بین الملل، مسائل پزشکی و .. مورد توجه ایشان و موضوع درس خارج ایشان در سال های اخیر بوده است و در زمینه های یاد شده دارای تالیف به صورت کتاب یا مقاله علمی می باشند. ایشان در کنفرانس ها و همایش های علمی حضور فعال دارند و هر سال در چندین همایش گاهی با حضور و سخنرانی علمی و گاهی به صورت ارسال پیام مشارکت می نمایند. همچنین معمولا همه ساله از ایشان مقاله علمی – پژوهشی در مجلات علمی کشور در زمینه های فقهی یا کلامی منتشر می شود. در کنار این ها ایشان مقالات منتشر شده در روزنامه ها و مجلات و همچنین کتاب های را که مربوط به حوزه معارف دینی باشد پیگیری میکنند و در مواردی که احساس میکنند مقالهای نیاز به پاسخ گویی دارد این کار را جزو اولویت کار خود قرار داده و پاسخ آن را به صورت مستدل نوشته و برای انتشار به همان روزنامه ارسال می دارند و گاهی اگر کار علمی نو که خدمت ارزشمندی محسوب شود ملاحظه کنند با ارسال نامه از نویسنده آن تشکر می کنند و می فرمایند: «عادت برخی در مواجه شدن با تهاجمات فکری و فرهنگی دشمنان به مکتب این است که به توصیف کارهای دشمنان بپردازند و بگویند ما هم باید فلان کارها را انجام دهیم ولی عملا کاری که از خود ایشان بر می آید، انجام نمیدهند این شیوه درست نیست این باید ها را برای چه کسی می گوییم؟ لازم است به جای تعیین تکلیف برای دیگران خود انسان وارد میدان عمل شود و عملا اقدام به پاسخگویی کند.»
او در مورد وسعت جلسات تدریس این مرجع تقلید شیعیان گفت: ایشان بیش از حدود هفتاد سال است که در حوزه علمیه به عنوان یک مدرس و استاد عالی مقام خدمت می کنند. ابتدا سال های متمادی به تدریس متون مانند مطول، منظومه، اسفار، رسائل و مکاسب و کفایه پرداخته اند سپس از سال ۱۳۵۴ تدریس خارج فقه و اصول را آغاز نموده اند و اکنون ششمین دوره درس خارج اصول ایشان نزدیک به اتمام است؛ هر دوره آن حدود شش سال یا بیشتر به طول انجامیده است. همچنین اکثر ابواب فقه را در درس خارج فقه تدریس نموده اند. برخی از مسائل نوپدید را نیز در درس خارج فقهی خود مورد بررسی قرار داده اند مانند بحث شرکتها، بیمه، ربا و بانک و … و این موضوعات چه در فقه و چه در اصول به قلم ایشان به رشته تحریر در آمده و در معرض استفاده عموم قرار گرفته است.
عضو شورای استفتائات دفتر آیت الله سبحانی ادامه داد: همین استمرار در تدریس در سطوح مختلف حوزوی از ادبیات گرفته تا اصول، فقه، کلام، رجال و دیگر علوم حوزوی سبب شده است که ایشان به عنوان استاد بارز و مسلم حوزه شناخته شوند عده ای بی شماری از شاگردان را از نظر علمی و اخلاقی تربیت کنند و به سر منزل مقصود برسانند.
علمای رجال معمولا دوره تدریس و بازدهی علمی یک طبقه از استادان را حدود ۴۰ سال یا کمتر در نظر می گیرند که در این مدت اساتید معمولا موفق به تربیت یک نسل و طبقه می شوند. ولی ایشان موفق به تربیت بیش از یک طبقه شده اند. یعنی طبقه اول از شاگردان ایشان الان خود از اساتید دروس سطوح عالی و خارج حوزه علمیه میباشند.
بسیاری از آثار کلامی و غیرکلامی آیت الله سبحانی در بیروت به چاپ رسیده است
او در مورد ارتباط آیت الله سبحانی با حوزه های نجف اشرف و مشهد بیان داشت: ارتباط علمی ایشان با حوزه نجف همواره محفوظ بوده است مکاتبات ایشان با اساتید و بزرگان نجف مانند آیت الله العظمی خوئی، شهید آیت الله محمد باقر صدر و … و ملاقات با آنها و چه موقعی که آن عالمان احیانا به قم مشرف شدند برقرار بوده است. اصولا ایشان به حوزه عربی شیعی توجه خاصی دارند و لذا در میان مقررین درس ایشان علاوه بر فضلای ایرانی، فضلای لبنانی مانند شیخ محمد حسین الحاج العاملی وجود دارد. ایشان به لحاظ تالیفات متعدد عربی در ده ها عنوان در دفاع از مبانی مکتب اهل بیت (ع) شخصیت شناخته شده برای جهان عرب است خیلی از آثار کلامی و غیر کلامی ایشان در بیروت به چاپ رسیده است. حتی در مصر کتاب های ایشان به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته به طوری که جریان وهابیت مصر کتاب مستقلی را به عنوان ردیه بر شیخ سبحانی نگاشته اند که این نشان از تاثیر گذاری ایشان در جهان عرب است.
همچنین طی سالهای اخیر همه ساله در تابستان ها در مشهد مقدس در مدرسه نواب برنامه تدریس مسائل عقیدتی و کلامی را برگزار می کنند که مورد استقبال طلاب و فضلای حوزه علمیه مشهد است و ارتباط نزدیکی با علما و فضلای مشهدی دارند.
او در مورد ارتباط این مرجع تقلید شیعیان با سایر فرق مذهبی اسلامی بویژه الازهر عنوان کرد: اولین دریچه ارتباطی آیت الله العظمی سبحانی با دیگر مذاهب تالیفات ایشان است که در زمینه تبیین عقاید و معارف شیعه برای مخاطبین فهیم و فرهیخته و عموم علاقمندان به درک صحیح عقاید و معارف تشیع به دور از پیرایه ها نگاشتهاند. چون نوشته های ایشان همه مستدل و منطقی مبتنی بر کتاب و سنت و عقل است لذا همین کتاب ها زمینه ارتباط ایشان با هر طیفی از علمای جهان اسلام را فراهم نموده است.
ترابی ادامه داد: لذا خیلی از شخصیت های معروف از علمای اسلام چه در مصر، چه در سوریه و چه در لبنان و تونس و مراکش و ترکیه با ایشان از نزدیک دیدار یا با ایشان مکاتبه داشته و دارند حتی ایشان با برخی از علمای طراز اول عربستان مکاتبات علمی داشتند. در مواردی هم که نیاز بود مطالب آنها مورد نقد علمی قرار بگیرد با انتشار مقاله یا کتاب به پاسخگویی علمی پرداخته اند مانند کتاب «مع شیخ الأزهر فی محاضراته الرمضانیه» که در آن با یک اسلوب علمی گفتارهای ماه مبارک شیخ الازهر مصر آقای احمد الطیب را مورد نقد قراردادند. همچنین به کتاب صالح بن عبد الله الدرویش (قاضی دادگاه عالی منطقه قطیف در عربستان) راجع به اهل بیت در دو جلد پاسخ دادهاند. همچنین در کتاب «حوارات عقائدیه معاصره» افکار و آراء آقای بن باز مفتی اعظم عربستان را مورد نقد علمی قرار داده اند یا در کتاب «حوارات مفتوحه مع فضیله الشیخ یوسف القرضاوی» نظریات و برداشت های آقای قرضاوی که از علمای قطر هستند و شخصیتی شناخته شده ای می باشند مورد بررسی و کنکاش علمی قرار داده اند.
همچنین سفرهایی که ایشان به کشورهای مختلف داشتند و سخنرانی هایی که در مجامع علمی نمودند نظیر سخنرانی در دانشگاه های مغرب و دانشگاه تونس زمینه های برای گسترش این ارتباطات در سطح وسیع را فراهم نمود. سفرنامه علمی ایشان به مغرب تحت عنوان «الرحله المغربیه أو على ساحل جبل طارق» و سفرنامه علمی ایشان به کشور اردن و حضور در دانشگاه های کشور یاد شده با نام «فی بلد الذکریات» توسط فرزند ایشان جناب حجه الاسلام علی رضا سبحانی به رشته تحریر درآمده است.
بسیاری از تالیفات آیت الله سبحانی در حوزه تدریس می شود
او در مورد نقش آیت الله سبحانی در جوشش و اعتلای حوزه علمیه قم بیان داشت: جایگاه آیت الله العظمی سبحانی به لحاظ ویژگی های که دارند موقعیت ممتاز و بی بدیل است مانند:
- اهتمام به عرضه متقن و علمی عقائد و معارف شیعه برای مجامع علمی دنیا و جنبه بین المللی آثار ایشان:
وجود آثار بیشمار از ایشان در زمینه عقاید و تاریخ و سیره و تفسیر اهل بیت به عنوان یک مرجع تقلید شیعه باعث شده است که در عصر حاضر اغلب کسانی که می خواهند معارف شیعه را به صورت مستدل و منطقی بررسی کنند به آثار ایشان روی آورند ولذا خیلی از آثار ایشان به زبان های زنده دنیا در کشورهای مختلف منتشر شده است.
ایشان در صدد هستند که معارف شیعه را در همه زمینه ها خصوصا عقائد و معارف تفسیری و تاریخ اسلام به صورت قابل عرضه برای همگان تدوین و تحریر نمایند. متاسفانه اکثر معارف ما به صورت درون مذهبی عرضه می شوند ولی آثار ایشان دارای این ویژگی هست که برای همه دنیا قابل عرضه هست. لذا ایشان در زمینه علم کلام کتاب های نظیر منشورعقائد امامیه را که تحت عنوان «العقیده الإسلامیه على ضوء مدرسه أهل البیت علیهم السلام» به عربی نیز ترجمه شده تدوین نموده اند و همچنین مجموعه الالهیات علی هدی الکتاب و السنه والعقل در عقائد را عرضه نموده اند و در زمینه تفسیر منشور جاوید در چهارده جلد و تفسیر منیه الطالبین در حدود ۳۰ جلد که اخیرا تدوین نموده است. در زمینه تاریخ فروغ ابدیت را به رشته تحریر در آورده اند.
- آثار ایشان در علم کلام، رجال، اصول، علم حدیث هم ا کنون به عنوان متن درسی حوزه علمیه مورد استفاده قرار می گیرد و خلاء مهمی را پر می کند و تا حال بدیلی نداشته است. اهمیت این مطلب وقتی روشن می شود که بدانیم تالیف یک متن درسی مورد اعتماد در حوزه فرایند بسیار سختی دارد و تا حال کمتر تالیفی توفیق چنین موقعیتی پیدا کرده است.
- احیاء مکتب اصولی امام خمینی و مکتب فقهی آیت الله العظمی بروجردی در حوزه علمیه قم و تربیت شاگردان بی شمار در فقه و اصول.
- پاسخگویی به موقع به شبهات که در داخل یا خارج بر علیه اسلام و شیعه مطرح می-شود.
- تاسیس مؤسسه تعلیماتى و تحقیقاتى امام صادق علیه السَّلام (سال ۱۳۵۹) که هم در راهاندازی مرکز آموزش تخصصی علم کلام که مهمترین مرکز کلامی حوزه محسوب میشود و هم در امور تحقیقاتی فعالیتهای چشمگیری داشته است که خود شرح مفصلی میطلبد.
آیت الله سبحانی در پذیرش مسولیت مرجعیت به هیچ وجه پیشقدم نبودند
استاد سطح عالی حوزه علمیه قم در مورد ویژگی های این مرجع تقلید شیعه عنوان کرد: مهمترین ویژگی های مرجعیت ایشان را می توان در موارد زیر جستجو نمود: استقلال در اعلام مواضع سیاسی و اجتماعی در برابر حوادث داخلی و خارجی: ایشان لزوم حمایت از انقلاب اسلامی و حفظ دست آوردهای نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی را وظیفه خود می دانند ولی این کار را با حفظ مقام و منزلت مرجعیت و بدون جناح گرایی انجام داده اند به طوری که کسی نمی تواند ایشان را به جانبداری از گروه یا جریان خاص متهم نماید.
- زهد: ایشان با تاسی به روش سلف صالح در پذیرش مسولیت مرجعیت به هیچ وجه پیشقدم نبودند و خیلی دیرتر از اقران خود مسولیت مرجعیت و انتشار رساله عملیه با پیشنهاد علمای بلاد پذیرفتند. و این خود نشانه بارزی از تقوی و زهد و اهتمام ایشان به حفظ جایگاه معنوی مرجعیت می باشد. پس از پذیرش این امر خطیر نیز در صدد توسعه آن نبودند ولذا هیچگاه از ساعات کار علمی خود نکاستند و هیچ علاقهای به دیدارهای معمولی و مانند آن که در توسعه مرجعیت موثر است، ندارند و می فرمایند همین مقدار را هم به اصرار برخی از فضلا و علما پذیرفتم. علی رغم این که برخی از مراکز حوزوی نام ایشان را در سایت خود جزء مراجع مورد تبلیغ ذکر ننموده است و این یک نوع جفا در حق ایشان است ولی ایشان با علو همتی که دارند چنین برخوردهایی را نادیده می گیرند و هیچگاه نشده است که ما از ایشان گلایه ای در این رابطه ها بشنویم.
- رصد شبهات و اشکالاتی که از سوی دشمنان اسلام و تشیع بر علیه مکتب در داخل و خارج مطرح می شود و پاسخگویی به موقع و منطقی به آن شبهات. در این زمینه به کتاب آئین وهابیت ایشان در رد شبهات وهابیت و همچنین به کتاب های هرمونتیک، و کثرت گرایى یا پلورالیزم دینى، عرفی شدن دین، آزادی و دین سالاری در رد شبهات افرادی چون سروش به نگارش درآمده می توان اشاره کرد.
او در مورد ویژگی ها و سلوک سیاسی آیت الله سبحانی گفت: ایشان به حسب اینکه از شاگردان ممتاز امام خمینی رضوان الله علیه و تنها شاگردی هستند که امام تقریرات ایشان را تقریظ نوشته و اجتهاد و مقام علمی ایشان را در سال ۱۳۷۵ هجری قمری مطابق با ۱۳۳۴ هجری شمسی مورد تایید قرار داده است اگر مختصر علاقه ای به مقام و قدرت داشتند می توانستند در انقلاب به مقام های بالایی برسند ولی ایشان ترجیح داده اند که به جای یک فعال سیاسی، در میدان علمی باقی بمانند در مواردی که انقلاب در جبهه علمی نیاز به حضور قوی دارد حضور پیدا بکنند. و الحمد لله در این زمینه بهترین خدمت را به انقلاب عرضه کرده اند.
پس از انقلاب به عنوان نماینده مردم تبریز در مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی نقش ایفا نمودند و نقل می کنند وقتی برخی لیست پیشنهادی برای دعوت به کاندیداتوری برای عضویت مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی را به امام عرضه نموده بودند امام پس از ملاحظه آن فرموده ند که «ما یک شاگرد خوب داشتیم و آن جعفر آقای سبحانی است که شما اسم او را نیاوردید» و لذا با پیشنهاد و تاکید امام، آیت الله سبحانی نیز کاندید می شوند و رای میآورند. ایشان به لحاظ رأی از مجموع ۸۹۹ هزار نفر با اکثریت ۷۸۷ هزار نفر رأی اول را در آذربایجان شرقی وظاهرا جایگاه دوم را در خبرگان را پس مرحوم طالقانی در کل کشور کسب کردند.
ترابی در مورد راهبرد آیت الله سبحانی برای حفظ و اعتلای مکتب اهل بیت(ع) در این دوران گفت: ایشان بر رصد شبهات و پاسخگویی علمی تاکید دارند به نظر ایشان حوزه علمیه و عالم زمان شناس باید همزمان در دو جبهه حضور فعال داشته باشد یکی جبهه دفاع از اصل دین و دیگری جبهه دفاع از مذهب عدم توجه به یکی از این دو جبهه باعث افراط گرائی یا وادادگی می شود. لذا در آثار ایشان همواره هر دو جنبه مورد عنایت بوده است.
ابراز نگرانی آیت الله سبحانی نسبت به تغییر بافت جمعیتی در برخی شهرها
او در مورد نگاه این مرجع تقلید شیعه به اقلیت های دینی و مذهبی عنوان کرد: اقلیت های مذهبی و دینی احترام خاصی را از دیدگاه مکتب اهل بیت دارند و باید در برخورد با آنها بر اساس موازین دینی حرکت کرد. باید مواظب بود که حقی از کسی ضایع نشود. و دیدگاه استاد در ارتباط با اقلیت های مذهبی و دینی در موارد زیر می توان خلاصه کرد: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در زمینه چگونگی برخورد حاکمیت با اقلیت ها یکی از مترقی ترین قانون های جهان است و لذا باید تعامل با ایشان در همین چهارچوب و با رعایت مصالح ملی باید انجام بگیرد. نباید مساله اقلیت ها به عنوان وسیله برای پیشرفت های حزبی و رای آوری استفاده شود بلکه باید مساله در چهارچوب مصالح ملی و دینی دیده شود و لذا به شدت با وعده هایی که برخی برای مصالح حزبی و جناحی خود به برخی از اقلیت ها دینی یا مذهبی می دهند مخالفند.
- هیچ جای دنیا پست های حساس اجرائی و حاکمیتی را در اختیار اقلیت ها نمیگذارند و ایران هم البته از این امر مستثنی نیست. ولی باید ترتیبی اتخاذ شود که حق از اقلیت ها ضایع نشود و همان حساسیتی که علی علیه السلام برخورد کریمانه و مشفقانه همراه با عدالت نسبت به اقلیتها داشتند اعمال شود.
- تغییر بافت جمعیتی در برخی شهرها که با سیاستهای غلط در حال اتفاق افتادن است به این ترتیب که شیعیان با تبعیت از دستور حاکمیت در دورهای فرزندآوری را به شدت کاهش داده اند نگران کننده می دانند و این را بر خلاف مصالح ملی کشور قلمداد میکنند متاسفانه عدهای از داخل بدنه قوه اجرائیه آگاهانه یا نا آگاه آلت دست دشمنان قرار گرفتهاند و علی رغم مواضع مراجع و مقام معظم رهبری نسبت به اهمیت اتخاذ تدابیر لازم در این مورد هنوز هیچ اقدام موثری در جلوگیری از این روند نادرست و خطرناک انجام نشده است. آیت الله العظمی سبحانی مدام از این مساله اعلام نگرانی مینمایند.
ترابی در مورد راهبرد آیت الله سبحانی در زمینه ارتباط و تعامل با نظام جمهوری اسلامی ایران ابراز داشت: آیت الله العظمی سبحانی، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی را بر آمده از حوزه و متن دین می دانند و عمیقا معتقدند که هر کسی که عالم دین و دین شناس است نمی تواند سکولار فکر کند یا رفتار نماید. چون برپائی حکومت و حفظ و نگهداری آن اصل قرآنی و مطابق با سیره و سنت پیامبر گرامی (ص) است و ادله محکم و استواری این وظیفه را بر عهده مسلمانان گذاشته است. اما این که هر کس چه نقش و موقعیتی در میدان عمل باید داشته باشد به تفاوت اشخاص و شرائط فرق می کند. لذا ایشان اصل حمایت از انقلاب و حضور در صحنه هایی که برای پشتیبانی از آن لازم است را یک وظیفه عمومی می دانند؛ مانند حضور در راهپیمائی ۲۲ بهمن که هر سال برگزار می شود و همچنین حمایت سیاسی و فرهنگی از آرمانهای والای انقلاب مانند راهپیمایی روز قدس را لازم می دانند و همچنین شرکت فعال در انتخابات را جزء وظائف شهروندی و برای محافظت از اهداف انقلاب و جلوگیری از افتادن آن در دست نااهلان ضروری می دانند.
ایشان بر حمایت از جریان اصلی انقلاب با حفظ اصول آن که در روش و منش آیت الله خامنه ای مشهود و عیان است تاکید دارند و تغییراتی که احیانا برخی گروه ها و جریان های سیاسی در این راه می خواهند ایجاد کنند را یک نوع کج اندیشی یا انحراف می دانند. ایشان وظیفه فقها در حکومت را راهنمایی، تذکر و کمک به اصلاح امور میدانند در این رابطه همواره در دیدار با مسئولان حکومتی تذکرات لازم را به آنها می دهند و در موارد که نیاز ببینند به صورت علنی این تذکرات را مطرح می کنند که نمونه آن موضع گیری ایشان در مورد لایحه ارث زن از زمین مسکن شوهر بود که طی آن نامه ای خطاب به مجلس شورای اسلامی در اعتراض به لایحه یاد شده ارسال فرمودند.
آیت الله سبحانی همواره موقعیت اجتماعی مرجعیت را به صورت فراجناحی حفظ می کنند
او در مورد ویژگی های سلوک سیاسی و اجتماعی آیت الله سبحانی بیان داشت: چنانکه قبلا نیز تذکر داده شد سعی ایشان بر این بوده و هست که همواره موقعیت اجتماعی مرجعیت را به صورت فراجناحی حفظ کنند لذا از موضع گیریهایی که سر منشا آن تحزب و جناح گرایی است به شدت پرهیز نمودهاند. بر این اساس ممکن است در یک مساله نظر ایشان را یک جناح بپسندند و در مساله دیگر جناح دیگر. خلاصه این که موضع گیری ایشان در مسائل بر اساس مصالح جناحی صورت نمی گیرد بلکه بر اساس اصول و مبانی اسلام و حفظ ارزش های اسلامی و انقلابی است.
ترابی ادامه داد: آیت الله سبحانی از دولتیان و روسای دولتی که در ترویج بی حجابی نقش آفرین شدند با کمال ناراحتی یاد می کند و می فرمایند خدا هیچگاه اینها را نبخشد که به فرهنگ متعالی اسلامی ایران ضربه زدند و به شدت با مساله کنترل جمعیت مخالف می باشند. از سوی دیگر در مسائل بین المللی و سیاسی طرفدار روش عزت مندانه معتدل هستند. در قضیه تورم و مانند آن سوء مدیریت در مدیران دولتی را مورد اشاره و توجه قرار میدهند و البته وجود دشمن غدار چون آمریکا را بی تاثیر در این نوع قضایا نمیدانند.
عضو شورای استفتائات دفتر آیت الله سبحانی در مورد تفاوت ها و شباهت های این مرجع تقلید شیعه با سایر مراجع عظام تقلید گفت: ایشان مثل همه مراجع هم عصر و گذشته خود فقط عمل به وظیفه و انجام آن برای رضای خدا می اندیشند و دنبال چیز دیگری نیستند.
آیت‌الله سبحانی در فقه متاثر از آیت‌الله بروجردی است لذا فرموده اند: «از نظر فقهی آقای بروجردی بیشتر در من تاثیر گذاشتند.» در اصول نیز آراء ایشان به دیگر استاد خویش امام خمینی (ره) نزدیک است. چنانکه همواره در درس خود نظرات ایشان در مباحث اصولی مطرح و مورد بررسی قرار می دهند و در علوم عقلی و فلسفه، متاثر از آراء و نظرات علامه سیدمحمدحسین طباطبایی هستند.
آیت الله سبحانی معتقدند روحانیت حتی الامکان از پذیرفتن امور اجرایی اجتناب کند
او در مورد اعتقاد آیت الله سبحانی در مورد انحصار حکومت به فقها گفت: ایشان مانند مشهور فقهای شیعه ولایت فقیه را بر اساس ادله شرعی اثبات میکنند و در زمان غیبت ولایت را از آن فقیه جامع الشرائط میدانند. ایشان آنچه که در عرف و سیره عقلا از شوون ولایت و حکومت است برای حاکم اسلامی که همان فقیه جامع الشرائط است ثابت میدانند بر این اساس مشروعیت قوه مجریه، مقننه و قضائیه را به وجود فقیه جامع الشرائط در راس هرم حکومت اسلامی میدانند همچنین عقد قراردادها و معاهدات بین المللی را وابسته به نظر ایشان میدانند. اما شیوه حکومت داری مانند تفکیک قوا و امثال آن را وابسته به مصلحت اندیشی و قابل تغییر بر اساس مصالح می دانند.
ترابی در مورد نگرش آیت الله سبحانی به مداخله روحانیت در امور اجرایی بیان کرد: نظر ایشان این است که روحانیت باید در غیر مواردی که بر اساس قانون اساسی حضور عالم دینی در آن لازم دانسته شده حتی الامکان از پذیرفتن امور اجرائی اجتناب کنند و سعی کنند که به وظیفه اصلی خود که دفاع علمی از دین و مذهب و تبلیغ و ترویج مذهب و نشر معارف آن است عمل نمایند.
او در پاسخ به این سوالی مبنی بر اینکه با توجه به شرایط فعلی شهر قم می توان گفت که با قم جدیدی مواجه هستیم، عنوان داشت: شهر قم که در دوره شاه ظلم مضاعفی را تجربه کرده اکنون با رفع آن ظلم و تبعیض ها در حال تحول از لحاظ امکانات شهری است ولی متاسفانه از لحاظ فرهنگی به معنای واقعی کلمه پیشرفتی در آن دیده نمی شود و این امر مسولیت همه مراکز فرهنگی را در این زمینه سنگین می کند. آیت الله سبحانی به سهم خود روی خدمت رسانی به جوانان از لحاظ فرهنگی تاکید دارند. با امکانات خیلی محدودی که دارند چند کتابخانه برای جوانان دائر نموده اند که نشان از اهتمام ایشان به موضوع تربیت نسل جدید می باشد.
حوزه علمیه قم باید از حالت ایرانی بودن خارج شود
ترابی در خصوص آینده مرجعیت شیعه گفت: شرائط زمانی و تحولات جهان امروز اقتضا می کند که مرجعیت و مسائلی که با ارتحال مرجع پیش می آید به صورت دقیق و با حفظ استقلال علماء و فقهاء از دولت و حاکمیت مورد بررسی قرار گیرد و راهکارهای مبتنی بر تقوی پاکدامنی به دور از دخالت مراکز قدرت و با تکیه بر خود حوزویان پیش بینی شود. یکی جهاتی که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد این است که باید حوزه علمیه قم را از حالت ایرانی بودن خارج و به یک حوزه جهان تشیع به معنای واقعی که در آن علما و اساتید همه بلاد شیعه مانند عراق، افغانستان، بحرین، لبنان، پاکستان و غیره در سطوح مختلف آن مشارکت دارند تبدیل شود چون حوزه باید بتواند برای بقای و پیشرفت و بالندگی خود از برترین استعدادهای همه جهان تشیع استفاده کند در غیر این صورت خطر ضعف بنیه علمی آن را تهدید خواهد نمود و به جای پیشرفت به ایستایی و ضعف دچار خواهد شد امری که متاسفانه در حال حاضر مغفول عنه واقع شده است.
انتهای پیام
