رئیس‌جمهور درباره تقدم مردان بر زنان در موضوع حجاب به کدام آیه استناد کرد

رئیس‌جمهور روز گذشته در سخنانی در جمع وزیر و مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به مسئله حجاب پرداخته و با اشاره به اینکه همه باید اصول مربوط به خود را حفظ کنند، گفت: متأسفانه در مسئله حجاب، اول از زن شروع می‌کنیم در حالی که قرآن ابتدا مرد را از نگاه هرز دور می‌کند، اما ما می‌رویم و بخاطر حجاب دختران و زنان را دستگیر می‌کنیم.

رئیس‌جمهور در این سخنان به آیه 30 سوره نور استناد کردند که خداوند می‌فرماید: «قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ» (به مردان با ايمان بگو ديده فرو نهند و پاكدامنى ورزند كه اين براى آنان پاكيزه‏‌تر است زيرا خدا به آنچه مى‌كنند آگاه است.»

درباره شأن نزول آیه از امام باقر علیه السّلام چنین نقل شده است که جوانى از انصار در مسیر خود با زنى رو برو شد. چهره آن زن نظر آن جوان را به خود جلب کرد تا اینکه وارد کوچه تنگى شد باز همچنان به پشت سر خود نگاه مى‏‌کرد، ناگهان صورتش به دیوار خورد و تیزى استخوان یا قطعه شیشه‏‌اى که در دیوار بود صورتش را شکافت! با خود گفت به خدا سوگند من خدمت پیامبر مى‏‌روم و این ماجرا را باز گو مى‏‌کنم، هنگامى که چشم رسول خدا به او افتاد فرمود: چه شده است؟
و جوان ماجرا را نقل کرد، در این هنگام جبرئیل، پیک وحى خدا نازل شد و آیه مورد بحث را آورد.

در تفسیر المیزان درباره این آیه آمده است: كلمه (غض ) به معناى روى هم نهادن پلك هاى چشم است، و كلمه (ابصار) جمع بصر است كه همان عضو بيننده باشد و از اينجا معلوم مى‌شود كه كلمه (من ) در جمله (من ابصارهم ) براى ابتداى غايت است، و يا براى بيان جنس، و يا تبعيض باشد كه هر يك را مفسرى گفته، و معنايش اين است كه مؤمنين چشم پوشى را از خود چشم شروع كنند.

پس در جمله (قل للمؤمنين يغضوا من ابصارهم ) از آنجايى كه كلمه (يغضوا) مترتب بر (قل - بگو) مى‌باشد نظير ترتبى كه جواب شرط بر شرط دارد قهراً دلالت مى‌كند بر اينكه قول در اينجا به معناى امر است، و معناى جمله اين است كه به مؤمنين امر كن كه چشم خود را بپوشند، و تقدير آن اين است كه : ايشان را امر به غض و چشم پوشى كن كه اگر امر بكنى چشم خود را مى‌پوشند، و اين آيه به جاى اينكه نهى از چشم چرانى كند، امر به پوشيدن چشم كرده و فرقى ندارد، آن امر اين نهى را هم افاده مى‌كند و چون مطلق است نگاه به زن اجنبى را بر مردان، و نگاه به مرد اجنبى را بر زنان تحريم فرموده.

و جمله (و يحفظوا فروجهم ) نيز به معناى اين است كه به ايشان امر كن تا فرج خود را حفظ كنند و كلمه (فرجه ) و (فرج ) به معناى شكاف در ميان دو چيز است كه با آن از عورت كنايه آورده‌اند و در قرآن كريم هم كه سرشار از اخلاق و ادب است هميشه اين كنايه را استعمال كرده، به طورى كه راغب گفته در عرف هم به خاطر كثرت استعمال مانند نص و اسم صريح براى عورت شده است.

و مقابله‌اى كه ميان جمله (يغضوا من ابصارهم ) با جمله (يحفظوا فروجهم ) افتاده، اين معنا را مى‌رساند كه مراد از (حفظ فروج ) پوشاندن آن از نظر نامحرمان است، نه حفظ آن از زنا و لواط كه بعضى پنداشته اند، در روايت هم از امام صادق (عليه السلام) رسيده كه فرمود: تمامى آياتى كه در قرآن درباره حفظ فروج هست به معناى حفظ از زنا است، به غير اين آيه كه منظور در آن حفظ از نظر است، بنابراين ممكن است جمله اولى از اين دو جمله را با جمله دومى تقييد كرده، و گفت مدلول آيه تنها نهى از نظر كردن به عورت، و امر به پوشاندن آن است.

آنگاه به مصلحت اين حكم اشاره نموده و با بيان آن مردم را تحريك مى‌كند كه مراقب اين حكم باشند و آن اشاره اين است كه مى‌فرمايد: (اين بهتر شما را پاك مى‌كند، علاوه بر اين خدا به آنچه مى‌كنيد با خبر است ).

در تفسیر نمونه نیز آمده است: این سوره در حقیقت سوره عفت و پاکدامنى و پاکسازى از انحرافات جنسى است، در اینجا احکام نگاه کردن و چشم چرانى و حجاب را بیان مى‏‌دارد.

نخست مى‏‌گوید: «به مؤمنان بگو: چشم‌هاى خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند، و عفاف خود را حفظ کنند» (قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ). و از آنجا که گاه به نظر مى‏‌رسد که چرا اسلام از این کار که با شهوت و خواست دل بسیارى هماهنگ است نهى کرده، در دنباله آیه مى‏‌فرماید: «این براى آنها پاکیزه‏تر است» (ذلِکَ أَزْکى‏ لَهُمْ). سپس به عنوان اخطار براى کسانى که نگاه هوس‏‌آلود و آگاهانه به زنان نامحرم مى‏‌افکنند و گاه آن را غیر اختیارى قلمداد مى‏‌کنند، مى‏‌گوید: «خداوند از آنچه انجام مى‏‌دهید آگاه است» (إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما یَصْنَعُونَ).

همچنین حجت‌الاسلام و المسلمین قرائتی در تفسیر نور در شرح این آیه نکاتی را برمی‌شمرد که عبارتند از:

1- لازمه ایمان، حفظ نگاه از حرام است.

2- جاذبه‌های غریزی را باید کنترل کرد.

3- گناه را از سرچشمه جلوگیری کنیم و تقوا را از چشم شروع کنیم.

4 ـ چشم پاک، مقدّمه پاکدامنی است.

5- پاکدامنی، برای مردان نیز لازم است.

6ـ چشم‌چرانی و بی‌عفّتی، مانع رشد معنوی انسان است.

7- همواره در محضر خدا هستیم.در محضر خدا معصیت نکنیم.

8ـ در لزوم عفّت و پاکدامنی و ترک نگاه حرام،بین زن و مرد فرقی نیست.

مهدی مخبری

انتهای پیام