توصیه‌هایی برای حضور قلب در نماز
گروه اجتماعی ــ اگر رکوع، سجود، قرائت و تسبیح را جسم نماز بدانیم، حضور قلب و توجه درونى به حقیقت نماز و کسى که با او راز و نیاز مى‌کنیم، روح نماز است.
به گزارش ایکنا از اردبیل، اگر رکوع، سجود، قرائت و تسبیح را جسم نماز بدانیم، حضور قلب و توجه درونى به حقیقت نماز و کسى که با او راز و نیاز مى‌کنیم، روح نماز است.
خشوع نیز در واقع چیزى جز حضور قلب توأم با تواضع، ادب و احترام نیست و به این ترتیب، روشن مى‌شود: مؤمنان تنها به نماز به عنوان یک کالبد بى‌روح نمى‌نگرند، بلکه تمامى توجه آن‌ها به باطن و حقیقت نماز است.
بسیارند کسانى که اشتیاق فراوان به حضور قلب، خشوع و خضوع در نماز‌ها دارند، اما هر چه مى‌کوشند توفیق آن را نمى‌یابند.
براى تحصیل خشوع و حضور قلب در نماز و سایر عبادات، امور ذیل را دقیقاً توصیه مى‌کنیم:
۱) به دست آوردن آنچنان معرفتى که دنیا را در نظر انسان کوچک، و خدا را بزرگ کند، تا هیچ کار دنیوى نتواند به هنگام راز و نیاز با معبود نظر او را به خود جلب و از خدا منصرف سازد.
۲) توجه به کارهاى پراکنده و مختلف، معمولاً مانع تمرکز حواس است و هر قدر انسان، توفیق پیدا کند که مشغله هاى مشوش و پراکنده را کم کند، به حضور قلب در عبادات خود کمک کرده است.
۳) انتخاب محل و مکان نماز و سایر عبادات نیز، در این امر، اثر دارد، به همین دلیل، نماز خواندن در برابر اشیاء و چیزهایى که ذهن انسان را به خود مشغول مى دارد، مکروه است؛ همچنین، در برابر درهاى باز و محل عبور و مرور مردم، در مقابل آئینه و عکس و مانند اینها. به همین دلیل، معابد مسلمین هر قدر ساده تر، خالى از زرق و برق و تشریفات باشد، بهتر است، چرا که به حضور قلب کمک مى‌کند.
۴) پرهیز از گناه نیز عامل مؤثرى است، زیرا گناه قلب را از خدا دور مى سازد، و از حضور قلب مى‌کاهد.
۵) آشنائى به معنى نماز و فلسفه افعال و اذکار آن، عامل مؤثر دیگرى است.
۶) انجام مستحبات نماز و آداب مخصوص آن چه در مقدمات و چه در اصل نماز نیز کمک مؤثرى به این امر مى‌کند.
۷) از همه اینها گذشته، این کار، مانند هر کار دیگر نیاز به مراقبت، تمرین، استمرار و پى‌گیرى دارد، بسیار مى‌شود که در آغاز انسان در تمام نماز یک لحظه کوتاه قدرت تمرکز فکر پیدا مى‌کند، اما با ادامه این کار، و پى‌گیرى و تداوم، آنچنان قدرت نفس پیدا مى‌کند که مى‌تواند به هنگام نماز دریچه‌هاى فکر خود را بر غیرمعبود مطلقاً ببندد.
منبع: برگرفته از تفسیر نمونه نمونه، اثر آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی و همکاران، جلد چهاردهم.
تهیه و تنظیم: تقی قاسمی خادمی
