بررسی جامعه‌شناسی وحدت از منظر حضرت فاطمه(س)
گروه جامعه ــ یک دکترای علوم قرآن و حدیث با بیان اینکه آموزه‌های اهل‌بیت(ع) می‌توانند در دو قالب توصیفی و تبیینی پاسخگوی سؤالات و ابهامات مقولات جامعه‌شناسی باشند، به بررسی جامعه‌شناسی وحدت از منظر حضرت فاطمه(س) پرداخت.
حامد پوررستمی، دکترای علوم قرآن و حدیث، در گفت‌وگو با ایکنا؛ با اشاره به اینکه آموزه‌های اهل‌بیت(ع) می‌توانند در دو قالب توصیفی و تبیینی پاسخگوی سؤالات و ابهامات مقولات جامعه‌شناسی باشند، گفت: یکی از این مقولات، وحدت و انسجام اجتماعی است.
پوررستمی با بیان اینکه سیرى گذرا در تاریخ نشان مى‌دهد که هیچ عاملى به اندازه اتحاد و انسجام نتوانسته است موجبات قدرت، شوکت و پیشرفت جوامع و ملت‌ها را رقم بزند، اظهار کرد: بر همین اساس ملاحظه می‌شود که دشمنان مهمترین راه ضربه زدن و اختلال در یک جامعه را ایجاد تفرقه و نزاع می‌دانند و در چند قرن اخیر حضور نیروهاى استعمار داخلى و خارجى و توطئه‌هاى استکبار در سرزمین‌هاى اسلامى به تجزیه قدرت اسلامى انجامیده است.
وی مذهب‌سازى و مسلک‌سازى، دامنه زدن و وسعت دادن به اختلاف بین شیعه و سنى و مذاهب اسلامى، جهت‌دهى افکار عمومى دنیا بر ضد اسلام و تبلیغات دامنه‌دار از طریق زیرساخت‌هاى اطلاعاتى و ارتباطى جهان امروز علیه مسلمانان و امت اسلامى را از مهمترین راهبرد‌های دشمنان خواند و گفت: یکی از نظریه‌هایی که از آموزه‌های حضرت فاطمه زهرا(س) به دست می‌آید، نظریه جامعه‌شناسی وحدت بر پایه امامت است.
وی با بیان اینکه بعد از رحلت نبی‌اکرم(ص)، حضرت صدیقه(س) خطبه شگفت‌انگیزی را در مسجد‌النبی ایراد فرمودند که از ظاهر ادبی، انیق و باط‌ن محتوایی عمیقی برخوردار است، تصریح کرد: اگرچه این خطبه به خطبه فدک معروف شده است، باید گفت این نام‌گذاری دقیق نیست، زیرا فقط بخش کوچکی از خطبه به موضوع فدک اشاره دارد و بخش عمده و غالب آن به معارف و احکام الهی، جایگاه نبوت و ولایت و همچنین باید و نباید‌های امت می‌پردازد.
پوررستمی با اشاره به فرازی از این خطبه که می‌فرماید: «طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّةِ وَ إِمَامَتَنَا أَمَاناً مِنَ الْفُرْقَه؛ خداوند پیروی از ما اهل‌بیت را سبب برقراری نظم اجتماعی در امت اسلامی و رهبری ما را عامل در امان ماندن از تفرقه ها قرار داده است» گفت: با توجه به معنای اطاعت، مراد حضرت زهرا(س) از اطاعت، پیروی از مجموعه آموزه‌های قرآن کریم و سنت شریفه یعنی همان ثقلین است که جنبه حکمی، مولوی و مافوقی برای بشریت دارد، اما این اطاعت و پیروی از ثقلین موجب پیدایش پدیده‌ای به نام نظام می‌شود. حضرت صدیقه(س) پیروی و اطاعت از اهل‌بیت(ع) را مایه نظام و انسجام ملت برمی‌شمارد.
امامت وحدت‌آفرین
وی افزود: در ادامه حضرت سخن خویش را تکمیل می‌فرماید و به یکی از آثار مهم نظام‌وارگی و انسجام ملت «و إمامتنا أمانا من الفرقة...» که مصونیت از تفرقه و درگیری است اشاره می‌کنند. ایجاد وحدت و جلوگیری از تفرقه و اختلاف فقط یکی از کارکردها و معلول‌های نظام طاعت و امامت اهل‌بیت(ع) است. با نگاه راهبردشناسانه به امامت می‌توان آن را نظام و برنامه‌ای جامع دانست که براساس دین شکل گرفته و اهداف خاصی از جمله وحدت و انسجام جامعه را دنبال می کند. در این برنامه هنر و فن بکارگیری تمامی ظرفیت‌ها و امکانات معنوی و مادی به بهترین شکل لحاظ شده و سازماندهی و هماهنگی اجزا و فرایندهای برنامه در عالی‌ترین سطح به چشم می‌خورد.
وی با بیان اینکه در نظام‌های غربی با افول دین و مذهب از جایگاه رفیع خود، قدرت دین و نهادهای دینی در ایجاد وحدت و یکپارچگی و مشروعیت بخشی، کاهش و نقصان یافته، گمشده کارکردگرایان در حوزه جامعه شناسی را در نظام امامت نهفته دانست و تصریح کرد: نظریه کارکردگرایی بر این باور است که اجزای سازنده یک جامعه، نهادهایی چون نظام اقتصادی، نظام سیاسی، نظام خانواده، مذهب و سازمان‌های آموزشی و پرورشی هستند که بدون کارکردهای ضروری و منظم آن‌ها، جامعه‌ای وجود نخواهد داشت و نتیجه فقدان یا اختلال این اجزا، به خطر افتادن حیات و بقای کل سیستم اجتماعی است. همه این نهادها دارای ارتباط متقابل هستند و هر یک از آن‌ها جهت ایفای نقش مشخص خود باید اندازه، قابلیت و ساختمان مناسب داشته و به گونه‌ای عمل کند که با اجزای دیگر سازگار باشد، اما به نظر می‌رسد همه این خرده سیستم‌ها و نهادها، باید به رشته و ریسمانی متصل باشند تا بتوانند سازگاری و هماهنگی لازم را داشته باشند که در تعبیر حضرت صدیقه(س) این رشته انسجام‌بخش و وحدت‌آفرین همان نظام طاعت و امامت اهل‌بیت(ع) است.
پوررستمی معتقد است اگر چه در راهبرد امامت ظرفیت‌های والایی برای انسجام و وحدت جامعه نهفته است، اما آنچه حضرت زهرا(س) بر آن تأکید می‌کند موضوع اطاعت و تبعیت از امامت است. یعنی جامعه زمانی به وحدت بایسته خود خواهد رسید که مردم پیروی از امام جامعه را در دستور کار خود قرار دهند و در این صورت است که جامعه به سمت توحید و یکی شدن حرکت می‌کند چرا که شاکله راهبرد امامت، براساس توحید استوار است و بدون ملاحظه اصل توحید، این نظام و راهبرد فرو خواهد ریخت. راز انسجام‌بخشی و وحدت‌آفرینی اجتماعی طاعت اهل‌بیت(ع) نیز در جوهره توحیدی آن نهفته است؛ یعنی امام و امامت هم جوهره و هویت خود را از خدا می‌گیرند و هم به او ختم می‌شوند یعنی آغاز و انجام و اول و آخر راهبرد امامت، به توحید و خدامحوری بازمی‌گردد.
این دکترای علوم قرآن و حدیث با بیان اینکه در نظریه جامعه‌شناسی وحدت از منظر آموزه‌های حضرت زهرا(س)، امامت پایه است، گفت: وحدت و انسجام اجتماعی محصول و معلول پیروی از نظام امامت اهل‌بیت(ع) است.
این دانشیار دانشگاه تهران اعتبار نظریه جامعه‌شناسی وحدت را از دو بعد قابل توجه دانست و گفت: یکی بعد اسنادی آن که طبق پیش فرض شیعه، اسنادی مانند سخنان فاطمه زهرا(س)، اسنادی حجیت بخش و معتبر قلمداد شده و ریشه در عصمت اهل‌بیت پیامبر(ص) دارد و بعد تاریخی که نقش بی‌بدیل آموزه‌های اسلامی و رهبری نبوی در پیدایش وحدت و انسجام اجتماعی، در بسیاری از منابع معتبر و مشهور تاریخی مورد تصریح و تأکید قرار گرفته است.
انتهای پیام
