آیت‌الله رشاد تشریح کرد:
ساحت‌های رعایت حقوق مالکیت فکری/ تنها ۱۰ درصد رساله‌ها ارزش علمی دارند
گروه دانشگاه ــ رئیس پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه حدود ۱۰ درصد رساله‌ها ارزش علمی دارند، گفت: به دلیل عدم آشنایی دانشجو و وقت نگذاشتن و سرمایه گذاری نکردن اساتید، پژوهش‌ها صرفا برای دفاع و اخذ نمره علمی انجام می‌گیرد.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، رئیس پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی امروز چهارشنبه هشتم اسفندماه در نوبت صبح نخستین همایش آسیب شناسی پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در حوزه علوم انسانی اسلامی گفت: آمار تحقیقات علمی نوعا شامل تعداد پژوهش‌ها و تحقیقاتی است که در مراکز دانشگاهی و علمی تولید شده‌اند. به لحاظ کمی شمار رساله‌ها همواره بیش از تحقیقات علمی است، اما آمار این‌ها در گزارش‌های مربوط به تحقیقات در نظر گرفته می‌شود.وی ادامه داد: گفته می‌شود سالانه ۵۰۰ هزار تحقیقات علمی در کشور انجام می‌شود. تحقیق باید حاوی مطلب نو و احیانا شامل نظریه جدید و نوآورانه باشد، اگر این اتفاق بیفتد ما باید شاهد سالانه ۵۰۰ هزار تحقیق علمی باشیم که ۵۰۰ هزار نکته نو تولید کرده‌اند. اما متاسفانه این چنین نیست.
رشاد افزود: فکر می‌کنم حدود ۱۰ درصد رساله‌ها ارزش علمی دارند و غالبا به دلیل عدم آشنایی دانشجو و اینکه اساتید وقت گذاری و سرمایه گذاری لازم را ندارند این کار‌ها صرفا برای دفاع و اخذ نمره علمی است.
یچوقت به نوآوری چشم‌گیری در رساله‌ها دست نیافته‌ایم
وی گفت: یکی دیگر از آفات در بحث آسیب شناسی پژوهش‌های رساله‌ها و پایان نامه‌ها، عدم رعایت حقوق مالکیت فکری است. خطی کردن آثار مطبوع و چاپ کردن آثار در یک دور باطل، بی‌فایده و بی‌ثمر است، و این‌گونه است که نفر بعد از قبلی و نفر بعدتر از نفر قبل کپی می‌کند و همین طور این سلسله ادامه پیدا می‌کند. اما نوآوری این‌ها کجاست؟ هیچوقت به نوآوری چشم‌گیری در رساله‌ها دست نیافته‌ایم.
وی با بیان اینکه دستاورد‌های حاصل از فعالیت مغزی حاصل رغبت و میل عقلایی است، بیان کرد: نوعا دستاورد فعالیت مغزی شدت و رغبت دارند و این بیش از دستاورد‌های دیگر است. اموال فقط شی فیزیکی نیست و به آنچه هم که فکر بشر است مال گفته می‌شود. با هبه یک شی به دیگری مالیکت آن از فرد سلب می‌شود و مالکیت آن به این بستگی دارد که فرد شی را در اختیار دیگری قرار دهد، این مالکیت اعتباری است، اما وقتی فرد چیزی را به مثابه ثمره فکر خود به وجود می‌آورد این نمی‌تواند اعتباری محض باشد و این فرد شبه قهری مالک آن دستاورد است و این با مالکیت اعتباری فرق می‌کند.
وی افزود: این نوع مالکیت غالبا از شدت و رغبت برخوردار است و رابطه بین کسی که صاحب دستاورد‌های مغزی خویش است، با کسی که از آن دستاورد استفاده می‌کند قوی‌تر از هبه کردن است.
به گفته آیت‌الله رشاد، به کسانی که تردید می‌کنند آیا دستاورد‌های مغزی مالکیت دارند و آیا می‌توان نوعی مالکیت برای آن‌ها قائل شد، باید گفت این مالکیت قوی‌تر و شدیدتر است. در واقع حقوق مالکیت فکری نسبت به مالکیت مادی قوی‌تر است. شخص یک نظریه و دانش و پارادایمی را تولید می‌کند و فردی دیگر ذیل آن مکتب و پارادایم خردتری را تولید کرده است. این شخص مالک آن مکتب است و حالا فردی به عنوان سارق این‌ها را به نام خود ثبت می‌کند (آوردن در تالیف و بدون ذکر منبع به نام خود کردن است)، سپس از آن دفاع می‌کند و با آن مدرک شغلی پیدا می‌کند و حقوقی دارد و از امتیازات زیادی برخوردار خواهد شد. اگر گفته شود شرط گرفتن کرسی وکالت داشتن مدرک کارشناسی ارشد است و این فرد برای گرفتن این کرسی شرکت کنند و اگر این فرد با همین شرط پذیرفته شود و مردم به او رای دهند، آیا این وکالت مشروع است؟ و اگر این فرد در آن مجلس رای دهد آیا رای او محل اعتبار و ارجاع است؟ چه اتفاقی می‌افتد؟
وی گفت: یکی دیگر از آفات در بحث آسیب شناسی پژوهش‌های رساله‌ها و پایان نامه‌ها، عدم رعایت حقوق مالکیت فکری است. خطی کردن آثار مطبوع و چاپ کردن آثار در یک دور باطل، بی‌فایده و بی‌ثمر است، و این‌گونه است که نفر بعد از قبلی و نفر بعدتر از نفر قبل کپی می‌کند و همین طور این سلسله ادامه پیدا می‌کند. اما نوآوری این‌ها کجاست؟ هیچوقت به نوآوری چشم‌گیری در رساله‌ها دست نیافته‌ایم.
وی با بیان اینکه دستاورد‌های حاصل از فعالیت مغزی حاصل رغبت و میل عقلایی است، بیان کرد: نوعا دستاورد فعالیت مغزی شدت و رغبت دارند و این بیش از دستاورد‌های دیگر است. اموال فقط شی فیزیکی نیست و به آنچه هم که فکر بشر است مال گفته می‌شود. با هبه یک شی به دیگری مالیکت آن از فرد سلب می‌شود و مالکیت آن به این بستگی دارد که فرد شی را در اختیار دیگری قرار دهد، این مالکیت اعتباری است، اما وقتی فرد چیزی را به مثابه ثمره فکر خود به وجود می‌آورد این نمی‌تواند اعتباری محض باشد و این فرد شبه قهری مالک آن دستاورد است و این با مالکیت اعتباری فرق می‌کند.
وی افزود: این نوع مالکیت غالبا از شدت و رغبت برخوردار است و رابطه بین کسی که صاحب دستاورد‌های مغزی خویش است، با کسی که از آن دستاورد استفاده می‌کند قوی‌تر از هبه کردن است.
به گفته آیت‌الله رشاد، به کسانی که تردید می‌کنند آیا دستاورد‌های مغزی مالکیت دارند و آیا می‌توان نوعی مالکیت برای آن‌ها قائل شد، باید گفت این مالکیت قوی‌تر و شدیدتر است. در واقع حقوق مالکیت فکری نسبت به مالکیت مادی قوی‌تر است. شخص یک نظریه و دانش و پارادایمی را تولید می‌کند و فردی دیگر ذیل آن مکتب و پارادایم خردتری را تولید کرده است. این شخص مالک آن مکتب است و حالا فردی به عنوان سارق این‌ها را به نام خود ثبت می‌کند (آوردن در تالیف و بدون ذکر منبع به نام خود کردن است)، سپس از آن دفاع می‌کند و با آن مدرک شغلی پیدا می‌کند و حقوقی دارد و از امتیازات زیادی برخوردار خواهد شد. اگر گفته شود شرط گرفتن کرسی وکالت داشتن مدرک کارشناسی ارشد است و این فرد برای گرفتن این کرسی شرکت کنند و اگر این فرد با همین شرط پذیرفته شود و مردم به او رای دهند، آیا این وکالت مشروع است؟ و اگر این فرد در آن مجلس رای دهد آیا رای او محل اعتبار و ارجاع است؟ چه اتفاقی می‌افتد؟
دفاع مقدمه است
رئیس پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: ما باید به دانشجویان تفهیم کنیم این رساله را برای دفاع ننوشته‌ای. دفاع مقدمه است. آن امتیازاتی که قرار است بعد‌ها به وسیله این رساله به آن‌ها پل بزنی مهم باشد. دانشجو برای رسیدن به این امتیازات مرتکب خطای شرعی، فکری و عقلایی می‌شود و دچار معصیتی می‌شود که تمام عمر درگیر این گناه خواهد بود.
وی گفت: اصل مالکیت فکری پدیده نویی است که باید به آن بیشتر پرداخته شود و جای کار دارد. پیوندی بین مالکیت فکری و فقه فرهنگ وجود دارد. به لحاظ فقهی این موضوع در فرهنگ جا دارد و مشترکاتی با مالکیت فکری دارد که باید آن را هم در نظر داشت.
انتهای پیام
رئیس پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: ما باید به دانشجویان تفهیم کنیم این رساله را برای دفاع ننوشته‌ای. دفاع مقدمه است. آن امتیازاتی که قرار است بعد‌ها به وسیله این رساله به آن‌ها پل بزنی مهم باشد. دانشجو برای رسیدن به این امتیازات مرتکب خطای شرعی، فکری و عقلایی می‌شود و دچار معصیتی می‌شود که تمام عمر درگیر این گناه خواهد بود.
وی گفت: اصل مالکیت فکری پدیده نویی است که باید به آن بیشتر پرداخته شود و جای کار دارد. پیوندی بین مالکیت فکری و فقه فرهنگ وجود دارد. به لحاظ فقهی این موضوع در فرهنگ جا دارد و مشترکاتی با مالکیت فکری دارد که باید آن را هم در نظر داشت.
انتهای پیام
مطالب مرتبط
