حامد عنقا:
قصه غیرتکراری در سینما و تلویزیون وجود ندارد
گروه هنر ــ تهیه‌کننده و نویسنده سریال «بر سر دوراهی» گفت: قصه غیرتکراری در سینما و تلویزیون وجود ندارد و هر داستانی به‌گونه‌ای در رسانه‌های جمعی یا رادیو و تلویزیون روایت شده است اما شکل بیان قصه کیفیت اثر را تعیین می‌کند.
حامد عنقا، تهیه‌کننده سریال «بر سر دوراهی» در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایکنا درباره چرایی انتخاب سوژه‌ای تکراری برای این مجموعه اظهار کرد: مدت‌هاست اکثر قصه‌ها در سینما و تلویزیون تکراری شده است، حتی موضوعاتی که به نظر می‌رسد تکراری نیست هم ممکن است قبلاً به آن پرداخته شده باشد، اما آن اثر در اذهان مردم باقی نمانده باشد. آنچه بیش از تکراری بودن قصه اهمیت دارد، زاویه پرداختن به یک روایت است.
وی در پاسخ به این مطلب که در سینمای جهان موضوعات بسیار گسترده‌تر است، تصریح کرد: دغدغه‌های هر جامعه با دیگر جوامع متفاوت است، ولی به‌هرحال در هالیوود هم قصه‌های تکراری روایت می‌شود با این تفاوت که ما از یک فرهنگ دیگر مخاطب آثار آن‌ها هستیم، به همین جهت تصور می‌کنیم قصه‌هایی که در هالیوود ساخته می‌شود تاکنون بازگو نشده است، درصورتی‌که ممکن است سریالی که قصه‌اش برای ما بسیار نو و جدید باشد ۶۰ سال پیش در قالب یک داستان رادیویی یا یک مجموعه تلویزیونی در آمریکا پخش شده باشد.
وی در پاسخ به این مطلب که در سینمای جهان موضوعات بسیار گسترده‌تر است، تصریح کرد: دغدغه‌های هر جامعه با دیگر جوامع متفاوت است، ولی به‌هرحال در هالیوود هم قصه‌های تکراری روایت می‌شود با این تفاوت که ما از یک فرهنگ دیگر مخاطب آثار آن‌ها هستیم، به همین جهت تصور می‌کنیم قصه‌هایی که در هالیوود ساخته می‌شود تاکنون بازگو نشده است، درصورتی‌که ممکن است سریالی که قصه‌اش برای ما بسیار نو و جدید باشد ۶۰ سال پیش در قالب یک داستان رادیویی یا یک مجموعه تلویزیونی در آمریکا پخش شده باشد.
تعریف تیپ و شخصیت بر مبنای نیاز داستان
وی در ادامه درباره ویژگی‌های تیپ و شخصیت در آثارش چنین توضیح داد: تیپ و شخصیت مفهوم‌های کلامی است که در سینما و تلویزیون به کار می‌رود. اولین مرحله سریال یا فیلم‌سازی ساخت تیپ‌هاست، اما در طول داستان شاید آنقدر رویداد‌های مختلف به وجود بیایید که در ادامه شخصیت‌ها شکل بگیرند. در این میان ممکن است در اثری تیپ‌ها تبدیل به شخصیت نشوند، پس نمی‌توان این دو مقوله را از هم جدا دانست. در مجموعه بر سر دوراهی شخصیت مادر مریم با چالشی مواجه نمی‌شود تا بیننده بتواند وجوه دیگر شخصیت او را ببیند، ولی برای شخصیت‌هایی، چون حامد، مریم یا پریناز این فرصت فراهم می‌شود. در سریال نیاز هم شخصیتی بود که بهنوش بختیاری نقش آن را بازی می‌کرد و پایان قصه رفتاری متفاوت از خود نشان داد، اما این تغییر برای شخصیت وکیل احساس نیاز نشد، چون قصه آن را نمی‌طلبید، پس نمی‌توان گفت نقش بختیاری شخصیت است و وکیل تیپ را بازی کرده است.
عنقا درباره تغییر ماهیت برخی نقش‌ها توضیح داد: اگر منظورتان نقش پریناز است باید بگویم که تغییر او ناگهانی نبود. پریناز، در ابتدا که وارد قصه شد هیچ واکنشی از خود نشان نمی‌داد تا بگوییم این شخصیت منفی یا مثبت است، اما در ادامه به‌وسیله جاوید (مجید مشیری) به سمتی خاصی جهت می‌یابد. در ضمن خوب و بد از دیدگاه پریناز با خوب یا بد از نگاه مریم متفاوت است. پریناز در فرهنگی بزرگ‌شده که سنت و احترام به والدین برایش بی‌اهمیت است این مسئله هم به معنای بدی او نیست، اما وقتی پریناز با حامد آشنا می‌شود به‌مرور می‌فهمد که می‌توان به زندگی از دریچه دیگر نگریست. در ضمن آدم‌های بد در همه حالات بد نیستند و آدم‌های خوب نیز در همه حالات خوب رفتار نمی‌کنند. این تصوری غلط است که در برنامه‌سازی به وجود آمده و من سعی کرده‌ام از آن دوری کنم.
وی ادامه داد: منفی‌ترین شخصیت این سریال جلال (عنایت بخشی) است، اما اگر دوربین به داخل خانه این شخصیت می‌رفت ممکن بود رفتار او با نوه یا فرزندش کاملاً دوستانه باشد. پس موقعیت‌ها هستند که مفاهیمی چون خوبی و بدی را می‌سازند.
وی در ادامه درباره ویژگی‌های تیپ و شخصیت در آثارش چنین توضیح داد: تیپ و شخصیت مفهوم‌های کلامی است که در سینما و تلویزیون به کار می‌رود. اولین مرحله سریال یا فیلم‌سازی ساخت تیپ‌هاست، اما در طول داستان شاید آنقدر رویداد‌های مختلف به وجود بیایید که در ادامه شخصیت‌ها شکل بگیرند. در این میان ممکن است در اثری تیپ‌ها تبدیل به شخصیت نشوند، پس نمی‌توان این دو مقوله را از هم جدا دانست. در مجموعه بر سر دوراهی شخصیت مادر مریم با چالشی مواجه نمی‌شود تا بیننده بتواند وجوه دیگر شخصیت او را ببیند، ولی برای شخصیت‌هایی، چون حامد، مریم یا پریناز این فرصت فراهم می‌شود. در سریال نیاز هم شخصیتی بود که بهنوش بختیاری نقش آن را بازی می‌کرد و پایان قصه رفتاری متفاوت از خود نشان داد، اما این تغییر برای شخصیت وکیل احساس نیاز نشد، چون قصه آن را نمی‌طلبید، پس نمی‌توان گفت نقش بختیاری شخصیت است و وکیل تیپ را بازی کرده است.
عنقا درباره تغییر ماهیت برخی نقش‌ها توضیح داد: اگر منظورتان نقش پریناز است باید بگویم که تغییر او ناگهانی نبود. پریناز، در ابتدا که وارد قصه شد هیچ واکنشی از خود نشان نمی‌داد تا بگوییم این شخصیت منفی یا مثبت است، اما در ادامه به‌وسیله جاوید (مجید مشیری) به سمتی خاصی جهت می‌یابد. در ضمن خوب و بد از دیدگاه پریناز با خوب یا بد از نگاه مریم متفاوت است. پریناز در فرهنگی بزرگ‌شده که سنت و احترام به والدین برایش بی‌اهمیت است این مسئله هم به معنای بدی او نیست، اما وقتی پریناز با حامد آشنا می‌شود به‌مرور می‌فهمد که می‌توان به زندگی از دریچه دیگر نگریست. در ضمن آدم‌های بد در همه حالات بد نیستند و آدم‌های خوب نیز در همه حالات خوب رفتار نمی‌کنند. این تصوری غلط است که در برنامه‌سازی به وجود آمده و من سعی کرده‌ام از آن دوری کنم.
وی ادامه داد: منفی‌ترین شخصیت این سریال جلال (عنایت بخشی) است، اما اگر دوربین به داخل خانه این شخصیت می‌رفت ممکن بود رفتار او با نوه یا فرزندش کاملاً دوستانه باشد. پس موقعیت‌ها هستند که مفاهیمی چون خوبی و بدی را می‌سازند.
سیما در روند تولید و روایت قصه دخالتی نداشت
این تهیه‌کننده در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه آیا در تلویزیونی الزامی هست تا شخصیت‌های منفی یا مثبت پوشش خاص داشته باشند؟ بیان کرد: در ابتدا بگویم در این اثر در یک زمان بسیار کم ساخته شده و دیگر زمانی برای دخالت سیما در مراحل آن وجود نداشت. به طور طبیعی برای ساخت بر سر دوراهی باید زمانی شش یا هفت ماه زمان صرف می‌کرد، اما این اثر در ۵۰ روز ساخته شد. مطلب دیگر اینکه وقتی ما پوشش آدم‌ها را نشان می‌دهیم به‌نوعی درباره ریشه‌ها سخن می‌گویم، پس وقتی درباره آدم‌هایی خیابان ایران یا امین‌حضور سخن می‌گوییم به منطقه جغرافیایی اشاره نداریم، بلکه منظور اصالتی است که هنوز در آنجا وجود دارد.
این تهیه‌کننده ادامه داد: در جنوب شهر، شاید هنوز حیا و شرم به شکل سنتی وجود داشته باشد، هرچند منظورم این نیست آدم‌هایی که چادر به سر ندارند فاقد این خصایص‌اند، زیرا منش دینی به جغرافیای محل زندگی مربوط نمی‌شود، ولی نباید از یاد برد که در هر منطقه شکلی از پوشش رایج باشد که نمونه آن را در مناطق دیگر کمتر می‌توان مشاهده کرد.
تهیه‌کننده سریال «پدر» درباره اشارات دینی در آثارش گفت: هر فیلم‌ساز، نویسنده یا تهیه‌کننده‌ای دغدغه‌ای دارد که در آثارش به آن می‌پردازد. من به‌شخصه در تمامی آثارم از «قلب یخی» گرفته تا «تنهایی لیلا»، «پدر» و... به یکسری موضوعات خاص توجه دارم. این اتفاق نشان می‌دهد با آن مفاهیم درگیرم و نسبت به آن دغدغه دارم.
این تهیه‌کننده در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه آیا در تلویزیونی الزامی هست تا شخصیت‌های منفی یا مثبت پوشش خاص داشته باشند؟ بیان کرد: در ابتدا بگویم در این اثر در یک زمان بسیار کم ساخته شده و دیگر زمانی برای دخالت سیما در مراحل آن وجود نداشت. به طور طبیعی برای ساخت بر سر دوراهی باید زمانی شش یا هفت ماه زمان صرف می‌کرد، اما این اثر در ۵۰ روز ساخته شد. مطلب دیگر اینکه وقتی ما پوشش آدم‌ها را نشان می‌دهیم به‌نوعی درباره ریشه‌ها سخن می‌گویم، پس وقتی درباره آدم‌هایی خیابان ایران یا امین‌حضور سخن می‌گوییم به منطقه جغرافیایی اشاره نداریم، بلکه منظور اصالتی است که هنوز در آنجا وجود دارد.
این تهیه‌کننده ادامه داد: در جنوب شهر، شاید هنوز حیا و شرم به شکل سنتی وجود داشته باشد، هرچند منظورم این نیست آدم‌هایی که چادر به سر ندارند فاقد این خصایص‌اند، زیرا منش دینی به جغرافیای محل زندگی مربوط نمی‌شود، ولی نباید از یاد برد که در هر منطقه شکلی از پوشش رایج باشد که نمونه آن را در مناطق دیگر کمتر می‌توان مشاهده کرد.
تهیه‌کننده سریال «پدر» درباره اشارات دینی در آثارش گفت: هر فیلم‌ساز، نویسنده یا تهیه‌کننده‌ای دغدغه‌ای دارد که در آثارش به آن می‌پردازد. من به‌شخصه در تمامی آثارم از «قلب یخی» گرفته تا «تنهایی لیلا»، «پدر» و... به یکسری موضوعات خاص توجه دارم. این اتفاق نشان می‌دهد با آن مفاهیم درگیرم و نسبت به آن دغدغه دارم.
وی در پایان با بیان اینکه مفاهیم دینی نباید در آثار نمایشی قلابی باشد، بیان کرد: هر فردی در طول زندگی‌اش به‌واسطه تجربه‌هایی که از سر می‌گذارند از آن‌ها تأثیر می‌گیرد به همین جهت تجارب شخصی‌اش در آثارش دیده می‌شود و گرایش من به این موضوعات به تجربه 40 ساله زندگی شخصی‌ام مربوط است.
گفت‌و‌گو از داوود کنشلو
انتهای پیام
