لزوم ورود مباحث فضای مجازی به ساختار الگوی ایرانی ــ اسلامی پیشرفت

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ محمدرضا کریمی قهرودی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر، چهارشنبه دوم مردادماه، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به ارائه سخنرانی با عنوان «تصاویر جامعه آینده کشورهای پیشتاز در فضای سایبر؛ دلالت‌ها، درس‌ها و آموزه‌ها برای الگوی ایرانی ــ اسلامی پیشرفت» پرداخت.

کریمی‌قهرودی اظهار کرد: فناوری اطلاعات و ارتباطات(فاوا) پیشتر جنبه ابزار مهندسی و اداره سازمان داشت اما امروز نقش تحول و پیشران جامعه را ایفا می‌کند، امروز فضای سایبر همه ارکان جامعه جهانی را دربرگرفته و دنیا به سمت جوامع سایبری - فیزیکی در حال حرکت هستند.

چهار انقلاب سایبری در دنیا

وی افزود: اکنون چهار انقلاب در فضای سایبری دنیا در حال رخ دادن است؛ نخست، انقلاب اینترنت آینده که خود چهار محور اساسی دارد. دوم، انقلاب صنعتی چهارم که اروپا آن را مطرح و راهبری می‌کند. سوم، انقلاب اقتصادی که تحول در کسب و کارها را دنبال می‌کند و چهارم، انقلاب شبکه‌های اجتماعی و جنگ رسانه‌های اجتماعی که امروز در 10 حوزه همچون جنگ رسانه‌های اجتماعی و سلبریتی‌ها، جنگ رسانه‌های اجتماعی و کودکان، جنگ رسانه‌های اجتماعی و انتخابات و ... در دانشگا‌ه‌های دنیا تدریس می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر در ادامه گفت: دنیا امروز از جامعه مجازی به سمت جامعه الحاقی حرکت می‌کند که وابستگی به فضای مجازی در آن، مثل وابستگی به یک امر بدیهی همچون آب و برق می‌شود و همه در آن باید برخط(آنلاین) باشند، ضرب‌المثلی بین آمریکایی‌ها وجود دارد که می‌گویند: کسی که برخط نباشد، انسان نیست.

کریمی‌قهرودی در ادامه به توضیح ویژگی‌های انقلاب اینترنت آینده در اروپا پرداخت و اظهار کرد: ویژگی اول، اینترنت سرویس‌هاست، اروپا می‌گوید تا چندسال آینده تمامی سرویس‌هایی که فرد، سازمان و جامعه نیاز دارد، در فضای سایبر ارائه می‌دهیم، به این معنا که همه آزمایشگاه‌ها و نرم‌افزارهای طراحی بر اینترنت بارگذاری شود و مزیت رقابتی شرکت‌های مختلف فقط براساس خلاقیت و نوآوری باشد نه براساس انحصار یک نرم‌افزار طراحی. همچنین اروپا سعی دارد با این کار مدیریت پروژه‌ها را با استفاده از نرم‌افزارهای مشارکتی، که هنوز در دنیا به بلوغ نرسیده‌اند، انجام دهد.

وی افزود: ویژگی دوم انقلاب اینترنت آینده، تمرکز بر اینترنت اشیا و ویژگی سوم آن تمرکز بر اینترنت دانش‌محور و اشتراک همه دانش‌ها در فضای سایبری است. ویژگی چهارم این انقلاب نیز اتصال همه آدم‌های دنیا با یکدیگر و تسهیل ارتباطات است، به گونه‌ای که هر شخصی بتواند حداکثر با چهار یا پنج واسطه با شخصیت‌های مطرح و تصمیم‌ساز دنیا ارتباط بگیرد. با این چهار ویژگی، اروپا به دنبال یک سکوی جهانی است که تمام فعالیت‌های آتی اتحادیه اروپا را بر روی این سکو تدارک ببیند، اکنون هزاران هزار زیرپروژه در اروپا برای تحقیق روی این چهار محور تعریف شده است.

انقلاب چهارم صنعتی و نقش فضای مجازی

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر در بخش دیگری از سخنان خود در توضیح انقلاب صنعتی چهارم اظهار کرد: انقلاب صنعتی اول در زمان اختراع ماشین بخار رخ داد، انقلاب صنعتی دوم در زمان اختراع برق و انقلاب صنعتی سوم در زمان پیداش آی تی رخ داد. اکنون نیز انقلاب صنعتی چهارم با این موضوع که اقتصاد به فضای سایبر برود، در حال انجام است. کشورهای پیشرفته دنیا برای پاسخگویی به اقتضائات انقلاب چهارم صنعتی سند ملی نوشته‌اند.

کریمی‌قهرودی با بیان اینکه سه ویژگی فراگیری، عمق زیاد و سرعتِ نمایی این انقلاب را از سایر انقلاب‌ها متمایز کرده است، گفت: این انقلاب با مباحث انسان‌شناسی و هویتی نیز پیوند می‌خورد و هرگز یک انقلاب صرفاً تکنیکی نیست، برخلاف اینکه فکر می‌کنیم غربی‌ها خیلی پوزیتیویست هستند، درباره انقلاب چهارم صنعتی به روح و قلب تأکید دارند و می‌گویند برای فهم این انقلاب به چهار بصیرت «بدن، مغز، قلب و روح جمعی و فردی» نیاز داریم.

رقابت کشورها در آینده‌پژوهی

وی با بیان اینکه در دوره انقلاب چهارم صنعتی رشد اختراعات مربوط به فضای سایبری از سال 2012 تا اکنون، 12 برابر شده است، گفت: کشور چین برنامه‌ای برای سال 2049 که صدمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین است، مدنظر دارد و سه برنامه 10 ساله برای تحقق آن تدوین کرده است. چین می‌کوشد با این برنامه جامعه را به یک فضای سایبری - فیزیکی - صنعتی تبدیل کند. آن‌ها می‌گویند اکنون یک کارخانه برای دنیا هستیم اما باید جای آمریکا را بگیریم و ابرقدرت تولید و اقتصاد باشیم.

کریمی‌قهرودی همچنین گفت: کشور مالزی نیز برنامه‌ای برای سال 2050 تدوین کرده و سه شاخص افزایش شادی، خلاقیت و نوآوری و رشد اقتصادی را مبنای آن قرار داده که در تحقق همه اینها فضای سایبری محور است. سنگاپور نیز برنامه‌ای بلندمدت با شعار تحقق ملت هوشمند تدوین کرده است و باسرعت به سمت آن حرکت می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر تصریح کرد: ویژگی مشترک اسناد کشورهای پیشرفته دنیا این است که تصویرسازی ملموس و واضح از آینده انجام داده‌اند، تصاویر آینده را مبتنی بر فضای سایبر ترسیم کرده‌اند، بین ارکان حاکمیت خود بر تصویر آینده اجماع حاصل کرده‌اند و راهبری الگوهای پیشرفت را در بالاترین سطوح حاکمیت خود دنبال می‌کنند. همچنین برای مشارکت تمامی ارکان جامعه در روند تدوین و تحقق الگوی پیشرفت خود گفتمان‌سازی کرده‌اند.

لزوم توجه به فضای مجازی در الگوی پیشرفت

کریمی‌قهرودی با اشاره به لزوم آینده‌نگری در بحث فضای مجازی گفت: تمدن‌هایی که تصویری از آینده نداشته باشند، منزوی و مضمحل می‌شوند، همه کشورها یک برنامه واحد اما توزیع‌شده برای آینده دارند که در آن، تصویر مطلوب از آینده به وضوح و بدون کلی‌گویی ترسیم می‌شود، الگوی ایرانی ــ اسلامی پیشرفت نیز باید بتواند تصویری واضح از آینده مطلوب ایران ارائه کند و در ساختار آن فضای مجازی را ببیند اما در حال حاضر بحث فضای مجازی در الگوی ایرانی ــ اسلامی پیشرفت جایگاهی ندارد.

انتهای پیام