محتوای جامع آموزشی؛ حلقه مفقوده آموزش قرآن به کودکان

نجمه ربیعی، مربی قرآن خردسالان و قاری برگزیده چهارمحال‌وبختیاری، در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به اهمیت و حساسیت آموزش کودکان، اظهار کرد: برای آموزش هر مبحثی به کودک تسلط بر روانشناسی کودک لازم است، چرا که به اذعان روانشناسان، هفت سال نخست زندگی دوره پادشاهی کودک است و آموزشی که به او ارائه می‌شود نیز باید غیر مستقیم باشد.

وی با پرداختن به حدیث «حَقُّ الْوَلَدِ عَلَى الْوالِدِ اَنْ یُحَسِّنَ اسْمَهُ، وَیُحَسِّنَ أَدَبَهُ، وَیُعَلِّمَهُ الْقُرآنَ»، گفت: تأسی جستن به همین یک روایت از نهج‌البلاغه امام علی(ع) برای پی بردن به اهمیت آموزش قرآن به کودکان کافی و وافی است و نقش خانواده و نهادهای فرهنگی و قرآنی را به خوبی آشکار می‌کند.

ربیعی استعداد قرآنی نهفته در کودکان را متفاوت دانست و بیان کرد: برخی کودکان در سنین قبل از مدرسه این استعداد را بروز می‌دهند و در صورت توجه پدر و مادر و تلاش برای آموزش و هدایت فرزندشان قابلیت تبدیل شدن به نخبه قرآنی را در خردسالی دارند.

تخصصی بودن آموزش کودک
وی با بیان اینکه آموزش کودک مبحثی تخصصی است، ادامه داد: پدر و مادر بهتر است آموزش قرآن به کودکانشان را به مؤسسات و مراکز آموزش قرآن که از مربیان دوره‌دیده بهره‌مند هستند، بسپارند.

ربیعی با اشاره به فعالیت مهدهای قرآنی کودک، تأکید کرد: برخی مهدها، مراکز پیش‌دبستانی و مدارس سطح استان توجه به آموزش قرآن کریم به کودکان را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده‌اند که امیدواریم تعدادشان افزایش یابد.

وی در ادامه در پاسخ به پرسشی در خصوص مشکلات آموزش قرآن به کودکان در استان، تصریح کرد: جای یک سیستم جامع، واحد، منسجم و فراگیر برای آموزش قرآن به کودکان خالی است هر کدام از مربیان در شهرهای دیگری اعم از قم، اصفهان و ... دوره‌هایی را گذرانده و با شیوه خاص خودشان مشغول آموزش به کودکان هستند.

ربیعی با تأکید بر اینکه در استان نیز گاهی دوره‌هایی برای مربیان قرآن خردسالان برگزار شده است، افزود: با این حال این آموزش‌ها به صورت پراکنده و بدون انسجام و هدف برپا شده و مربی را به سرمنزل مقصود در کسب دانش و مهارت نرسانده است.

این مربی با سابقه قرآن کریم مرجع و محتوای غنی آموزشی را حلقه مفقوده آموزش قرآن به خردسالان در استان دانست و گفت: مربی ناچار است به صورت خودجوش و بسته به همت خودش به دنبال تدوین و تهیه محتوا و ابزار و وسایل آموزشی بپردازد و خود را برای حضور در کلاس مجهز کند.

ربیعی ابراز کرد: مربی برای مؤثر کردن آموزش باید از ابزار آموزشی و کمک‌آموزشی بهره ببرد. به دلیل عدم دسترسی به محتوای آموزشی جامع، مربی ناچار است با ابتکار خود و یا جستجو در منابع به دنبال شیوه‌ها و ساخت ابزار مؤثر و خلاقانه آموزش باشد که این کار هزینه‌بر و وقت‌گیر است، حال آنکه دغدغه اصلی مربی باید آموزش باشد.

وی با بیان اینکه در حوزه آموزش قرآن بزرگسالان دوره‌هایی برگزار می‌شود، ادامه داد: انتظار می‌رود همین روند برای آموزش خردسالان با توجه به رشته‌بندی مباحث و سن کودکان، برای دانش‌افزایی مربیان استان و به صورت منظم و دائمی دایر شود، اگرچه گاه شاهد برگزاری دوره‌هایی به صورت پراکنده بوده‌ایم.

ربیعی برگزاری جلسات رایزنی مربیان قرآن خردسالان را مورد تأکید قرار داد و افزود: برگزاری اینگونه جلسات که جای خالی آن به شدت احساس می‌شود، سبب بهره‌گیری مربیان قرآن از دانش و تجربیات یکدیگر و تعامل و تبادل اطلاعات و در نتیجه ارتقای کیفیت آموزش می‌شود.

توجه به استعدادهای قرآنی فرزندان

وی پرورش نخبه را فرایندی چندوجهی که دسته‌ای از عوامل در تحقق آن مؤثرند خواند و ادامه داد: در این فرایند پیگیری و تلاشِ والدین دغدغه‌مند و آموزش اصولی مربیان قرآن در مؤسسات و مراکز آموزش قرآن مهم‌ترین نقش را دارند که در استان ما به ندرت می‌توان یک نخبه قرآنی خردسال یافت و این یک ضعف و آسیب در حوزه نخبه‌پروری قرآنی است.

ربیعی با ذکر اینکه استعدادهای قرآنی فراوانی در خردسالان استان وجود دارد، تأکید کرد: شایسته است به شناسایی و پرورش این استعدادها توجه همه‌جانبه از سوی خانواده‌ها، متولیان، مربیان و قرآنیان وجود داشته باشد و راهکارهایی برای تعلیم و شکوفایی این استعدادها یافته شود.

وی با اشاره به فضای رو به رشد آموزش قرآن در استان، بیان کرد: خوشبختانه در سال‌های اخیر شاهد شرایطی به مراتب، بهتر و پویاتر در عرصه فعالیت‌های قرآنی استان هستیم و لااقل از حیث کمیت، افزایش مؤسسات و مربیان قرآنی محسوس است، هرچند روند پیشرفت کند است اما خروجی‌های خوب و نتایج بهتر آینده را نوید می‌دهد.

شیوه آموزش قرآن کودکان

ربیعی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به شیوه و محتوای آموزش قرآن کودکان، بیان کرد: برای کودکی که هنوز به مدرسه نرفته و سواد ندارد و شیوه غیرمستقیم آموزش را باید در موردش رعایت کرد، طبعاً بهره‌گیری از ابزار آموزشی مانند کاردستی و نقاشی و نیز شیوه‌های آموزشی همراه با پانتومیم یا بازی می‌تواند در تعلیم آنان بسیار مؤثر باشد.

وی اظهار کرد: چند سال پیش اداره امور قرآنی استان دوره‌ای برای مربیان قرآن خردسالان و با حضور اساتیدی از قم برگزار کرد که بسیار سودمند بود و در این دوره محتوای آموزشی خوبی اعم از شعر و بازی و موضوعات دیگر در اختیار ما قرار گرفت که مبنای کارمان در امر آموزش است.

وی با اشاره به تأثیر بازی‌های خلاقانه در جذب کودک به فراگیری قرآن، تأکید کرد: کودکان به شوق این بازی‌ها و نیز خلاقیت‌ مربی در بازگویی داستان‌ها و معارف قرآنی، پرداختن به نقاشی، کاردستی، اُریگامی و ... در کلاس حاضر می‌شوند و در کنار بازی و تفریح امر تعلیم نیز شکل می‌گیرد.