تأکید بر تأثیرات مثبت کمیته‌ها و شوراهای فقهی و پرهیز از صوریسازی ابزارهای مالی اسلامی
گروه اقتصاد ــ در پنجمین همایش «مالی اسلامی» که با حضور جمعی از مسئولان اقتصادی کشور در دانشگاه الزهرا(س) برگزار شد، ضمن تشریح تأثیرات مثبت کمیته‌ها و شوراهای فقهی، بر ضرورت پرهیز از صوریسازی ابزارهای مالی اسلامی همانند آنچه در برخی کشورهای اسلامی انجام گرفته، تأکید شد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، پنجمین همایش «مالی اسلامی» با محوریت «بازار مالی اسلامی، رونق تولید، چالش‌ها و راهکارها» ساعت 9 صبح امروز، دهم آذرماه، با تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید در دانشگاه الزهرا(س) آغاز شد.
در ابتدای مراسم علی صالح‌آبادی، مدیرعامل بانک توسعه صادرات و رئیس انجمن مالی اسلامی ایران، ضمن خیر مقدم به حضار، گفت: جا دارد تقدیر و تشکر کنم از همه کسانی که در این انجمن برای توسعه علوم مالی اسلامی به ما کمک می‌کنند. از جمله حجت‌الاسلام والمسلمین مصباحی‌مقدم که بسیاری از توفیقات ما در سایه حمایت ایشان بوده است. همچنین از اعضای کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار و مسئولان دانشگاه الزهرا(س) و رئیس سازمان بورس تشکر می‌کنم که اعتقاد قلبی به توسعه مالی اسلامی دارند.
نقش بورس‌ها در توسعه مالی اسلامی
وی ادامه داد: تمام بورس‌ها از جمله بورس کالا، شرکت بورس تهران، بورس انرژی، فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نیز کمک بسیاری به ما در توسعه مالی اسلامی داشته‌اند.
مدیرعامل بانک توسعه صادرات اظهار کرد: انجمن مالی اسلامی امسال پنجمین همایش مالی اسلامی را برگزار می‌کند؛ امسال ۵۲ مقاله به دبیرخانه همایش ارائه شد که ۱۸ مقاله تائید شد که این مقالات در کتاب مقالات همایش یا مجله تحقیقات مالی اسلامی با چاپ می‌رسند.
رئیس انجمن مالی اسلامی ایران افزود: امروز سخنرانان و نشست‌های مختلفی از جمله درباره اوراق گام داریم که اخیرا به تایید شورتی فقهی بانک مرکزی رسیده است. همچنین امروز چهارمین جایزه مالی اسلامی، جایزه پژوهش‌های برتر مالی اسلامی و همچنین دومین جایزه کتاب برتر در زمینه مالی اسلامی را خواهیم داشت.
رئیس اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: سایت انجمن مالی اسلامی یکی از موفق‌ترین سایت‌های در بین انجمن‌های کشور است چراکه در حال حرکت در زمینه مرجعیت علمی هستیم و دائما سعی در پیشرفت فعالیت‌های آن در زمینه مالی اسلامی داریم.
وی اظهار کرد: بیش از سی نشست در زمینه مالی اسلامی برگزار و شانزده شماره از فصلنامه تحقیقات مالی اسلامی نیز منتشر کرده‌ایم. یکی از مهم‌ترین کارهای ما طراحی و اجرای دوره‌های MBA و DBA مالی و بانکداری اسلامی با همکاری سازمان بورس، دانشگاه امام صادق(ع) و موسسه ردمانی مالزی است.
صالح‌آبادی گفت: دوره دیگری که امسال جمع‌بندی کردیم طراحی مدیریت سبد اوراق بهادار است که ۱۵ دانش‌پذیر هم در این دوره داریم. همکاری با سازمان بورس در برگزاری دوره‌های بازار سرمایه اسلامی نیز ادامه دارد. همچنین حمایت از کتب مالی اسلامی از دیگر اقدامات ما در سال‌های اخیر بوده است.
مدیرعامل بانک توسعه صادرات یادآور شد: از دیگر برنامه‌های ما در سال‌های آینده برگزاری دوره‌های بانکداری اسلامی، کارگاه‌های آموزشی در زمینه بانک، بیمه و بورس و تداوم برگزاری نشست‌ها و دوره‌های آموزشی در زمینه بانکداری و مالی اسلامی است.
صالح‌آبادی بیان کرد: امیدواریم در حوزه بیمه هم شاهد شورا یا کمیته فقهی باشیم، چرا که این کمیته‌ها به دستگاه‌های اجرایی کمک می‌کنند. اگر این کمیته را در بازار سرمایه نداشتیم توسعه این بازار هم رخ نمی‌داد بنابراین کمیته فقهی مانع کار ما نبوده است. شورای فقهی بانک مرکزی هم به عنوان یک شجره طیبه در بانک مرکزی به تازگی در جایگاه قانونی فعالیت خود را آغاز کرده که تصویب اوراق گام از اولین اقدامات مهم آن است.
وی در پایان سخنان خود گفت: امیدواریم انجمن مالی اسلامی به جایی برسد که با آموزش‌هایی که در زمینه بانکداری و مالی اسلامی ارائه می‌دهد کمک‌کننده بازارهای مالی کشور باشد.
تأثیرات کمیته فقهی بورس
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی‌مقدم؛ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در سخنانی با بیان اینکه امروز ابزارهای مالی اسلامی زیادی در کشور ما به کار گرفته می‌شود، یادآور شد: یکی از این ابزارها اسناد خزانه اسلامی است که همین امسال رقم بسیار بزرگی از بودجه عمومی دولت، اتکا به اسناد خزانه اسلامی است. بازار مالی ما در اثر این اقدامات در کمیته فقهی عمق پیدا کرد و این برای نظام جمهوری اسلامی مایه افتخار است که افرادی از بازارهای کشورهای مختلف در دوره‌های ما حضور پیدا کرده و می‌گویند این بهترین دوره‌ای بوده که گذرانده‌ایم.
شاپور محمدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار سخنران بعدی این همایش بود که در ابتدا اظهار کرد: موضوع بازار سرمایه اسلامی از ابتدای فعالیت سازمان بورس مطرح بود و اعضای کمیته فقهی زحمات زیادی برای انطباق ابزارها با قواعد شریعت کشیده‌اند و جا دارد از آن‌ها تشکر کنم.
وی افزود: هر کدام از ابزارهای موجود در بازار سرمایه گاه تا پنج جلسه در کمیته فقهی وقت گرفته‌اند. همه شعار تطبیق با شریعت می‌دهند اما مهم عرصه اجرایی هستند، چراکه ممکن است در عرصه اجرا شاهد انحراف باشیم. لذا امروز کمیته فقهی حتی دستورالعمل اجرایی ابزارها را هم بررسی می‌کند.
صوریسازی ابزارهای مالی در برخی کشورهای اسلامی
محمدی گفت: متأسفانه در برخی کشورهای اسلامی ابزارهای مالی اسلامی صوریسازی شده‌اند و ما باید از این صوری شدن بپذیریم. امروز به جز یکی دو ابزار، همه ابزارهای مالی اسلامی را در بازار سرمایه ایران دارا هستیم. ۱۱۶ هزار میلیارد تومان ابزار مالی اسلامی در حال گردش است، البته سهامی هم که معامله می‌شود کاملاً شرعی است.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار بیان کرد: اسناد خزانه اسلامی، برای اداره کشور، کنترل و مدیریت نرخ‌ها بسیار مهم است. الان لازم است عملیات بازار باز نیز شکل بگیرد. در حال حاضر ۱۲۰ هزار میلیارد تومان اوراق در بازار وجود دارد و بانک مرکزی باید بتواند با استفاده از این ابزار، در حجم پول قبض و بسط کند.
وی تأکید کرد: بانک مرکزی تاکنون این عملیات را نداشته اما با فرصت‌هایی که در بازار سرمایه ایجاد شده اکنون این امکان برای بانک مرکزی فراهم است. از لحاظ انطباق با شریعت نیز همه این ابزارها مورد تأیید قرار گرفته‌اند.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار کرد: این ابزارها به همت کمیته فقهی در کشور ما جا افتاده است. افرادی نظیر مصباحی‌مقدم، موسویان، نظری و تسخیری زحمات زیادی کشیده‌اند و از آن‌ها تشکر می‌کنم. در شهر قم هم یک دفتر مطالعاتی در زمینه مالی اسلامی شکل گرفته و همکاری خوبی با حوزه علمیه قم داریم.
وی گفت: با صحبت‌هایی که با آیت‌الله اعرافی داشتیم بنا شد یک نشریه مشترک نیز منتشر کنیم. انشاالله با تعامل بتوانیم همکاری خود را در این زمینه گسترش دهیم. لازم است از زحمات دکتر صالح‌آبادی تشکر کنم که کمیته فقهی را پایه‌گذاری کردند و اکنون هم با اعتقاد قلبی در حال پیگیری مسائل مالی اسلامی هستند.
محمدی افزود: حجم بازار ما می‌تواند با ابزارهای مالی اسلامی گسترش بسیار زیادی پیدا کند. کشور انگلیس که یک کشور غربی است داعیه ابزارهای مالی اسلامی دارد، چرا ما که کشوری اسلامی هستیم مدعی نباشیم؟ انشاالله در آینده هم در بازار پول و هم بازار سرمایه، موضوع ابزارهای اسلامی به خوبی پیگیری شود.
همکاری بورس با بانک مرکزی در اجرای اوراق گام
وی ادامه داد: موفقیت‌های سازمان بورس در همه حوزه‌ها مثال‌زدنی است و خیر و برکت امروز حاصل تلاش‌های گذشته است. در حوزه بازار پول هم انشاالله با همت کمیته فقهی شاهد توسعه این بازار خواهیم بود. در زمینه اجرایی شدن اوراق گام نیز با بانک مرکزی همکاری خواهیم کرد.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پایان سخنان خود گفت: در آینده کمیته فقهی ما می‌تواند اعضای مشترک با کمیته‌های فقهی سایر کشورها داشته باشد. معتقدم باید ما مسلمانان بتوانیم اتحاد بیشتری داشته باشیم و یکی از این راه‌ها همین ابزارهای مالی اسلامی هستند.
موسی بزرگ‌اصل، مدیرعامل سازمان حسابرسی کشور، در ادامه این همایش گفت: این حاصل فقه پویای ما است که برای موضوعی همانند کاهش ارزش پول که سال‌های برای ما جای سؤال داشت، راهکاری ارائه شده است. تاکنون موضوع حسابرسی اسلامی کمتر مطرح شده اما موضوع حسابداری اسلامی سال‌هاست مطرح شده است.
تفاوت نظری حسابداری اسلامی با غربی
وی ابراز کرد: تفاوت نظری حسابداری اسلامی با غربی در مورد سود است؛ در اسلام، مسلمانان نه به دنبال حداکثر‌سازی سود بلکه به دنبال سود معقول هستند. در بعد کاربردی هم سال‌هاست که سازمانی با عنوان سازمان حسابداری و حسابرسی برای مؤسسات مالی اسلامی در بحرین شکل گرفته که متأسفانه ما نقشی در آن نداریم.
بزرگ‌اصل بیان کرد: در فقه شیعه و سنی در مورد معاملات تفاوت‌هایی وجود دارد که باید استاندارهای اسلامی لازم در این زمینه طراحی شود. موضوع کلیدی دیگری که در بانک‌های اسلامی با آن مواجه ایم، این است که نمی‌توانیم محدود به مرزهای جغرافیایی شویم لذا ضمن رعایت مسائل شرعی و عقود اسلامی تلاش دارند در سطح بین‌المللی هم منابع جذب کنند. اینجا سؤالی که پیش می‌آید این است که تکلیف گزارشگری مالی آن‌ها چه می‌شود؟
وی ادامه داد: امروز استاندارهای بین‌المللی گزارشگری مالی از چالش‌های اصلی بانکداری اسلامی است، از جمله اینکه تکلیف ما با IFRS چیست؟ سازمان حسابداری و حسابرسی برای مؤسسات مالی اسلامی معتقد است که هدف حسابداری مالی، انطباق حسابداری با شریعت در تمام معاملات و رویدادها است.
بزرگ‌اصل گفت: مسئله ارزش زمانی پول از مسائل اساسی IFRS است. البته الان تورم از نرخ‌هایی که در سیستم مالی ما وجود دارد بیشتر است. از لحاظ استاندارهای IFRS اگر فروش یا تأمین مالی، تابع نرخ و زمان باشند در حسابداری به صورت یکسان با آن برخورد خواهد شد.
مدیرعامل سازمان حسابرسی در پایان سخنان خود بیان کرد: دکتر صالح‌آبادی از افرادی هستند که کارهای خود را به صورت قلبی انجام می‌دهند و از اقدامات ایشان در بانک توسعه صادرات و همچنین انجمن مالی اسلامی ایران تشکر می‌کنم.
در ادامه این مراسم، چهارمین جایزه مالی اسلامی به علی صالح‌آبادی، مدیرعامل بانک توسعه صادرات و رئیس انجمن مالی اسلامی ایران اهدا شد. همچنین جایزه شخص حقوقی در زمینه مالی اسلامی به دانشگاه مفید اهدا شد و حجت‌الاسلام والمسلمین مجید رضایی، عضو شورای فقهی بانک مرکزی با نمایندگی از این دانشگاه این جایزه را دریافت کرد.
برای مشاهده گزارش تصویری اینجا کلیک کنید!
انتهای پیام
