ضعف‌ و قوت‌های جشنواره ملی قرآن دانشجویان از دید ناظران دانشگاهی

سی‌وچهارمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور، اواسط آذرماه به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی در شیراز برگزار شد. جشنواره‌ای که هر چند به نظر می‌رسد با گذشت سی‌وچهار دوره راه خود را پیدا کرده باشد، اما کماکان منتقدانی را روبه‌روی خود می‌بیند.

هرساله و از سوی شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها تیم نظارتی متشکل از کارشناسان چند دستگاه دانشگاهی تشکیل می‌شود تا گزارشی از ضعف‌ها و قوت‌های جشنواره را احصاء کرده و به دبیرخانه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها و دانشگاه میزبان ارائه دهد. سیدقوام قاسمیان، از کارشناسان دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم از جمله ناظران سی و چهارمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت بوده است. برای اطلاع از کم و کیف جشنواره سی و چهارم گفت‌وگویی با وی صورت گرفته که در ادامه آمده است.

سیدقوام قاسمیان، ناظر سی‌وچهارمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور در گفت‌وگو با ایکنا در مورد گزارشی که تیم نظارت این دوره از جشنواره تهیه کرده و همچنین ضعف‌ها و قوت‌های آن، گفت: در بحث نظارت بر جشنواره شاخص‌های متعددی را مدنظر داشتیم که از جمله آنها می‌توان به ساختار اجرایی، برنامه‌ریزی، تبلیغات و اطلاع‌رسانی، فنی، تشریفات و کارآمدی و اثربخشی جشنواره اشاره کرد.

وی با اشاره به اینکه بخش‌هایی همچون معارفی و ارسال آثار شامل بخش‌های ادبی، هنری، پژوهشی و فناوری در ارزیابی‌ها کمتر دیده شده است،‌ افزود: جشنواره معمولاً در قالب حفظ و قرائت دیده می‌شود و گمان می‌رود این تمام جشنواره است در صورتی که تنها درصدی از آمارهایی که ارائه می‌شود،‌ مربوط به بخش آوایی شامل قرائت و حفظ قرآن است. بخش بسیار زیادی از آمار در حوزه معارفی است، اما در ارزیابی‌ها توجه کمی به آن صورت می‌گیرد.

بررسی اصالت آثار در جشنواره

قاسمیان تصریح کرد: یکی از خصوصیت‌های برتر این جشنواره بررسی و ارزیابی اصالت آثار است. این موضوع طی سال‌های اخیر جدی گرفته شده و اگر اصالت اثری مورد تأیید واقع نشود از دور مسابقات کنار گذاشته می‌شود. البته این ارزیابی اصالت در جشنواره‌های داخلی هم صورت می‌گیرد و در جشنواره ملی نیز چنین ارزیابی‌ای صورت می‌گیرد. به عنوان مثال در بخش مقاله‌نویسی اصالت آثار جدای از ارزیابی داوران توسط یک تیم کارشناسی کنترل می‌شود.

‌ناظر سی‌وچهارمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور با اشاره به اینکه تولید آثار در بخش‌های هنری، فناوری و ادبی در سال‌های اخیر در راستای جشنواره و مرتبط با جشنواره بوده است، گفت: از امتیازات جشنواره این است که همه آثار، خاص جشنواره تولید شده است و اینگونه نبوده که یک نفر اثری از قبل داشته باشد و آن را در جشنواره ارائه دهد. هر سال یک سری موضوعات و محورها اعلام می‌شود و دانشجویان بر آن اساس به تولید اثر می‌پردازند.

وی افزود: در حوزه معارفی نیز حدود 10 حوزه آزمونی به صورت منطقه‌ای در سطح کشور تعریف شده بود و آزمون به صورت همزمان با استانداردهای لازم و به صورت کاملاً تخصصی و رعایت تمام موارد حفاظتی قبل، حین و بعد از برگزاری آزمون در بالاترین سطح به اجرا درآمد. در نظرسنجی‌هایی که به عمل آمد بیشتر از 70 درصد، رضایت کامل از اجرای آزمون داشتند و حدود 21 درصد نیز آن را قابل قبول دانسته بودند.

رضایت دانشجویان از جشنواره

قاسمیان با تأکید بر اینکه نظرسنجی‌های به عمل آمده حاکی از رضایت خوب دانشجویان از فرایند جشنواره است، بیان کرد:‌ در فرم‌های نظرسنجی در بخش معارفی 22 سوال طراحی کرده بودیم که شاخص‌های متعددی از مطلوب بودن سالن محل برگزاری تا استاندارد بودن سوالات را شامل می‌شد. همانگونه که گفته شد شاهد رضایت خوب دانشجویان از این موضوع بودیم. به عنوان مثال در حوزه فنی بالای 69 درصد رضایت داشتند.

ناظر سی‌وچهارمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور با اشاره به اینکه آیین‌نامه این دوره با آخرین به‌روزرسانی‌های سازمان اوقاف و امور خیریه همراه شده است، گفت: با توجه به اطلاع‌رسانی‌هایی که در این زمینه از طرف دستگاه‌های دانشگاهی صورت گرفته میزان رضایت دانشجویان از این بخش نیز در سطح بالایی بود. حدود 64 درصد از دانشجویان از این وضعیت اعلام رضایت کرده بودند.

وی با اشاره به اینکه برخی نکات نیز مشاهده شد که قابل بحث بوده و جا دارد در جشنواره‌ها و مسابقات قرآنی مورد توجه قرار گیرد، گفت: مقام معظم رهبری هر ساله در طلیعه ماه مبارک رمضان رهنمودهایی دارند، جا دارد این رهنمودها در مسابقات و برنامه‌های قرآنی مورد استفاده قرار گیرد تا از آن بهره‌برداری لازم به عمل بیاید.

اولویت بهره‌مندی از داوران جوان‌تر 

قاسمیان موضوع داوران و انتخاب آنها را یکی دیگر از شاخص‌های ارزیابی جشنواره سی‌وچهارم برشمرد و گفت: ترکیب داوران این دوره با تجربه و برتر بود، البته اعتراضاتی به نحوه داوری آنها هم وارد شد، اما رضایت کامل از داوران جوانی که از شهرستان‌های مختلف دعوت شده بودند، وجود داشت. این نشان می‌دهد که استفاده از داوران جوان‌تر در کنار داوران با تجربه باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد؛ چرا که تا چند سال آینده به این قشر از نخبگان قرآنی نیاز داریم.

ناظر سی‌وچهارمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشوردر ادامه به سطح فنی شرکت‌کنندگان در این جشنواره نیز اشاره کرد و گفت: در این جشنواره در حوزه پاسخگویی به اعتراضات و سوالات متسابقان نیز شاخص‌هایی تعریف کرده بودیم که با توجه به لحظه بودن پاسخگویی‌ها میزان رضایت در این بخش نیز در حد مطلوبی بود. با توجه به اینکه محل اسکان متسابقان در سطح بسیار مطلوبی بود، بخشی از شرکت‌کنندگان در جشنواره نسبت به این موضوع نقد داشته و اعتقاد داشتند هزینه‌های این موضوع باید به مباحثی همچون جوایز و ... اختصاص یابد.

عدم سرمایه‌گذاری بر روی خروجی‌ها

وی با بیان اینکه کلیت کار به خوبی پشت سر گذاشته شد و روندی که حاکی از ایجاد خلل در جشنواره باشد مشاهده نشد، به برخی نقدهای مطرح شده در رسانه‌ها از جشنواره‌های قرآنی دانشجویان اشاره کرد و گفت: نه تنها در جشنواره ملی قرآن و عترت بلکه در بسیاری از مسابقات قرآن بر روی خروجی‌های مسابقات سرمایه‌گذاری نمی‌شود. به عنوان مثال در بحث مقالات و تألیف کتاب، کارهای بسیار ارزنده‌ای شکل می‌گیرد، اما منتشر نمی‌شود تا به دست مردم برسد. این موارد چندین مرحله را پشت سر گذاشته‌اند تا به مرحله ملی رسیده است و مطمئناً اگر در دسترس عموم مردم قرار گیرد بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. این یکی از خروجی‌های جشنواره است که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

قاسمیان در بخش دیگری از این گفت‌وگو با تأکید بر اینکه باید رشته‌های دیگری به جشنواره اضافه شود تا به تحول در آن نزدیک شویم، گفت: دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم از چند سال گذشته رشته تدریس قرآن کریم را در زیررشته‌های مختلف اضافه کرده است، اگر امثال این رشته به جشنواره ملی اضافه شود قطعاً با نخبگانی در این بخش آشنا می‌شویم. بسیاری هستند که از استعداد برخوردار هستند، اما مخفی مانده‌اند، اضافه شدن رشته‌ها می‌تواند منتهی به معرفی این استعدادها باشد.

ناظر سی و چهارمین دوره جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان کشور در ادامه در پاسخ به سوالی در مورد میزان بازخورد گزارش‌های ناظران در ادوار آینده جشنواره، اظهار کرد: سال گذشته وزارت علوم، میزبان جشنواره ملی قرآن و عترت بود،‌ گزارشی که ناظران تهیه کرده بودند در اختیار دبیرخانه شورای هماهنگی فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه‌ها و نیز دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان میزبان جشنواره سی‌وچهارم قرار گرفت تا با نقاط ضعف و قوت دوره سی و سوم آشنا شوند و در برگزاری مطلوب‌تر مورد استفاده قرار دهند. خوشبختانه برخی از این موارد به صورت محسوس لحاظ شده است که از جمله آنها در عرصه تولید آثار بوده است.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که مهم‌ترین نقص و نقطه قوت جشنواره سی و چهارم چه مواردی بوده است،‌ بیان کرد: از جمله نقاط قوت این دوره باید به حضور مسئولان رده‌بالای بخش دانشگاهی و نیز مسئولان استانی اشاره کرد که در حد مطلوبی بود و نشان از اهتمام به کار قرآنی دارد. همچنین یکی دیگر از نقاط مثبت جشنواره سی‌وچهارم برخورداری از ظرفیت استان فارس در برگزاری مطلوب جشنواره بود. دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان دانشگاه میزبان جشنواره سی و چهارم، متخصصان این حوزه را از واحدهای سراسر کشور به خدمت گرفته بود و باعث شده بود تا جشنواره بر روی ریل خود برگزار شود.

قاسمیان محسوس نبودن خروجی‌های جشنواره را به عنوان یکی از ضعف‌های آن برشمرد و گفت: آثار بسیار خوبی در این جشنواره تولید می‌شود، اما به جامعه عرضه نمی‌شود، امیدوارم این آثار که در حوزه‌های ادبی، هنری و فناوری و ... تولید می‌شود، بیشتر در معرض قرار گیرد.