واکاوی پاسخ‌گویی قرآن به نیازهای بشر در «قرآن و علم»
گروه اندیشه ـ بیست و پنجمین شماره فصلنامه علمی ترویجی «قرآن و علم» شامل 12 مقاله منتشر شد.
به گزارش ایکنا؛ بیست و پنجمین شماره فصلنامه علمی ترویجی «قرآن و علم» به صاحب‌امتیازی مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «اعجاز علمی قرآن از منظر آیت‌الله فاضل لنکرانی»، «تحلیل اعجاز نجومی قرآن از دیدگاه آیت‌الله فاضل لنکرانی»، «پاسخ‌گویی قرآن به نیازهای بشر بر اساس دیدگاه‌های آیت‌الله فاضل لنکرانی»، «اعجاز حقوقی قرآن و تعیین نسبت آن با اعجاز تشریعی در اندیشه آیت‌الله فاضل لنکرانی»، «اعجاز علمی قرآن در حوزه علوم طبیعی از دیدگاه آیت‌الله فاضل لنکرانی»، «اعجاز علمی قرآن در خلقت انسان از دیدگاه آیت‌الله فاضل لنکرانی»، «بررسی فهم مخاطبان عصر نزول از آیات علمی تطور جنین»، «نظریه شرمساری در عدالت ترمیمی از نگاه قرآن»، «اعجاز مدیریتی قرآن با رویکرد اخلاقی»، «مؤلفه‌های تربیت اخلاقی در خطابهای آیات یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنوُا»، «مؤلفه‌های مدیریتی قرآن در قصه موسی و خضر»، «علم در معنای ارزش و روش از نگاه قرآن».
پاسخ‌گویی قرآن به نیازهای بشر
در چکیده مقاله «پاسخ‌گویی قرآن به نیازهای بشر بر اساس دیدگاه‌های آیت‌الله فاضل لنکرانی» می‌خوانیم: «یکی از ویژگی‌های قرآن، پاسخ‌گویی به نیازهای مختلف بشر، در ادوار مختلف است. بسیاری از اندیشمندان از جمله آیت‌الله فاضل لنکرانی معتقدند که قرآن بر اساس متن و دلالت‌های آن و نیز ورود به معانی باطنی و قدسی می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای همیشگی بشر در حد اعجاز باشد. برای اثبات آن، مبانی وجود دارد، از جمله: الهی بودن متن قرآن، عدم تحریف، حجیت ظواهر، برخورداری قرآن از بطن، جامعیّت و جاودانگی قرآن. هم‌چنین راه‌کارهای مختلفی مانند: حقیقی بودن گزاره‌های قرآنی، وجود احکام ثابت و متغیر در دین، وجود قاعده منطقه الفراغ، اجتهاد پویا، توجه قرآن به قانون و قانون‌گذاری برای پاسخ‌گویی وجود دارد که در این نوشتار مورد بررسی قرار می‌گیرد.»
فهم مخاطبان عصر نزول از آیات علمی تطور جنین
در آغاز مقاله «بررسی فهم مخاطبان عصر نزول از آیات علمی تطور جنین» می‌خوانیم: «از جمله آیاتی که امروز آن را مصداق اعجاز علمی قرآن می‌دانند، آیات مرتبط با تطور جنین انسان؛ خصوصا آیات 12 تا 14 سوره مومنون است. تطور جنین مراحل مختلف شکل‌گیری جنین در رحم است که تا قرن نوزده میلادی برای دانشمندان غیر مسلمان ناشناخته بود. این پژوهش به شناخت فهم مسلمانان صدر نزول به عنوان اولین مخاطبان قرآن کریم از آیاتِ تطور جنین در سوره مومنون (دامنه تحقیق)، متناسب با محدوده زمانی حیات پیامبر اکرم، به شیوه کتابخانه‌ای و تحلیل منطقی محتوا پرداخته است. نوشتار حاضر این مهم را تذکر می‌دهد که فهم و معرفت بدون رجوع به فهم پیامبر اکرم ناقص است. زیرا بدیهی است که فهم مسلمانان عصر نزول، از این آیات لسانی بود و فهم دانشمندان قرون بعد، علاوه بر زبان عربی، بر اساس یافته‌های تجربی نیز شکل گرفت، اما هر دو برای فهم بهتر خصوصا در عبارت «ثم أنشأنا خلقا آخر» نیاز به فهمی دقیق دارند که تنها با اتکا به زبان عربی به دست نمی‌آید. با توجه به اینکه برخی از نتایج به دست آمده، این است که بعد معرفت ایمانی این آیات نسبت به بعد علمی آن برای مخاطبان اولی قرآن کریم برجسته‌تر بوده است.»
نظریه شرمساری در عدالت ترمیمی از نگاه قرآن
در طلیعه مقاله «نظریه شرمساری در عدالت ترمیمی از نگاه قرآن» آمده است: «عدالت ترمیمی، مشتمل بر نظریات مختلفی درجهت مسئولیت‌پذیر نمودن و اصلاح بزه‌کار است، یکی از نظریات در این حوزه شرمساری است. در این نظریه جرم زمانی کنترل می‌شود که اعضای جامعه از طریق مشارکت در تقبیح بزه‌کار و ایجاد شرمساری در وی، تلاشی منسجم را برای بازپذیر کردن بزه‌کار به یک شهروند مطیع قانون در جامعه به کار گیرند. این موجب بازدارندگی عمومی نسبت به کسی است که دارای چنین احساسی است. این نظریه که در کشورهای متعددی در حال اجراست، از نظر بن مایه‌های معرفتی و اجرایی دچار کاستی‌هایی است. از این رو در جهت اصلاح مجرم و به تبع آن کاهش جرم با تاکید بر آموزه‌های قرآنی در این زمینه ایده بازگشت و اصلاح استنباط شده است. این ایده در واقع همان اجرای فرآیند توبه از سوی گناه‌کار هم در بعد فردی و هم در بعد اجتماعی است؛ زیرا اجرای توبه واقعی نه تنها موجب محو آثار گناه می‌شود، بلکه امید فرد را در تقویت بندگی افزایش داده و عنصری پویا در جبران و به دست آوردن رضایت الهی است و نیز اسباب مصونیت جامعه از گناه را فراهم می‌آورد. ضمن اینکه مراجعه به اهداف مجازات‌ها در اسلام نشان می‌دهد که هدف از کیفر، انتقام جویی نیست بلکه سوق دادن افراد به مراعات حدود و حریم الهی است؛ از این رو، این نهاد نیازمند شرایط درونی، بیرونی و تکمیلی است که در این پژوهش پس از مراجعه به منابع تفسیری و فقهی با روش توصیفی و تحلیلی به آن پرداخته شده است.»
انتهای پیام
