کم‌کاری مساجد، علت اصلی پیدایش مؤسسات قرآنی بود

به گزارش ایکنا؛ برنامه افق امروز شنبه، 19 بهمن‌ماه با حضور محمد خواجوی، پیشکسوت قرآنی کشور با موضوع تحلیل فعالیت‌های قرآنی در دوران انقلاب اسلامی به روی امواج شبکه رادیویی قرآن رفت.

خواجوی اظهار کرد: در ایام انقلاب اسلامی، خانواده ما در خیابان نواب تهران ساکن بود که البته چهره این خیابان امروز نسبت به آن سال‌ها بسیار تفاوت کرده است. کار ما در آن ایام این بود که شب‌‌ها در خیابان تظاهرات می‌کردیم و شعار می‌دادیم با اینکه حکومت نظامی نیز برقرار بود، در این فعالیت‌ها حضور داشتیم.

وی اشاره‌های کوتاهی به خاطرات آن دوران کرد و گفت: آن زمان زیاد با تفنگ و اسلحه آَشنا نبودیم. یک شب که در حال شعار دادن بودم، صدای چیزی می‌شنیدم که با سرعت از کنار گوشم رد می‌شد که بعد که از وسط خیابان به کنار آمدیم، یکی از دوستان که سربازی رفته بود، گفت که این‌ها صدای فشنگ بوده که از کنار گوش شما رد می‌شده است. در دهه فجر سال 57 نیز که مسئله انقلاب به اوج خود رسیده بود، مانند همه مردم در بخشی از سنگرسازی‌های خیابان‌های تهران شرکت کردیم و کوکتل مولوتف می‌ساختیم که در نهایت نیز انقلاب اسلامی با رهبری امام راحل(ره) به پیروزی رسید.

این پیشکسوت قرآنی کشور ادامه داد: بنده پیش از انقلاب اسلامی وارد فعالیت‌های قرآنی شده بودم و در مدارس و در جلسات متعدد قرآن شرکت داشتم. همچنین، در ادامه نیز تدریس قرآن را آغاز کردم و محافل قرآنی را در نقاط مختلف برگزار می‌کردم. در برخی از مدارس نیز گروهی تشکیل داده و درس قرآن را به صورت فوق برنامه درسی آموزش و پرورش برگزار می‌کردیم که خیلی موثر بود. همچنین، در مساجد نیز زمینه‌ای فراهم کرده بودیم که برنامه‌های قرآنی انجام می‌شد.

وی افزود: بنده ابتدا شاگرد اخوی بزرگم و بعد شاگرد مرحوم سرهنگ بیگلری بودند. مرحوم بیگلری از اساتید بسیار تأثیرگذار قرائت قرآن در ایران بودند که در کنار اساتیدی همچون مولایی و مروت فعالیت می‌کردند. بنده هم در جلساتی که ایشان داشت، شرکت می‌کردم و سپس، در ادامه نیز در محضر استاد بیوک اصل محمدی نیز تلمذ کردم.

در فعالیت‌هایی که مرحوم بیوک محمدی داشتند، علاوه بر اینکه ایشان هر شب در مساجد مختلف برنامه داشت، با سرپرستی ایشان تیمی تشکیل دادیم که ما به صورت هماهنگ با مسئولان و مدیران مساجد و مدارس گفت‌وگو کرده و برنامه‌های قرآنی را در آن‌ها برگزار می‌کردیم

پیشکسوت قرآنی کشور با اشاره به جلسات قرآنی پیش از انقلاب اسلامی اظهار کرد: جلسات متعددی که در آن زمان تشکیل می‌شد، یک حسن داشت و آن نیز این بود که در کشور ما حوزه دین جزء زیرمجموعه دولت نبود، درحالی که در آن زمان در خیلی از کشورهای اسلامی، حوزه دین تحت نظر دولت عمل می‌کرد. در کشور ما که یک کشور شیعی بود، حوزه مستقل بود و مردم چون در حوزه دین فعالیت می‌کردند، این استقلال را حفظ کرده بودند.

خواجوی ادامه داد: البته ساواک در آن زمان فعال بود و نیروهای امنیتی در صدد این بودند که مبادا مسائلی مطرح شود که مخالف با رژیم باشد، ولی به هر حال این نکته یکی از مزیت‌های آن دوران بود و در جریان انقلاب نیز تأثیر خود را گذاشت.

وی افزود: فعالیت‌های قرآنی در پیش از انقلاب بیشتر به صورت خودجوش و مردمی بود و هیئت‌های مختلف مردمی به این برنامه‌ها می‌پرداختند. البته قطب‌هایی نیز در تهران و شهرستان‌ها به وجود آمده بود که برای مثال مرحوم استاد مولایی، مرحوم سرهنگ بیگلری و مرحوم بیوک محمدی قطب‌هایی بودند که در تهران به عنوان بزرگان قرآنی تهران فعالیت می‌کردند و شناخته شده بودند.
خواجوی ادامه داد: در فعالیت‌هایی که مرحوم بیوک محمدی داشتند، علاوه بر اینکه ایشان هر شب در مساجد مختلف برنامه داشت، با سرپرستی ایشان تیمی تشکیل دادیم که ما به صورت هماهنگ با مسئولان و مدیران مساجد و مدارس گفت‌وگو کرده و برنامه‌های قرآنی را در آن‌ها برگزار می‌کردیم. در آن زمان، فعالیت‌های قرآنی به این شکل انجام می‌شد، اما به صورت کلان مانند امروز چیزی وجود نداشت و اوقاف آن زمان نیز تنها فعالیت‌های بسیار مختصری را نظیر ملاس‌های قرآن انجام می‌داد، اما بیشتر کار در دست مردم بود و فعالیت‌های قرآنی به صورت مردمی انجام می‌شد.

اجرای «خمینی ای امام»
در ادامه این برنامه، حسینعلی شریف، پیشکسوت قرآنی کشور نیز در ارتباط تلفنی که با برنامه برقرار شد، طی سخنانی اظهار کرد: بنده به یاد دارم که در آن زمان همراه با جمعی از دوستان در گروه «خمینی ای امام» بودیم. قبل از انقلاب چندماهی بر روی سرود خود تمرین داشتیم و هر روز که آمادگی داشتیم و منتظر ورود امام بودیم، به ما می‌گفتند که امروز فرودگاه‌ها را تعطیل کرده‌اند، طوری که ما تنها هر روز تمرن می‌کردیم و به منزل برمی‌گشتیم. اما در نهایت روز موعود فرارسید و ما از قبل آماده بودیم و صبح روز 12 بهمن‌ماه به سمت فرودگاه حرکت کردیم و در سالن فرودگاه منتظر بودیم که برنامه را آغاز کنیم.
وی بیان کرد: در سالن فرودگاه مهرآباد تراسی وجود داشت که قرار بود ما در آن برنامه را اجرا کنیم. به یاد دارم فاصله ما طوری بود که هر روحانی سیدی که وارد می‌شد، ما فکر می‌کردیم امام آماده است تا اینکه به یکباره شخصی وارد شد که بسیار نورانی بود و ما بدون اینکه بدانیم ایشان امام است، با دیدن ایشان به گریه افتادیم و هر چقدر که به ما می‌گفتند که امام وارد شد، شما سرود خود را بخوانید، آنچنان مبهوت چهره امام شدیم که نمی‌خواندیم. در نهایت بچه‌ها بالأخره آماده شدند و سرود «خمینی ای امام» را اجرا کردند که برای بنده همیشه به یادماندنی است.

شیوه‌های ابداعی برای معرفی قرائت‌های برتر
در ادامه این برنامه، محمد خواجوی، پیشکسوت قرآنی کشور اظهار کرد: مدارس مذهبی در کشور در حوزه‌های قرآنی فعالیت خوبی داشتند. استاد شریف یکی از قطب‌های فضاسازی و قرائت ایران هستند؛ چراکه در آن زمان دست به یک کار ابتکاری زدند که تولید نوارهای قرآنی بود و خیلی از مردم ایران به واسطه ایشان از همان موقع با قرائت‌های مختلف قراء مصری آشنا شدند.

پس از انقلاب فضای قرآنی خوبی در کشور ایجاد شد و با قرائت قرآن، برپایی محافل و مسابقات و .. شروع شد و رفته رفته نیاز به تشکیلات منسجمی برای امور قرآنی کشور به وجود آمد و در همین راستا نیز نهادهای مختلف قرآنی به برکت انقلاب اسلامی به وجود آمدند

وی افزود: یکی از مکان‌هایی که در آن دوران وارد میدان شد، حسینیه ارشاد بود. حسینیه ارشاد سعی کرد که به نحوی آموزش‌های قرآنی را توسعه دهد و حتی یکی از قراء معروف عرب به نام استاد خلیل الرحمن را به کار گرفتند که ایشان در حسینیه ارشاد تدریس می‌کرد. عده زیادی از اساتید خوب ایران نیز پای درس وی بودند و فعالیت‌های قرآنی خوبی در آنجا انجام شد.
خواجوی با بیان اینکه پس از انقلاب اسلامی فعالیت‌های قرآنی در کشور خیلی توسعه پیدا کرد، گفت: پس از انقلاب فضای قرآنی خوبی در کشور ایجاد شد که این فضاسازی با قرائت قرآن، برپایی محافل و مسابقات و .. شروع شد و رفته رفته نیاز به تشکیلات منسجمی برای امور قرآنی کشور به وجود آمد که برای فعالیت‌های قرآنی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی ویژه داشته باشد که در همین راستا نیز نهادهای مختلف قرآنی به برکت انقلاب اسلامی به وجود آمدند. همچنین، در مدارس نیز قرآن به عنوان یکی از درس‌های رسمی در نظر گرفته شد و از آن زمان نیز در تمام پایه‌های آموزش و پرورش آموزش داده می‌شود.

آفت کم‌کاری مساجد
پیشکسوت قرآنی کشور در رابطه با تشکیل مؤسسات قرآنی در کشور نیز بیان کرد: مؤسسات قرآنی از روی اضطرار به وجود آمدند. علت آن نیز این بود که مساجد از فعالیت افتادند. البته در حال حاضر نیز فعالیت چندانی در مساجد انجام نمی‌شود و جا دارد که مساجد ما مانند یک سنگر فرهنگی از صبح تا شب آماده باشند تا جوانان را تربیت کرده و فرهنگ قرآنی و اسلامی را توسعه دهند. یکی از آفت‌هایی که بعد از انقلاب داشتیم، همین کم‌کاری در مساجد بود و علت پیدایش مؤسسات نیز کم‌کاری مساجد بود.

در رابطه با آموزش قرآن در مدارس نیز مسئله‌ای که امروز با آن مواجه هستیم، این است که ممارست کافی در این زمینه وجود ندارد؛ یعنی وقتی دانش‌آموزان قرآن را در مدرسه یاد می‌گیرند، این یادگیری در خارج از مدرسه استمرار ندارد

خواجوی تصریح کرد: در این راستا یکی از شرایطی که برای ایجاد مؤسسات در نظر گرفته شد، این بود که اگر شخصی مسجدی را برای ایجاد مؤسسه قرآنی معرفی کند و هیئت‌امنای مسجد نیز با آن موافق باشد، ما خواهیم پذیرفت که آن مسجد به عنوان مرکز مؤسسه در نظر گرفته شود.
وی در ادامه افزود: در حال حاضر نیز مساجد و حسینیه‌ها آن طور که باید و شاید فعال نیستند که این امر از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه نیست. باید در این زمینه فکری شود تا بتوانیم به نحو احسن از مساجد و حسینیه‌ها استفاده کنیم. در رابطه با آموزش قرآن در مدارس نیز مسئله‌ای که امروز با آن مواجه هستیم، این است که ممارست کافی در این زمینه وجود ندارد؛ یعنی وقتی دانش‌آموزان قرآن را در مدرسه یاد می‌گیرند، این یادگیری در خارج از مدرسه استمرار ندارد.
پیشکسوت قرآنی کشور اظهار کرد: امروز ما باید به وسیله قرآن پاسخ به سؤالات جدید نسل نوجوان و جوان را بدهیم. ما باید ارزش‌های قرآنی را در جامعه احیا کنیم تا مردم احساس کنند که قرآن در زندگی ایشان کاربرد دارد. یکی از نکاتی که باید به آن اشاره کرد، این است که ما باید حوزه‌های فرهنگی و دینی را ارزشی کنیم. اگر ارزش‌های قرآنی در جامعه جاری و ساری شد، همگان احساس نیاز می‌کنند. مشکل ما این است که آن میزان که ما کار قرآنی می‌کنیم، قرآنی کار نمی‌کنیم.
وی در پایان سخنان خود تصریح کرد: آموزش قرآن مبادی قرآن هستند، ولی مقاصد قرآن همین احیای ارزش‌ها است. گفتنی که در آن عمل نباشد، به جایی نرسیده و با آن اتفاقی نخواهد افتاد. مردم باید با همه وجود احساس کنند که در فضای قرآنی تنفس می‌کنند و به معارف و ارزش‌های قرآنی نیاز دارند.