امام(ره) استقلال، آزادی، عدالت و معنویت را در کنار هم قابل تحقق می‌دانستند

آیت‌الله محسن غرویان، عضو هیئت علمی جامعة‌المصطفی العالمیه، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره پیوستگی و عدم تضاد آرمان‌های کلان مانند استقلال، آزادی، عدالت و معنویت در اندیشه امام خمینی(ره) گفت: انقلاب امام خمینی(ره) در واقع ظهور و انعکاس جهان‌بینی، نگرش و فلسفه حاکم بر ذهن امام(ره) بود و نگاه ایشان به عالم و آدم و انسان‌شناسی ایشان در انقلاب اسلامی بروز و ظهور پیدا کرد و لذا در نزد بنیانگذار کبیر انقلاب، همگی این آرمان‌ها در کنار هم قابل جمع بودند و امام(ره) باور داشتند که می‌توان همه این آرزوها و اهداف را با هم محقق کرد نه اینکه برای رسیدن به یکی آرمان دیگر را کنار گذاشت و فدا کرد.

بروز تجلی جامعیت شخصیت امام(ره) در انقلاب اسلامی

وی افزود: نکته دیگر در شکل‌گیری چنین دیدگاهی شخصیت جامع امام(ره) بود؛ فقه، اصول، فلسفه، کلام، تفسیر، عرفان و مجموعه معارف دینی و اسلامی در ایشان جمع شده بود و انقلاب اسلامی هم تجلی همان شخصیت جامع امام (ره) بود.

آیت‌الله غرویان بیان کرد: برهمین مبنا امام(ره) در انقلاب اسلامی به همه ابعاد وجودی فرد و جامعه توجه داشتند و شأن و آرمانی ایشان را از شأن و آرمان دیگر غافل نمی‌کرد و استقلال، آزادی، عدالت و تعالی انسان همگی با هم مدنظر امام(ره) بود.

عضو هیئت علمی جامعة‌المصطفی بیان کرد: امام(ره) در مکتب قرآن پرورش یافته بود که می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلاقِيهِ» (اى انسان، حقاً كه تو به سوى پروردگار خود به سختى در تلاشى، و او را ملاقات خواهى كرد.) (آیه 6 سوره انشقاق)؛ طبق آیات قرآن مسیر حرکت انسان به سمت خداست و بنای امام(ره) هم از ابتدای نهضت اسلامی بر این بود که فرد و جامعه را در بستر تعالی الی الله قرار داده و انسان و جامعه را از همه ابعاد به سمت خدا هدایت و رشد دهند و این نگاه امام(ره) در جریان پیروزی انقلاب و دوران رهبری ایشان کاملا هویدا بود.

وی تصریح کرد: بنابراین امام(ره) با تمام رهبران انقلاب‌های دیگر تفاوت عمده داشتند و امتیازشان بر آ‌ن‌ها همان جامعیت سیاسی، فلسفی و عرفانی ایشان بود؛ به عبارتی جامعیت شخصیت امام(ره) باعث شده بود که در تصمیمات و عملکردها جامع‌نگر باشند و همه جوانب را ملاحظه کنند.

احترام به رأی مردم؛ برخاسته از نگاه عرفانی و دینی امام(ره)

آیت‌الله غرویان درباره تأثیر همین نگاه دینی و فلسفی امام(ره) به انسان بر اهمیت قائل شدن به جایگاه و رأی مردم در عرصه سیاست و حکومت‌داری گفت: از نگاه امام(ره) پشتوانه اصلی نظام اسلامی مردم هستند و با اینکه مردم ممکن است خطا کنند، اما احتمال خطا در نظر و رأی جمعی کمتر است و بر فرض هم اگر مردم خطا کنند مصلحت اقوی آن است که مردم در صحنه باشند و رأی دهند.

این استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: در واقع از نظر امام(ره) مردم در سیر و روند همین رأی دادن‌ها و حضور در صحنه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی تکامل و رشد پیدا می‌کنند و خودشان در مراحل بعد متوجه خطای خود می‌شوند و آن را جبران می‌کنند. فضای انقلابی آن روزها به گونه‌ای بود که امام(ره) می‌توانستند با یک دستور برای تمام مناصب افراد را انتخاب کنند و هیچ‌کس هم مخالفت نمی‌کرد اما قطعاً وقتی حال و هوا و شور انقلابی فروکش می‌کرد مردم احسا‌س هیچ ‌کاره بودن می‌کردند و رابطه بین دولت و ملت ضعیف می‌شد و به استبداد و دیکتاتوری می‌انجامید.

وی ادامه داد: امام(ره) با فهم دقیق و عمیق تبعات این مسئله چنین اقدامی نکردند، چون می‌خواستند رابطه ملت و حکومت همیشه پایدار و برقرار بماند و مردم انقلاب و نظام اسلامی را از خودشان بدانند و لذا بر برگزاری انتخابات از همان ابتدای انقلاب برای تعیین نوع نظام، تصویب قانون اساسی و انتخاب نمایندگان و رئیس‌جمهور تأکید داشتند. به عبارتی در دیدگاه امام(ره) مجموعه این اقدامات زمینه‌ای برای تکامل و رشد فرد و جامعه است.

آیت‌الله غرویان با بیان اینکه امام(ره) بر مبنای همین نگاه رابطه دولت ـ ملت را رابطه خادم و مخدوم بیان کرد و اصطلاح جدیدی را وارد ادبیات سیاسی و حکمرانی را خلق کردند، گفت: این امر برگرفته از آموزه‌های قرآن و سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) بود. به همین دلیل امام(ره) مردم را ولی‌نعمت مسئولان و حاکمان می‌دانستند و هم خودشان را در مقابل مردم در چنین سطحی می‌دیدند که این برخاسته از نگاه حکیمانه و عارفانه ایشان به انسان بود و این روحیه و تواضع امام(ره) نسبت به مردم در کلام ایشان خطاب به مسئولان متجلی بود.