
به گزارش ایکنا، بسیاری از مؤمنان در سال جاری نیز همانند سالهای گذشته، چشمانتظار فرارسیدن ایام اعتکاف رجبیه بودند که به دلیل شیوع کرونا برپایی آن لغو شد. در پی این اتفاق بسیاری از مردم این سؤال را مطرح میکردند که آیا میتوانند به صورت فردی در خانه یا محل دیگری معتکف شوند که برای پاسخگویی به این سؤال باید گفت مسئله مهم در اعتکاف، زمان اعتکاف نیست بلکه محل اعتکاف است.
بنا به فتاوای همه مراجع تقلید، اعتکاف اختصاص به ايام خاصی ندارد و در هر زمانی که روزه صحیح باشد، اعتکاف نیز صحیح است. یعنی در تمام طول سال به غیر از روزهای عید فطر و قربان میتوان معتکف شد. ولی بهترین زمان برای انجام اعتکاف، ماه مبارک رمضان به ویژه دهه آخر آن است. اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان، با آمادهسازی انسان برای درک لیلةالقدر و بهرهبرداری از فیض این شب گرانقدر، بیارتباط نیست.
بعد از دهه آخر ماه رمضان، افضلترین روزها برای معتکف شدن ایام البیض ماه رجب است. در کشور ما نیز طی سالهای اخیر که اعتکاف رونق گرفته، اعتکاف رجبیه به صورت عمومی و گسترده برگزار میشود و کمتر اعتکاف در دهه پایانی ماه رمضان رواج دارد.
اما در خصوص محل اعتکاف باید گفت اعتکاف در یکی از مساجد چهارگانه شامل مسجدالحرام، مسجدالنبی، مسجد کوفه و مسجد بصره و یا مسجد جامع شهرها جایز است. البته همه مراجع معتقد هستند که مسجد جامع، مسجدی است که اقشار مختلف مردم، در آن شرکت میکنند و اختصاص به محله یا صنف خاصی ندارد. امام جعفر صادق(ع) فرمودهاند: «لا یکون اعتکاف إلاّ بصومٍ و لا اعتکاف إلاّ فی مسجد تجمع فیه...؛ اعتکاف با روزه گرفتن و مسجدی که در آن مردم جمع شوند(مسجد جامع) تحقق پیدا میکند».
بر همین اساس نمیتوان در خانه یا هر محل دیگری معتکف شد اما ناامید هم نمیتوان بود. روزهای پربرکت ماه رمضان در پیش است و از هم اکنون میتوان برای پر فضیلتترین روزهای اعتکاف یعنی اعتکاف رمضانیه آماده شد.
مسئولان برپایی اعتکاف رجبیه نیز میتوانند برای برگزاری این مراسم در ایام ماه مبارک رمضان و در غیر این صورت برای ایام دیگری برنامهریزی کنند.ذالبته قدر مسلم همه آنهایی که امسال برای معتکف شدن نیت و برنامهریزی کرده بودند پاداش اخروی نیت پاکشان را خواهند گرفت.
اعمال شب سیزدهم
مستحب است در هر یک از ماه رجب و شعبان و رمضان آنکه در شب سیزدهم دو رکعت نماز بگزارند در هر رکعت حمد یک مرتبه و یس و تَبارَکَ المُلْکُ و توحید بخوانند. در شب چهاردهم چهار رکعت به دو سلام به همین کیفیت. در شب پانزدهم، شش رکعت به سه سلام به همین کیفیت است.
از حضرت صادق (ع) مرویست که هر که چنین کند جمیع فضیلت این سه ماه را دریابد و جمیع گناهانش غیر از شرک آمرزیده شود. امام صادق (ع) فرمود: «خداوند به این امت سه ماه ارزشمند عطا کرد که به امت هاى قبل نداده بود و آن ماهها، رجب، شعبان و ماه رمضان است و سه شب نیز به این امت عنایت کرد که به امتهاى پیشین نداده بود و آن شبهاى سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه است و همچنین سه سوره(بافضیلت و پرمحتوا) به این امت عطا کرد که به امتهاى سابق نداده بود و آن سورههاى «یس»، «مُلک» و «توحید» است، از این رو هر کس که میان این سه فضیلت جمع کند، میان بهترین عطاهاى این امت جمع کرده است».
از امام(ع) سوال شد: «چگونه مىتوان میان آنها جمع کرد؟» فرمود: «در لیالى بیض(سه شب مزبور) در این سه ماه نماز بخواند. به این نحو که «در شب سیزدهم، دو رکعت نماز بگذارد و در هر رکعتى پس از سوره «حمد» این سه سوره(یس، ملک و توحید) را بخواند و در شب چهاردهم، چهار رکعت نماز بگزارد(هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعتى «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند و در شب پانزدهم، شش رکعت نماز بگذارد(هر دو رکعت به یک سلام) و همان سورهها را در هر رکعت بخواند». امام(ع) در فضیلت این نمازها فرمود: «هر کس چنین کند فضیلت این سه ماه را به دست آورده و خداوند همه گناهانش را ـ جز شرک ـ مىآمرزد».
اعمال روز سیزدهم ماه
روز سیزدهم ماه رجب مصادف با ولادت امیرالمؤمنین على(ع) است و اولین روز از ایام البیض است. روزه گرفتن در این روز و دو روز بعد، ثواب فراوانى دارد و هر کس که بخواهد عمل «امّ داوود» را بجا آورد باید این سه روز را روزه بگیرد.
اعمال روز و نماز شب چهاردهم ماه رجب
شایسته است انسان در شب چهاردهم، چهار رکعت نماز بگزارد «هر دو رکعت به یک سلام» و در هر رکعتى «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند. در روز چهاردهم ماه رجب روزه گرفتن پاداش فراوانى دارد. در روایتى از رسول خدا(ص) مىخوانیم: «هر کس که روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند پاداشى به وى عنایت کند که نه چشمى دیده و نه گوشى شنیده و نه بر قلبى خطور کرده باشد! ...».
فضیلت و اعمال شب نیمه رجب
شب نیمه ماه رجب؛ شب ارزشمندى است که چند عمل در آن وارد شده است؛ اول، غسل؛ دوم؛ احیاى آن شب به عبادت که فضیلت بسیار دارد. سوم؛ زیارت امام حسین علیه السلام که زیارت آن حضرت در شب و روز نیمه رجب مورد تأکید قرار گرفته است. چهارم؛ شش رکعت نماز بگذارد «هر دو رکعت با یک سلام» و در هر رکعتى «حمد» و «یس» و «ملک» و «توحید» را بخواند. همانگونه که از امام صادق(ع) روایت شده است که «باید در شب پانزدهم، شش رکعت نماز گزارد «هر دو رکعت به یک سلام» و همان سورهها را در هر رکعت خواند». پنجم؛ بجا آوردن 30 رکعت نماز، که در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و 10 مرتبه سوره «توحید» را بخواند، در روایتى از رسول خدا صلى الله علیه و آله پاداش فراوانى براى این نماز ذکر شده است. ششم؛ 12 رکعت نماز(هر دو رکعت به یک سلام) و در هر رکعت یک بار «حمد» و یک بار «سوره» را مى خوانى و پس از پایان نمازها هر یک از سوره هاى «حمد»، «فلق»، «ناس»، «توحید» و «آیةالکرسى» و همچنین سوره «قدر» را چهار مرتبه مى خوانى و پس از آن، چهار مرتبه مى گویى: «سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَاالهَ إِلَّا اللَّهُ وَاللَّهُ اکْبَر؛ خداوند، متعال پاک و منزّه است، و ثنا مخصوص اوست، و نیست خدائی سزاوار پرستش مگر خداوند و او بزرگتر است از اینکه او را وصف کنند». سپس مى گویى: أللَّهُ أللَّهُ رَبِّی، لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً، ما شاءَ اللَّهُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ»، این نماز را «سیّد» در «اقبال» از امام صادق علیه السلام روایت کرده است.
از مهمترین اعمال روز نیمه رجب، عمل «امّ داوود» است که به گفته علامه مجلسى: «شیخ صدوق»، «شیخ طوسى» و «سیّد بن طاووس» (ره) به سندهاى معتبر آن را نقل کردهاند. این عمل براى برآمدن حاجات و رفع اندوه و غم، حل مشکلات و دفع ظلم ستمگران بسیار مؤثر است و به گفته «علامه مجلسى»، در «زاد المعاد»، بارها تجربه شده است.
انتهای پیام