تغییر جایگاه از توزیع‌کننده اعتبار به نهاد راهبر / تعریف 87 پروژه با 62 میلیارد اعتبار / ضعف در رصد دستگاه‌ها

کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم از جمله کمیسیون‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی است که از حیث فعال بودن و ورای محتوایی که در جلسات آن به بحث گذاشته می‌شود، توانسته است، گوی سبقت را از دیگر کمیسیون‌ها برباید و به عنوان فعال‌ترین کمیسیون شورای توسعه فرهنگ قرآنی شناخته شود. اگرچه تا جایگاهی که برای آن تعریف شده است، فاصله دارد، اما مسیر خود را برای رسیدن به جایگاه تعریف شده‌اش پیدا کرده است. برای بررسی وضعیت این کمیسیون در سال گذشته، خبرنگار ایکنا با محمدمهدی عزیززاده، مدیرکل دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن گفت‌وگو داشته است.

عزیززاده در مورد فعالیت‌های این کمیسیون در سال 98 به برگزاری چهار جلسه طی این سال اشاره کرد و گفت:‌ جلسه پنجاه‌ویکم تا پنجاه‌وچهارم به ترتیب در ماه‌های اردیبهشت،‌ مرداد، آذر و دی‌ماه برگزار شد. البته باید در این سال شش جلسه برپا می‌شد که در نهایت موفق به برگزاری چهار جلسه شدیم،‌ هر چند در پایان سال نیز یکی از جلسات به خاطر شیوع کرونا به تعویق افتاد.

برگزاری 4 جلسه از 6 جلسه 

وی افزود:‌ در مجموع، این چهار جلسه، 10 مصوبه اصلی داشت که به دستگاه‌ها ابلاغ شد، همچنین برای اجرایی‌سازی سند راهبردی در دستگاه‌ها، 87 پروژه در کمیته تخصیص صندوق مشارکت توسعه فرهنگ قرآنی به تصویب رسید که در حال انجام است. اعتباراتی که برای این پروژه‌ها در نظر گرفته شده نیز 62 میلیارد ریال بوده است.

عزیززاده نقطه مهم فعالیت‌ها را راه‌اندازی سامانه «سمات» عنوان و تصریح کرد: بر اساس این سامانه، تمام گردش کار فعالیت‌ها برای ابلاغ مصوبات، رد و بدل کردن مستندات در راستای نظرخواهی و ابلاغ پروژه‌های اجرایی و گزارش‌گیری از دستگاه‌ها بر بستر این سامانه انجام می‌شود.

بررسی برنامه جامع مسابقات قرآن 

مدیرکل دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن بیان کرد: در سال 98 برنامه جامع مسابقات قرآن جمهوری اسلامی ایران به کمیسیون واگذار و سه جلسه کمیسیون را به خود اختصاص داد. علاوه بر آن کارویژه‌ای در دبیرخانه مأمور شد تا این سند را بررسی و بازنویسی کند. این کارویژه نیز با مجریان نگارش سند، چهار جلسه برگزار کرد تا در دبیرخانه بررسی‌ها نهایی شود. در ادامه مقرر شد تا در آخرین جلسه کمیسیون در پایان سال در مورد آن تصمیم‌گیری شود که به دلیل شرایط به وجود آمده و شیوع کروناویروس و برگزار نشدن جلسه،‌ این بررسی نیز متوقف شد.

وی همچنین به بخش دیگری از فعالیت‌های صورت گرفته در این کمیسیون اشاره و تصریح کرد: اعتبارات مربوط به فعالیت‌های قرآنی شوراهای فرهنگ عمومی استان‌ها را نیز به سر و شکل برنامه‌ای رساندیم، به این معنا که جلسات متعددی با کارشناسان و دبیران شورای فرهنگ عمومی برگزار شد و در جلسات شورای فرهنگ عمومی استان‌ها حضور یافتیم تا راجع به وظایف، تکالیف و اقداماتی که باید در کلان مسائل فرهنگی استان برای پیشبرد فعالیت‌های قرآنی داشته باشند، گفت‌وگو شود و در ادامه اعتباراتی هم در این راستا توزیع شد.

عزیززاده با تأکید بر اینکه در توزیع اعتبارات، وسواس شدیدی به خرج داده شد، اظهار کرد: هر چند این اعتبارات زیاد نبود، اما تلاش شد تا حتماً برای برنامه‌ریزی‌های کلان، راهبردی و اساسی استان‌ها در نظر گرفته شود و هزینه آن در همین راستا باشد.

تعریف 87 پروژه تبلیغی و ترویجی 

مدیرکل دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن بیان کرد: یکی دیگر از اقدامات کمیسیون در سال 98 بررسی تمام 87 پروژه در چهار کمیته تخصصی بود. این پروژه‌ها به تفصیل و تفکیک مورد بررسی قرار گرفت و جزئیات اجرایی در کارگروه‌های تخصصی نیز مورد بررسی قرار گرفت. هر دستگاهی که مجری پروژه‌ای بود موظف شده بود تا چارچوب اجرای کار خود را به تأیید کارگروه مربوطه برساند. از این نظر، اولین بار بود که وارد جزئیات اجرایی‌سازی پروژه‌ها در درون دستگاه‌ها شدیم. در حال حاضر هر پروژه‌ای که در هر دستگاه اجرا می‌شود، یک ابلاغیه تفکیکی و تفصیلی دارد. در سال‌های گذشته تنها برنامه می‌دادیم و وارد جزئیات نمی‌شدیم، اما در سال 98 تلاش شد تا به جزئیات نیز ورود داشته باشیم.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به عضویت کمیته امداد امام خمینی(ره) در کمیسیون تبلیغ و ترویج اشاره کرد و افزود: این عضویت در نهایت به تأیید شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز رسید. همچنین عضویت ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد نیز در کمیسیون تصویب شد اما در شورای توسعه شرایط زمینه‌ای گذاشته شد تا پس از بررسی شاخص‌های عضویت دستگاه‌ها، در کمیسیون مورد بررسی قرار گیرد. این موضوع نیز در دست بررسی بود که به دلیل برگزار نشدن جلسه پایان سال، بررسی نشد.

ناکامی بزرگ کمیسیون 

عزیززاده در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با ایکنا در پاسخ سوالی در مورد مهم‌ترین ناکامی کمیسیون تبلیغ و ترویج در سال 98 گفت: باید وارد فاز رصد می‌شدیم. نقطه ضعف در کمیسیون تبلیغ و ترویج این است که در حوزه رصد و ارزیابی فعالیت‌های جاری دستگاه‌ها، دچار ضعف هستیم. امیدوارم سال 99 سالی باشد که به طور جدی حوزه هماهنگ‌سازی و پایش فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی را بتوانیم، آغاز کنیم. در حوزه نیروی انسانی نیز نقطه ضعف‌هایی داشتیم که خوشبختانه در هفته‌های پایانی سال مرتفع شد، لذا امیدوارم سال 99 سالی باشد که مأموریت‌های حوزه پایش و ارزیابی و هماهنگ‌سازی را به صورت جدی‌تر دنبال کنیم.

مدیرکل دبیرخانه کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن با تأکید بر اینکه اولویت کاری کمیسیون در سال 99 اجرای آئین‌نامه هماهنگ‌سازی و ارزیابی فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی است، در مورد میزان اثرگذاری کمیسیون در جریان قرآنی کشور، ‌گفت: اگر بخواهیم نگاه منصفانه در این زمینه داشته باشیم، باید بگویم کمیسیون، نتوانسته نقش ممتازی در جریان‌سازی ایفا کند، اما این به معنای آن نیست که کمیسیون بدون نقش بوده است، ‌مطمئناً در جریان‌سازی نقش داشته است، اما این نقش ممتاز نبوده است.

موفقیت کمیسیون به موفقیت شورا مرتبط است

وی با تأکید بر اینکه باید این موضوع را مد نظر قرار داشته باشیم که کمیسیون و شورا و ... اجزای به هم پیوسته هستند، اظهار کرد: کمیسیون تبلیغ و ترویج جدای از شورای توسعه و سایر کمیسیون‌ها نیست، میزان موفقیت به میزان موفقیت شورای توسعه فرهنگ قرآنی و حتی سایر کمیسیون‌ها ربط دارد. کمیسیون تبلیغ و ترویج به ویژه در سال 98 نقش ویژه‌ای داشته است؛ ‌چرا که فضای برنامه‌ای عمل کردن و فضای نگاه تحولی و تغییر در رویدادها را ایجاد کرده‌ است. تا سال 1404 که سال پایه اجرای سند هست، کمیسیون می‌تواند نقش راهبری خود را خیلی جدی‌تر ایفا کند. تمام این موارد در حالی صورت گرفته است که وضعیت اعتبارات به هیچ وجه خوب نبود، اما در عین حال توانستیم کمیسیونی که بیشتر جنبه یک جلسه برای توزیع اعتبار را داشت، تبدیل به یک نهاد راهبر کنیم، که خیلی به حوزه اعتبارات کاری ندارد و در حوزه وظایف و برنامه‌ها و فعالیت‌ها ورود می‌کند. بنابر این جایگاه کمیسیون در سال 98 به مراتب بهتر از سال 97 بوده است، اما با ایده‌آل فاصله دارد.