ایمان، استقامت و پیروزی؛ محور برنامه‌های معارفی / بازنگری در شیوه انتخاب کارشناسان مذهبی
دبیر شورای معارف سیما و مدیر شبکه قرآن ضمن ارائه گزارش از فعالیت‌ها در دو ماه رجب و شعبان و تشریح برنامه‌های شبکه‌های مختلف سیما در ایام ماه مبارک رمضان، سه کلیدواژه ایمان، استقامت و پیروزی را محور اصلی برنامه‌های معارفی سیما بیان کرد.
به گزارش ایکنا، جواد شیخاکبری، دبیر شورای معارف سیما و مدیر شبکه قرآن، طی ارتباطی تصویری با خبرنگاران رسانه‌های مختلف در رابطه با برنامه‌های شبکه‌های مختلف سیما در ماه مبارک رمضان که به ویژه در شرایط امروز کشور و شیوع بیماری کرونا تهیه و تولید شده است اظهار کرد: به دلیل شرایط خاص فعلی، خیلی از جلسات، هیئت‌ها و اماکن مذهبی تعطیل شده است. شورای معارف سیما از همان زمان آغاز شیوع بیماری کرونا برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای را تدارک دید و علاوه بر توصیه‌های بهداشتی و مسائلی که در این زمینه مطرح می‌شد، توصیه‌های معنوی و راهکارهایی برای جذب مخاطب در نظر گرفته و به طور برجسته در رسانه ملی بدان پرداخت.
وی بیان کرد: براساس آیات و روایات، چندین موضوع برای دفع بلا و رفع گرفتاری همچون دعا، صدقات، قربانی کردن، توسل، تلاوت قرآن و ... وجود دارد که شبکه قرآن و شورای معارف سیما از همان هفته اول آغاز شیوع کرونا با راه‌اندازی پویش قرائت سوره مبارکه حمد برای سلامتی مردم ایران بدان پرداخت که بیش از دویست هزار نفر در آن شرکت کردند و نزدیک به 85 میلیون قرائت سوره مبارکه حمد انجام شد که این امر نشان‌‌دهنده آن است که مردم، نسبت به موضوعات معنوی اهتمام فراوانی دارند.
شیخاکبری گفت: موضوع دیگر قرائت دعای توسل بود که شبکه‌های مختلف سیما طی سه‌شنبه‌های هر هفته بدان پرداختند. موضوع دیگر قرائت دعای فرج (الهی عظم البلا) بود که شبکه‌های مختلف به صورت هماهنگ ساعت 20:55 به پخش این دعا پرداختند. در کنار آن، ماه‌های رجب و شعبان را نیز پیش رو داشتیم که در این رابطه موضوع آماده‌سازی برای ورود به ماه مبارک رمضان مطرح بود. در ایام‌البیض نیز برنامه‌های مختلفی از شبکه‌های سیما پخش شد که شبکه قرآن نیز با هماهنگی با آستان مقدس ثامن‌الحجج(ع) و حضرت عبدالعظیم(ع) طی سه روز از صبح تا شب نسبت به پخش برنامه‌های زنده اقدام کرد. همچنین، بحث انجام دعا و اعمال ام داود نیز بود که تقریباً تمامی شبکه‌های اصلی سیما در پخش آن مشارکت داشتند.
کرونا و چالش پاسخ‌گویی به شبهات
اکنون ارتباطی میان شورای معارف سیما و مرکز سیمافیلم و گروه‌های نمایشی وجود ندارد و ما به دنبال آن هستیم که این برنامه‌ها یک ناظر محتوایی داشته باشد
وی افزود: درباره مباحث سلامت و پزشکی نیز برنامه «این شب‌ها» شبکه یک سیما به صورت ویژه در ایام ماه رجب پخش شد. برنامه «سمت خدا» نیز در ایام شیوع کرونا به این موضوع پرداخت و موضوعات و دغدغه‌های مردم را مطرح کرد. برنامه «تا نیایش» شبکه 5 نیز از برنامه‌هایی بود که در این رابطه پخش شد. در کنار تمام این برنامه‌ها، برنامه هیئت‌های بدون مستمع نیز داشتیم که با حضور مداحان اهل بیت(ع) تهیه و در فضای مجازی نیز پوشش داده شد که با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد.
دبیر شورای معارف سیما ادامه داد: همچنین، در این زمینه برنامه‌های تحویل سال را به سمت موضوعات معارفی معطوف کردیم که هیئت‌ها و سخنرانی‌های بدون مستمع در آن ایام نیز پخش شد تا اینکه وارد ماه شعبان شدیم. در ایام ماه شعبان المعظم نیز موضوع قرائت و شرح مناجات شعبانیه و صلوات شعبانیه مطرح بود که شبکه‌های مختلف به آن پرداختند. اوج کار شبکه‌های سیما در این ماه، نیمه آن بود که اغلب شبکه‌ها این موضوع را در دستور کار قرار داده و پیگیری کردند که انتهای این برنامه‌ها نیز با ندای «یا مهدی ادرکنی» همراه شد و همه مردم این ندا را سر دادند.
شیخاکبری بیان کرد: در این راستا برنامه‌ریزی به صورتی انجام شد که برای اولین‌بار در سیما مراسم احیای شب نیمه شعبان از حرم مطهر امام رضا(ع)، آستان حضرت عبدالعظیم(ع) و مسجد مقدس جمکران به صورت زنده پوشش داده شد. همچنین، در این ایام با موضوع تعطیلی حرم‌های مطهر نیز روبه‌رو بودیم که در این مورد نیز با هماهنگی آستان قدس رضوی پویش «از راه دور به تو سلام» راه‌اندازی شد و برنامه «حریم امن» نیز که از شبکه قرآن سیما پخش می‌شد، هر شب به این موضوع پرداخت. حدود نیم ساعت در روز نیز برنامه‌ای زنده از حرم حضرت معصومه(س) همراه با سخنرانی سخنرانان با موضوعات متناسب با نیاز روز مردم پخش شد.
وی گفت: در انتهای شب نیز تقریباً از ابتدا تا انتهای ماه شعبان بحث قرائت مناجات شعبانیه از مسجد مقدس جمکران را داشت که این برنامه نیز به صورت زنده پخش می‌شود. البته شبکه یک سیما نیز از نیمه شعبان به بعد به این موضوع می‌پردازد و بحث مناجات شعبانیه را از حرم مطهر حضرت امام(ره) با همکاری هیئت رزمندگان اسلام به صورت زنده پوشش داده و پخش می‌کند.
دبیر شورای معارف سیما اظهار کرد: میان‌برنامه‌هایی نیز آماده شد که با همکاری سخنرانان و خطبای دینی راجع به موضوع ضرورت آرامش‌بخشی به جامعه تهیه شد. شبهاتی نیز به ویژه در فضای مجازی مطرح شده بود که میان‌برنامه‌هایی چهار یا پنج دقیقه تهیه شده بود و از سوی برنامه «سمت خدا» و بخشی نیز در شبکه قرآن و معارف سیما پاسخ داده شد. تعدادی موشن‌گرافی نیز با موضوع آرامش‌بخشی در جامعه تولید و در همان ایام از شبکه قرآن و دیگر شبکه‌های سیما پخش شد.
همراهی با پویش‌ها
شیخاکبری ادامه داد: موضوع قرائت دعای هفتم سجادیه نیز که مد نظر مقام معظم رهبری بود نیز در شبکه‌های مختلف سیما مد نظر قرار گرفت، همچنین، شبکه قرآن سیما نیز هر روز به صورت ویژه به این موضوع پرداخت. تمامی این برنامه‌ها که شامل راه‌اندازی پویش‌های مختلف معنوی بود، به شکرانه الهی مورد استقبال مردم عزیز ایران اسلامی قرار گرفت.
وی افزود: بدیهی است که در کنار مسائل پزشکی و توصیه‌های بهداشتی، موضوعات معنوی و آرامشی که این قبیل برنامه‌ها برای مردم به همراه دارد، به ویژه بحث دعا بسیار مهم است که در این راستا برای مثال برنامه‌ای با عنوان «خانه‌های فاطمی» با موضوع حدیث کسا تولید شد که پویش قرائت حدیث کسا بود که این برنامه نیز با استقبال مواجه شد و تا اواخر ماه شعبان نیز ادامه خواهد داشت. همچنین، احادیث مربوط به توصیه‌های معنوی مانند دعا و توسل، صدقه و ... نیز استخراج شده و به صورت زیرنویس در اختیار شبکه‌های مختلف سیما قرار گرفت.
دبیر شورای معارف سیما با اشاره به زمینه‌سازی سیما برای ورود به ماه مبارک رمضان که اوج برنامه‌های معارفی و توجه مردم به این‌گونه برنامه‌ها است، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره تأکید دارند که مردم در خانه‌های خود از عبادت و خشوع غافل نشوند و می‌توانند از برنامه‌هایی که صدا و سیما در این ایام دارد، استفاده کنند که این امر رسالت ما را نسبت به گذشته سنگین‌تر می‌کند.
شیخاکبری با اشاره به محور برنامه‌های شورای معارف سیما در ماه مبارک رمضان با توجه به وضعیت کشور در مبارزه با ویروس کرونا به بیانات مقام معظم رهبری در مورد ضرورت آرامش‌بخشی و انس با معنویت و نیز توجه ویژه به موضوع همدردی و همدلی با بیماران و خانواده ایشان، گفت: مواسات و همدلی و کمک مؤمنانه از موضوعات مد نظر مقام معظم رهبری است و بر همین اساس نیز محور اصلی تمام برنامه‌های معارفی سیما سه کلیدواژه ایمان، استقامت و پیروزی است که برگرفته از آیات قرآن و شرایط فعلی کشور است.
وی ادامه داد: البته موضوعاتی مانند کمک به مردم، مهرورزی، خویشتن‌داری، صبر و شکیبایی نیز از موضوعات محوری هستند که ذیل سه کلیدواژه اشاره شده، تعریف شده‌اند. برنامه‌های شبکه‌های مختلف نیز در همین رابطه طراحی شده و هر کدام از شبکه‌ها متناسب با رویکرد و وظیفه‌ای که دارند، برنامه‌های متفاوتی را برای ایام ماه مبارک رمضان در نظر گرفته‌اند.
شیخاکبری با اشاره به برنامه‌های شبکه یک سیما در ماه رمضان، اظهار کرد: برنامه موعد سحر شبکه یک سیما برنامه «ماه خدا» است که هر روز از ساعت سه بامداد با اجرای حسن سلطانی پخش می‌شود. همچنین، ویژه‌برنامه «آفتاب شرقی» نیز برنامه اذانگاهی شبکه یک سیما در ماه رمضان است که به موضوعات مختلف معنوی می‌پردازد. برنامه موعد افطار این شبکه نیز که حجت‌الاسلام برمایی اجرای آن را بر عهده دارد، در رابطه با فعالیت‌های جهادی در مبارزه با ویروس کرونا و نیز رزمایش همدلی پخش می‌شود.
دبیر شورای معارف سیما بیان کرد: برنامه مداحی و مناجات‌خوانی نیز در ایام ماه مبارک رمضان هر شب از ساعت 24 از مشهد مقدس به روی آنتن شبکه یک سیما می‌رود. در کنار این برنامه نیز میان‌برنامه‌های کوتاهی با عنوان «آنچه باید بدانیم» در مورد احکام ماه رمضان تهیه شده که پخش خواهد شد. پخش ترتیل قرآن از مشهد مقدس که بلافاصله بعد از برنامه سحر به روی آنتن می‌رود، برنامه درس‌هایی از قرآن حجت‌الاسلام قرائتی، گفت‌وگوی 15 دقیقه‌ای با حجت‌الاسلام رفیعی که در برنامه سحری شبکه گنجانده شده و نیز برنامه کلام بزرگان با سخنرانی مرحوم آیت‌الله خوشوقت با عنوان «سیری در صحیفه» از دیگر برنامه‌های شبکه یک سیما در ایام ماه مبارک رمضان خواهد بود.
پخش ترتیل‌خوانی قرآن در رمضان
شیخاکبری با اشاره به برنامه‌های شبکه 2 سیما در ایام ماه مبارک رمضان، تصریح کرد: برنامه سحر شبکه دو سیما که عنوان «خوان نیاز» دارد، همراه با آیتم‌های بسیار خوبی است که بخشی از این آیتم‌ها در مشهد مقدس تصویربرداری می‌شود. همچنین، برنامه «کوی محبت» این شبکه نیز در ایام ماه رمضان ادامه خواهد داشت. برنامه ترتیل‌خوانی که از ساعت 10:30 تا 11:30 پخش می‌شود، پخش سخنرانی مذهبی با حضور حجت‌الاسلام شیخ حسین انصاریان پس از اذان ظهر و برنامه مناجات‌خوانی محمود کریمی از مشهد مقدس در ساعت یک بامداد، دیگر برنامه‌های شبکه دو سیما در این ایام خواهد بود.
دبیر شورای معارف سیما به برنامه‌های شبکه سه سیما در ماه رمضان اشاره کرد و گفت: ویژه‌برنامه سحر شبکه سه سیما با اجرای نجم‌الدین شریعتی همراه با آیتم‌های جدید پخش می‌شود. برنامه سمت خدا و ویژه‌برنامه افطار این شبکه به صورت تولیدی خواهد بود. سخنرانی حجت‌الاسلام رفیعی (صبح‌ها از ساعت 10:30 تا 11:30)، مناجات‌خوانی توسط میثم مطیعی (از ساعت 12:30 بامداد)، ترتیل‌خوانی از حرم حضرت معصومه(س) (از ساعت 14:15)، پخش میان‌برنامه‌های کوتاه معارفی با موضوع صحیفه سجادیه در ارتباط با موضوعات اجتماعی و معارفی، برنامه ویژه مناسبت‌های ماه رمضان با عنوان «چراغانی» ویژه ولادت امام حسن(ع) و برنامه «سیاهپوش» ویژه ایام شهادت امام علی(ع) از دیگر برنامه‌های شبکه سه سیما در ماه رمضان خواهد بود.
وی در رابطه با برنامه‌های ویژه شبکه چهار سیما در ماه رمضان نیز بیان کرد: برنامه ویژه سحر این شبکه عنوان «سحوری» دارد که برنامه‌ای تولیدی و دارای آیتم‌های متنوعی همچون مناجات‌خوانی و معارفی بوده که با محوریت انسان، جامعه و تمدن به سمع و نظر بینندگان این شبکه خواهد رسید. مناجات‌خوانی میرزامحمدی، پخش مستندی جذاب با عنوان «زندگی پس از زندگی» در هنگام افطار که در مصاحبه با افرادی که تجربه مرگ را داشته و به دنیا بازگشته‌اند؛ تهیه شده است و پخش برنامه تفسیر قرآن آیت‌الله العظمی جوادی آملی بعد از اذان مغرب برنامه‌های مختلف شبکه چهار در این ایام را تشکیل می‌دهند.
ارتباط مردم با مراجع عظام
دبیر شورای معارف سیما همچنین، با ارسال نامه‌ای به دفاتر مراجع معظم تقلید، از این بزرگواران درخواست کرده است تا مردم را در ماه مبارک رمضان از توصیه‌های معنوی خود از طریق رسانه ملی بهره‌مند کنند که جزئیات پخش این برنامه در صورت تولید در آینده‌ای نزدیک به سمع و نظر علاقه‌مندان خواهد رسید. همچنین، بحث‌های تفسیری آیت‌الله العظمی جوادی آملی در صورت آماده شدن بعد از افطار از شبکه چهار پخش خواهد شد. صحبت‌های آیت‌الله فاطمی‌نیا مربوط به سال قبل نیز با محوریت سیری در صحیفه سجادیه در سخنرانی صبحگاهی قرار داده شده است. ترتیل‌خوانی در امامزاده صالح(ع) از ساعت 12 تا 13 به صورت زنده از این شبکه پخش می‌شود و گفت‌وگو با قرآن‌پژوهان معاصر نیز یکی از برنامه‌های تولیدی در حوزه اندیشه در شبکه چهار است.
وی با اشاره به برنامه‌های شبکه پنج سیما در این ایام اظهار کرد: پخش برنامه خلوتگه عارفان که به صورت زنده از مشهد مقدس پخش می‌شود، پخش سخنرانی‌های جدید حجت‌الاسلام پناهیان از ساعت 15، برنامه ترتیل‌خوانی از حرم حضرت عبدالعظیم(ع) از ساعت 13:45 (به صورت زنده) و پخش برنامه مشترک با همکاری هیئت رزمندگان قبل از برنامه سحر شامل سخنرانی و مناجات‌خوانی به مدت یک ساعت از برنامه‌های شبکه پنج سیما در ماه رمضان خواهد بود. همچنین، جشن رمضان نیز با محور همدلی و مواسات همچون سال‌های گذشته پخش خواهد شد.
دبیر شورای معارف سیما در ادامه با بیان اینکه شبکه‌های آموزش و سلامت و ... نیز ویژه‌برنامه‌هایی در ماه مبارک رمضان خواهند داشت، گفت: شبکه‌های تخصصی نیز به موضوعات معارفی می‌پردازند و شبکه افق نیز برنامه‌های متفاوت و جذابی در سحر و افطار خواهد داشت. همچنین، شبکه قرآن و معارف سیما نیز برنامه‌های خاصی در این ایام دارد که پخش ویژه‌برنامه سحر از ساعت 2:30، پخش سخنرانی‌های آیت‌الله ناصری، پخش 30 سخنرانی از آیت‌الله العظمی آقامجتبی تهرانی که تاکنون از سیما پخش نشده (طی هر روز از ساعت 16)، سخنرانی حجت‌الاسلام شیخ حسین انصاریان، ویژه‌برنامه افطار با عنوان «ضیافت» که به بررسی سیره علما می‌پردازد، ترتیل‌خوانی از حرم امام رضا(ع) و امام خمینی(ره) و مسجد مقدس جمکران، پخش برنامه مناجات‌خوانی مداحان اهل بیت(ع) از مسجد مقدس جمکران و نیز برنامه سال گذشته منصور ارضی از ساعت 2 تا 2:30 و پخش برنامه «عطر رمضان» در سه امامزاده شهر ری (یک دهه از حرم امامزاده عبدالله(ع)، یک دهه از بارگاه امامزاده حسن(ع) و یک دهه از حرم شیخ صدوق(ره)) با محوریت کمک مومنانه و همدلی از جمله این برنامه‌ها است.
بحث‌های تفسیری آیت‌الله العظمی جوادی آملی در صورت آماده شدن بعد از افطار از شبکه چهار پخش خواهد شد. صحبت‌های آیت‌الله فاطمی‌نیا مربوط به سال قبل نیز با محوریت سیری در صحیفه سجادیه در سخنرانی صبحگاهی قرار داده شده است
شیخاکبری ادامه داد: در برنامه بیکران که بعد از ماه مبارک نیز ادامه خواهد داشت نیز سعی کردهایم تا مفاهیم قرآنی را به زبان ساده بیان کنیم که این برنامه نیز در قالب پرسش و پاسخ دانشجویی با حضور کارشناسان، ساعت 15 پخش خواهد شد. برنامه‌های ویژه شب قدر نیز از اماکن مقدس پخش خواهد شد ولی نکته مهم این است که کار رسانه در چنین زمانی سخت است؛ چراکه سخنران و مداح بدون حضور مستمع برنامه اجرا می‌کنند که قرار گرفتن مستمع در همان حس و حال کار سختی است.
به گزارش ایکنا، وی در پاسخ به این سؤال که شیوه‌های رسانه برای برگزاری جلسات مذهبی بدون حضور مردم در طول سال چگونه خواهد بود؟ گفت: تلاش داریم تا خلأ تعطیلی جلسات قرآن را با برنامه‌ای با اجرای سیدوحید مرتضوی و کارشناسی احمد ابوالقاسمی برطرف کنیم و هر کانال را به یک جلسه قرآنی در ماه رمضان تبدیل کنیم تا خانواده‌ها تلاوت قرآن را داشته باشند که اگر این برنامه با استقبال همراه بود، آن را ادامه خواهیم داد. همچنین، معرفی و تبلیغ جلسات قرآن خانگی نیز در دستور کار است که در ایام ماه رمضان به آن می‌پردازیم.
نمایش همکاری مردم در روزهای کرونا
دبیر شورای معارف سیما در پاسخ به این سؤال که آیا برنامه‌هایی از سایر ادیان نیز در ایام شیوع ویروس کرونا خواهید داشت؟، تصریح کرد: فرهنگ و دین ما به قدری غنی است که خود ارائه‌دهنده نکات بسیار مهم و تأثیرگذار است. در این رابطه مستندی از فعالیت طلاب در بیمارستان‌ها تولید کردیم. همچنین، در این ایام مشاهده کردیم که طلبه‌ها وارد قبرستان‌ها شدند و کفن و دفن اموات را انجام دادند و این بحث در دین اسلام برجسته است. خوشبختانه مردم عزیز ما در مواجهه با این بیماری منحوس، پای کار آمدند و مساجد ما به کارگاه تولید ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده تبدیل شد و این ظرفیت دین ماست که ما را بی‌نیاز می‌کند.
وی در رابطه با برنامه‌های ویژه شب قدر نیز بیان کرد: با مذاکراتی که با سازمان تبلیغات اسلامی داشتیم، تنوعی از نظر کارشناسی در برنامه‌های این ایام خواهیم داشت که استفاده از ظرفیت بزرگان برای تولید برنامه‌های فاخر در ایام شب قدر در دستور کار شبکه‌های مختلف سیما قرار دارد.
شیخاکبری درباره نحوه انتخاب کارشناسان در برنامه‌های مذهبی نیز اظهار کرد: در این مورد تعاملی میان صدا و سیما و سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه علمیه و برخی نهادها شکل می‌گیرد و هم‌افزایی به وجود می‌آید. افراد منتخب در این زمینه بر اساس نظرسنجی‌های سازمان مورد پسند مخاطبان هستند. در ماه محرم سال گذشته سخنرانی‌هایی که داشتیم در حدود 40 درصد مخاطب داشتند و میزان رضایت مردم بین 75 تا 80 درصد بوده است. ظرفیت کارشناسی معارفی سیما ظرفیتی است که مردم از آن استقبال کرده و استفاده می‌کنند. البته باید ظرفیتی را برای چهره‌های جدید ایجاد کنیم که بر اساس معیار و ملاک‌های ویژه باشد. برخی از کارشناسانی که در حوزه‌های مختلف برنامه اجرا می‌کنند، شاید از چند ماه قبل برای موضوع مورد نظر برای ماه محرم به مطالعه و تحقیق می‌پردازند و وقتی وارد رسانه می‌شوند مطلب مفید و مورد استفاده مردم را ارائه می کنند.
وی در پاسخ به این سؤال که شورای معارف سیما چقدر بر روی برنامه‌ها و سریال‌ها از نظر معرفتی به ویژه در ماه رمضان و محرم نظارت دارد؟، گفت: اکنون ارتباطی میان شورای معارف سیما و مرکز سیمافیلم و گروه‌های نمایشی وجود ندارد و ما به دنبال آن هستیم که این برنامه‌ها یک ناظر محتوایی داشته باشد.
شیخاکبری درباره سریال‌های ماه رمضان امسال نیز اظهار کرد: پس از سریال یوسف(ع)، سریال اصحاب کهف پخش خواهد شد. مجموعه‌های هنری به خاطر داستان‌های قرآنی هنگامی که به زبان هنری ارائه می‌شود، جاودانه می‌شود و رهبر معظم انقلاب نیز در این باره فرمودند که باید معارف قرآن و اهل بیت(ع) را با هنر ماندگار کنیم که مرحوم فرج‌الله سلحشور این کار را انجام داد و تلاش داریم برنامه‌های معارفی در بهترین ساختارها ارائه شود.
وی در پایان در رابطه با تولید سریال‌های جدید قرآنی نیز تصریح کرد: در این راستا پیشنهاداتی به مرکز سیمافیلم ارائه داده‌ایم تا برخی سریال‌ها را بر اساس قصه‌های قرآنی تولید کنیم. سازمان صدا و سیما تولیدات فاخر ویژه خود را در حوزه معارفی تعریف کرده که سریال سلمان یک طرح بزرگ و چندساله است که در حوزه دینی تولید می‌شود ولی ما به این اندازه قانع نیستیم و معتقدیم ظرفیتی که قرآن و معارف اهل بیت(ع) دارد، ظرفیت بزرگی است که باید کارهای نمایشی با محوریت این ظرفیت شکل بگیرد.
انتهای پیام
