چهار رکن اساسی قیام 15 خرداد

در پی طرح لايحه انجمن‏‌های ايالتی و ولايتی در مجلس شورای ملی در سال 1341 شمسی، امام خمينی(ره) با دستگاه جبّار پهلوی به مبارزه پرداخت. اوج اين مرحله از نهضت، يورش ناجوانمردانه ايادی رژيم به مدرسه فيضيه و ضرب و شتم و كشتار طلاب و فضلای حوزه علميه قم در دوم فروردين سال 1342 شمسی بود.

در واكنش به اعمال ننگين رژيم پهلوی، حضرت امام در عاشورای سال 42، سخنرانی كوبنده‏‌ای عليه نظام شاهنشاهی ايراد نموده و از شاه و اسرائيل به شدت انتقاد كردند. به دنبال اين سخنرانی افشاگرانه، آن حضرت دستگير و زندانی شد. خبر دستگيری مرجع تقليد مردم، به سرعت در قم و سپس در تهران و ساير شهرها انتشار يافت. مردم قم به خيابان‏‌ها ريختند و با تقبيح عمل دولت در دستگيری امام به راهپيمايی اعتراض‏‌آميز پرداختند. شاه كه در برابر قيام قهرآلود ملت، تاج و تخت خود و سلطه آمريكا را در حالِ زوال و سقوط مي‏‌ديد، با رگبار مسلسل به جنگ ملت آمد و توسط نيروهای جهنمی و خون آشام خود تظاهرات كنندگان را با وضع فجيعی قتل عام كرد و تهران را در پانزده خرداد 1342، به كشتارگاه مخوف و حمام خون مبدل ساخت.

همزمان با قتل عام مردم مبارز در تهران، كشتارهای فجيعی در قم، شيراز، مشهد، تبريز و ديگر شهرستان‏‌ها توسط دژخيمان رژيم به وقوع پيوست و تعداد شهدا را بين 5 تا 15 هزار نفر تخمين زده‏‌اند. در اين ميان علي‏رغم سانسور شديد خبری، اخبار مربوط به دستگيری رهبر نهضت اسلامی ايران و قيام پانزدهم خرداد و كشتارهای آن، در مدت كوتاهی در سراسر كشور پخش شد و موجی از نفرت و خشم عليه شاه به راه افتاد. سرانجام حضرت امام پس از ده ماه بازداشت، در هجدهم فروردين 1343 از زندان آزاد شدند و پس از آزادی نيز همان مسير قبلی را ادامه دادند.

قيام 15 خرداد، نقطه عطفی بود در تاريخ مبارزات ملت قهرمان ايران كه حضرت امام، آفريننده و شكل دهنده آن قيام الهی بود. روحانيان انقلابی در تداوم اين حركت عظيم و پرخروش امت مسلمان ايران، طی يك دوره پانزده ساله، نقشی اساسی داشتند و در اين مدت، سالروز قيام 15 خرداد، هيچ‏گاه در سكوت و خاموشی سپری نشد؛ زيرا كه 15 خرداد، برای امت قهرمان و شهيدپرور ايران از اهميت و اعتبار ويژه‌‏ای برخوردار بوده و همواره خواهد بود.

چهار رکن اساسی قیام 15 خرداد

رکن اول قیام، رکن زمانی است که حضرت امام خمینی (ره) با سخنرانی خود در عصر «عاشورا»، زمینه قیام 12محرم سال 1383ه.ق (15خرداد 1342ه.ش) را فراهم کرد.

رکن دوم قیام، رکن مکانی است که این قیام، از مهد فقاهت آغاز شد و آن سخنرانی تاریخ ساز امام در «مدرسه فیضیه» صورت گرفت.

رکن سوم و چهارم قیام، مربوط به قیام کنندگان است که آنان چه کسانی بودند . حضرت امام در این باره فرمود: بنگرید که شهدای 15خرداد از چه گروهی بودند.

اکنون که سالیان متمادی از آن روز گذشته است و بسیاری نوسالان، از نزدیک شاهد آن صحنه نبودند، باید در احوال آن مردم جستجو کرد و بر لوح قبور شهدای 15خرداد نظر کرد تا روشن شود که اولا قیام کنندگان، مسلمان و ارادتمند عترت طاهره (ع) بودند و ثانیا از نظر زندگی، نه از قشر مسرف و مترف، که از طبقه محروم و مستضعف بودند. 

با بررسی این اضلاع چهارگانه، به خوبی روشن می‌شود که چرا حضرت امام خمینی (رضوان الله)، 15خرداد را برای همیشه عزای عمومی اعلام فرمودند؛ چرا که در این قیام، عاشورا جلوه کرد، فیضیه ظهور کرد و مسلمانان و محرومان بپاخواستند و از این‌رو، ما وامدار چهار چیز هستیم؛ «مکتب»، «مدرس»، «مسلمانان» و «محرومان ولایتمدار».

برگرفته از صحیفه نور؛ ج 21 ، ص 88