معیار مؤمن در روابط اجتماعی، تقواست نه هوای نفس

حجت‌الاسلام علیرضا بامری، مدرس حوزه علمیه سفیران هدایت زاهدان در گفت‌وگو با ایکنا از سیستان‌وبلوچستان، گفت: پیامبر اسلام(ص) بزرگترین مصلح اجتماعی بودند، بطوری که به‌دنبال ایجاد یک تحول و انقلاب فکری بزرگ بودند و توانستند از یک جامعه نیمه وحشی، آن‌چنان جامعه‌ای متمدن بسازند که انسان‌های بزرگی مانند جناب سلمان و ابوذر، تنها نمونه‌هایی از تربیت‌یافتگان مکتب اسلام هستند.

وی ادامه داد: در آن دوران، روابط اجتماعی بر اساس جایگاه و موقعیت هر شخص شکل می‌گرفت، کسی که ثروتمندتر بود، جایگاه بالاتری داشت و بالطبع بیشتر مورد احترام قرار می‌گرفت، اما انسان‌های محروم، شأن اجتماعی نداشتند.

مدرس حوزه علمیه سفیران هدایت زاهدان بیان کرد: پیامبر اسلام(ص) با این دیدگاه به مقابله برخاست، سعی کرد در رفتار و گفتار خود، این آیه شریفه را که «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ؛ گرامی‌ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شما است»، (سوره حجرات/آیه ۱۳) جامه عمل بپوشاند.

وی گفت: معیار یک مسلمان واقعی و انسان مؤمن در روابط اجتماعی، تقواست و نه هوای نفس؛ حب و بغض ما باید بر اساس معیارها و ارزش‌های الهی باشد و منافع شخصی و نفسانیات را نباید در آن دخیل کنیم؛ چنین جامعه‌ای به تساوی، عدالت و برابری حقوق می‌رسد.

بامری اظهار کرد: انسان مؤمن در روابط اجتماعی خود، اینکه به چه کسی جذب شود و از چه کسانی دوری کند، تقوا دارد و پیرو هوای نفس نیست؛ پیامبر اسلام(ص) چنین مسلمانی را می‌خواهد. اگر معیار ما این باشد که فلان شخص چه جایگاه اجتماعی دارد و چه سودی به ما می‌رساند، از سیره نبوی فاصله گرفته‌ایم.

وی افزود: ما معمولاً پیرو هوای نفس هستیم. وقتی می‌خواهیم با افراد ارتباط بگیریم، به این فکر می‌کنیم که او چه شأن اجتماعی دارد، رفاقت با او چه نفع مالی و دنیایی به من می‌رساند؛ مثلاً دوستی با او باعث آبروی من می‌شود، اگر با او عکس بیندازم، موقعیت من ارتقا پیدا می‌کند؛ این‌ها معیارهای اسلامی نیست و نشان می‌دهد که هوای نفس بر ما تسلط دارد.

این مدرس حوزه اضافه کرد: بعضی افراد شأن اجتماعی ندارند، ممکن است شغل در خور توجهی نداشته باشند، اما صالح هستند؛ شاید از بندگان خاص خدا باشند، اما ما به‌دلیل پیروی از هوای نفس، از آنان دوری می‌کنیم؛ این واقعاً سبب خسران است.

وی گفت: نمونه یک انسان متقی در عصر ما، شهید سلیمانی است؛ به هیچ عنوان علاقه نداشتند که با مسئولان عالی‌رتبه عکس بگیرند، اما برعکس، هر زمانی که فرصتی دست می‌داد، به میان فرزندان شهدا می‌رفتند؛ این تقوای ایشان و دل نبستن به غیرخدا، سبب شد که حتی یک امریکایی مانند جان کری نیز آرزوی ملاقات با او را داشته باشد.

تقوای اجتماعی باعث تحقق عدالت می‌شود

بامری گفت: باید به این حقیقت برسیم که معیارهای برتری در این دنیا، ماندگار نیستند؛ ثروت، شهرت و موقعیت اجتماعی همه تاریخ مصرف دارند و باید معیارهایی را در نظر گرفت که با گذشت زمان، چیزی از آنان کم نمی‌شود. ولی متأسفانه می‌بینیم اگر یک انسان متشخص در فامیل ما باشد، همه سعی خود را می‌کنیم که بیشتر با او رفت‌وآمد داشته باشیم، اما خانواده‌های فقیر فامیل را نادیده می‌گیریم. این‌ها نشانه آن است که ما تقوا نداریم.

وی بیان کرد: خداوند در آیه 200 سوره مبارکه آل عمران می‌فرماید «يَآ أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، صبر داشته باشید و یکدیگر را هم به صبر دعوت کنید و رابطه با هم داشته باشید»، سپس به دنبال آن می‌فرماید «تقوا داشته باشید» یعنی آن رابطه‌ای که دارید، بر اساس تقوا باشد، نه هوای نفس و منافع دنیوی.

مدرس حوزه علمیه سفیران هدایت زاهدان افزود: تقوا یعنی اینکه فقط رضایت خدا را در نظر بگیریم؛ اگر همه ما تقوای اجتماعی داشته باشیم، عدالت واقعی محقق می‌شود. به‌عنوان مثال اگر مدیران ما، تقوای اجتماعی داشته باشند، دیگر جامعه را به دو دسته «خودی» و «غیر خودی» تقسیم نمی‌کنند و در پست‌ها و مسئولیت‌ها، شایستگی افراد را در نظر می‌گیرند، زیرا رسول خدا(ص) فرمود «اگر کسی مسئولیتی را به شخصی بدهد، در حالی که بهتر از آن شخص را هم در جامعه سراغ دارد، به خدا و رسولش و امت مسلمان خیانت کرده است».