اخلاق‌مداری و عقلانیت اساس رفتار انقلابی مجلس است / لابی‌گری؛ سم مهلک در انتخاب هیئت نظارت بر نمایندگان

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد سالک، عضو جامعه روحانیت مبارزه و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره تبیین مفهوم انقلابی‌گری در بیانات روز گذشته رهبر معظم انقلاب در دیدار نمایندگان مجلس و تأکید بر اخلاق‌محوری در کنار حق‌مداری در انجام وظایف نمایندگی گفت:‌ ایشان در این رابطه مطالب بسیار مهم و اساسی را بیان کردند و اساس یک حرکت انقلابی واقعی را مطرح کردند. اولین نکته تأکید بر اخلاق‌مداری نمایندگان است؛ نمایندگان تجلی مردم و ویژگی‌ها و ارزش‌های یک جامعه هستند و لذا کسی که نمایندگی یک ملت را بر عهده دارد نمی‌تواند به دور از توجه به مسائل اخلاقی و انسانی باشد و این بنیان یک حرکت انقلابی است.

حل مشکلات مردم در سایه تعامل منطقی و اخلاقی قوا

وی اظهار کرد: اگر اخلاق‌مداری بر اندیشه و رفتار یک نماینده حاکم باشد دیگر از هرگونه توهین، فحاشی و سخنان غیر منطقی و فاقد استدلال پرهیز می‌کند؛ مردم هم رفتار و عملکرد نمایندگان را ارزیابی می‌کنند که آیا با تهمت و برخوردهای تند معضلات کشور حل می‌شود یا خیر. توقع مردم این است که مشکلات‌شان حل شود و حل مشکلات از سوی قوا در سایه تعامل صحیح منطبق بر اخلاق اسلامی و پیگیری مجدانه مطالبات مردم انجام می‌شود.

سالک بیان کرد: مسئله دیگر این است که انقلابی‌گری مجلس باید مبتنی بر منطق، تعقل و اصل اجرای عدالت، هم در قانونگذاری و هم در نظارت برحسن اجرای قوانین در دستگاه‌های اجرایی و قضایی باشد و این باید در رفتار و گفتار نمایندگان متبلور شود.

وی با بیان اینکه سخن بدون منطق رسم و مشی فرهنگ جاهلیت است، گفت: سخنان و انتقادات نمایندگان باید مبتنی بر استدلال عقلی و برگرفته از اطلاعات دقیق و مستند باشد و نمی‌توان به هر آمار و ارقامی تکیه کرد. همه اینها بدان معنا نیست که نمایندگان انتقادات خود را به دولت یا دستگاه‌های دیگر مطرح نکنند بلکه اساس صحبت این است که نمایندگان براساس قانون اساسی و آیین‌نامه داخلی مجلس، حق تحقیق و تفحص، تذکر کتبی و شفاهی، سؤال و استیضاح را دارند که مجموعه ابزارهای نظارتی مجلس است.

عضو جامعه روحانیت مبارز با تأکید بر ضرورت استفاده از ابزارهای نظارتی برپایه یک منطق قوی، گفت: انتقاد منطقی و مستدل هم موجب تکامل و اصلاح می‌شود و هم قدرت منتقد را نشان می‌دهد. اما اگر برخوردها و انتقادات حالت تخریبی به خود گرفت مشکلات زیادی را برای هر دو طرف ایجاد می‌کند و فاصله بین قوا و مسئولان را بیشتر کرده و حل مشکلات مردم در چنین فضایی سخت‌تر می‌شود.

ترسیم شفاف انقلابی‌گری از سوی رهبر معظم انقلاب

سالک تصریح کرد: در واقع تذکرات رهبر معظم انقلاب درباره چارچوب‌های انقلابی‌گری مستند به مکتب اسلام، آیات قرآن و روایات و سیره اهل بیت(ع) است. علاوه بر اینکه عقلانیت هم ایجاب می‌کند در چنین فضایی که کشور تحت شدیدترین فشارهای دشمن است و مردم گرفتاری‌های معیشتی فراوانی دارند تمام قوا به جای مشغول شدن به حاشیه‌ها و تنش و دعوا با یکدیگر، تمرکز کامل خود را به مسائل اصلی کشور که حل مشکلات اقتصادی مردم است، معطوف کنند.

وی یادآور شد: رهبر معظم انقلاب مجلس یازدهم را انقلابی‌ترین مجلس پس از انقلاب توصیف کردند و لذا شأن و منزلت چنین مجلسی ایجاب می‌کند که با روحیه انقلابی به حل معضلات مردم بپردازد و از هرگونه تشنج، مچ‌گیری، توهین و نسبت‌های ناروا دادن به مسئولان خودداری کند.

دلایل اصلی ضعف مجلس در نظارت

سالک درباره دلایل ضعف مجلس در طول ادوار گذشته در استفاده کارآمد و بهنگام از ابزارهای نظارتی گسترده قانونی خود گفت: این مسئله دلایل مختلفی دارد. اول اینکه هیئت رئیسه مجلس طبق آیین‌نامه و براساس تذکرات ارائه شده از سوی نمایندگان، به گونه‌ای زمان‌بندی کند که مجموعه سؤالات و تذکرات در نوبت نماند.

وی اضافه کرد: به عبارتی برنامه‌ریزی به روز تذکرات و سؤالات می‌تواند میزان نظارت نمایندگان را بر دستگاه‌های مختلف تقویت کند. اما متأسفانه در مجالس گذشته هیئت رئیسه یا از سؤالات و تذکرات عبور می‌کرد یا حجم سؤالات و تذکرات در دستور کار به حدی می‌ر‌سید که نوبت به آنها نمی‌رسید. لذا هیئت رئیسه باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که درخواست‌های تحقیق و تفحص، سؤال و تذکر به موقع و براساس آیین‌نامه رسیدگی شود.

این نماینده سابق مجلس بیان کرد: نکته بعد اینکه وقتی نمایندگان تذکر شفاهی و کتبی می‌دهند و هیئت رئیسه آن را برای وزیر مربوطه ارسال می‌کند، در ادامه هیئت رئیسه باید پیگیر پاسخ این تذکر شود. اگر این نقاط ضعف در هیئت رئیسه برطرف شود قدرت نظارت مجلس و کارآمدی ابزارهای نظارتی نمایندگان بیشتر شده و دستگاه‌های اجرایی نیز هم پاسخگویی بهتری خواهند داشت و هم اشکالات سریع‌تر اصلاح می‌شود.

نقش حیاتی هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان

سالک درباره ضرورت توجه به مسئله نظارت درونی نمایندگان و تقویت هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس فعلی گفت: به عقیده من کسانی باید به عنوان اعضای هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان انتخاب شوند که از باتقواترین و متدین‌ترین افراد مجلس باشند. اگر انتخاب افراد در این هیئت نیز بر اساس لابی‌گری انجام گیرد و افرادی که لایق حضور در این هیئت نیستند، به عضویت آن درآیند، نظارت بر رفتار نمایندگان نیز به درستی انجام نمی‌گیرد و هدف از تشکیل این هیئت محقق نمی‌شود و این در مجلس گذشته اتفاق افتاد.

وی یادآور شد: در دوره گذشته دو نفر از نمایندگان تهران در سخنانی نسبت به انقلاب و رهبری سیاه‌نمایی کردند و بنده به همراه 50 نفر از نمایندگان نامه‌ای نوشتند و به این امر اعتراض کردند اما هیئت رئیسه جوابی به ما نداد و اصلا ما را دعوت نکرد و این ظلم به نظام، دستاوردهای انقلاب و نمایندگان است. دستگاه نظارت بر رفتار نمایندگان به هیچ وجه نباید مصلحت‌اندیشانه عمل کند و مسائل در آن هیئت لاپوشانی شود.

سالک تأکید کرد: اگر این هیئت نتواند وظایف خود را به درستی انجام دهد فساد سراغ نمایندگان خواهد آمد. بالاخره نماینده با وزارتخانه‌ها و کارفرمایان و صنایع و بانک‌ها ارتباط دارد و ممکن است وسوسه‌های شیطانی نماینده را گرفتار کند و لذا هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان نقش بسیار حیاتی در سلامت نماینده و مبرا ماندن مجلس از مفاسد مختلف دارد.