روابط ایران و عراق محکوم به استراتژیک ماندن است

مجتبی امانی، رئیس پیشین نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در قاهره، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره ابعاد و اهمیت سفر نخست‌وزیر عراق به ایران با توجه به طرح برخی مسائل درخصوص گرایش بیشتر مصطفی الکاظمی به آمریکا و احتمال کاهش سطح همکاری‌های دو کشور گفت: روابط ایران و عراق روابطی پیچیده و دارای جنبه‌های بسیار مختلف است و برهمین اساس تمام ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، امنیتی و نظامی بر روابط دو کشور حاکم است و باعث شده روابط محکوم به استراتژیک بودن و استراتژیک ماندن باشد.

وی افزود: در واقع فارغ از اینکه چه شخصی نخست‌وزیر عراق باشد موضوع روابط عراق با ایران به لحاظ حجم روابط تجاری، چشم‎انداز روابط اقتصادی، مسائل سیاسی و امنیتی بین دو کشور و روابط درهم‌تنیده شده فرهنگی و اجتماعی بین دو ملت دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است. این مجموعه مسائل سبب می‌شود مسئولان دو کشور در هر دوره نسبت به توسعه روابط اهتمام لازم را داشته باشند.

امانی با بیان اینکه سفر آقای الکاظمی را نیز می‌توان در همین چارچوب ابعاد همه‌جانبه و تاریخی روابط دو کشور تحلیل کرد، گفت: الکاظمی سعی دارد دیدگاه‌های ایران را درباره ابعاد رابطه با عراق از نزدیک بشنود و نظرات و مطالب خود را با مسئولان ایرانی در میان بگذارد.

انتقام سخت؛ مسئولیت مشترک ایران و عراق

امانی درباره پیام تأکید رهبر معظم انقلاب در دیدار نخست‌وزیر عراق بر مسئله پیگیری جنایت آمریکا در ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس و بیان مطالبه اخراج آمریکا از عراق و بیان همین مسئله در دیدار وزیر امور خارجه کشورمان با همه مقامات عراقی گفت: بحث خروج آمریکایی‌ها از عراق و منطقه، به ویژه پس از به شهادت رساندن سردار سلیمانی، به یک موضوع بسیار جدی در روابط ایران و عراق تبدیل شده است.

رئیس پیشین نمایندگی ایران در قاهره افزود: عراق به واسطه اینکه توسط آمریکا اشغال شده مجبور بوده که حضور آمریکایی‌ها را در مقاطعی تحمل کند. البته حضور نظامی آمریکا در عراق از سال 2003 تا به امروز بسیار کاسته شده، اما این حضور به لحاظ سیاسی به میزان مورد انتظار کاهش نیافته است، لذا مسئله انتقام مشترک از جنایتی که آمریکایی‌ها در خاک عراق انجام دادند و سردار عزیز ما که مهمان این کشور بود را به همراه یک شخصیت محبوب مردمی جبهه مقاومت عراق، ابومهدی المهندس، به شهادت رساندند، به عهده دو کشور است که باید هر یک براساس اقتضائات وضعیت خود در این راستا با یکدیگر همکاری کنند.

مدیریت تهدیدات امنیتی آمریکا علیه ایران از خاک عراق

وی ابراز کرد: از طرفی حضور آمریکایی‌ها در عراق پس از مصوبه پارلمان این کشور غیرقانونی است و دولت وظیفه دارد این مصوبه را اجرایی کند. مسئله دیگر اینکه حضور آمریکایی‌ها بر حاکمیت ملی عراق خدشه وارد می‌کند و اقدام اخیر آمریکا در انتقال پایگاه‌های دفاع ضد موشکی به سفارت این کشور در بغداد نوعی نقض حاکمیت و اهانت به مردم و دولت عراق است. همچنین تهدیدات امنیتی آمریکایی‌ها علیه ایران، بیشتر از طریق خاک عراق و پایگاه‌های آمریکا در این کشور مدیریت و هدایت می‌شود. براین اساس اینها موضوعاتی است که مسئله حضور نیروهای آمریکایی در عراق را به یک موضوع درجه اول در مذاکرات ایران و عراق تبدیل کرده و هم مقام معظم رهبری و هم سایر مسئولان نسبت به این حضور حساسیت دارند و خواستار اجرای مصوبه پارلمان عراق هستند.

امانی تأکید کرد: به اعتقاد من در این چارچوب باید مسئله تعداد زیاد اعضای سفارت آمریکا در بغداد نیز که خارج از عرف دیپلماتیک و روابط متقابل است، از سوی مقامات عراقی مورد توجه قرار گیرد و فکری برای آن انجام دهند.

روابط دو کشور نیازمند برنامه‌ریزی زیربنایی است

امانی درباره انتظارات بیشتر از سطح روابط دو کشور به ویژه در حوزه اقتصادی و امکان حرکت به سمت تدوین یک قرارداد راهبردی طولانی‌مدت میان دو کشور گفت: همانطور که در ابتدا بیان کردم روابط دو کشور کاملاً راهبردی است که بخشی از آن مربوط به روابط اقتصادی است. رقبا و دشمنان دو کشور می‌خواهند سطح روابط اقتصادی ایران و عراق را کاهش دهند و به خصوص در دو مسئله انرژی و برق می‌خواهند گزینه‌های دیگری را به جز ایران، برای عراق فراهم کنند تا در هنگام نیاز عراق به عنوان یک ابزار برای فشار سیاسی به مسئولان عراقی از آن استفاده کنند و لذا نگاه طمع‌ورزانه و کینه‌توزانه به روابط ایران و عراق دارند.

این کارشناس مسائل منطقه یادآور شد: با توجه به مرز طولانی، نیازهای متقابل و مسئله توریسم و گردشگری زیارتی، روابط دوجانبه باید با تحکیم زیرساخت‌ها به صورت کاملاً زیربنایی برنامه‌ریزی شود تا ایران در رقابت با رقبای دیگر در عرصه تجاری عراق و مقابله با بدخواهان رابطه دو کشور دست برتر را داشته و مانع از آن شود که دشمنان دو ملت با استفاده از ابزارهای اقتصادی و نیازهای عراق، مسئولان عراقی را به خود وابسته کنند.

گفت‌وگو از مهدی مخبری