فرصت رفع عمده‌ترین مشکلات رویدادهای قرآنی را از دست ندهیم + فیلم
عضو هیئت علمی گروه علوم و معارف قرآن دانشگاه تهران در نشست هم‌اندیشی بایستگی‌های فرهنگی و تبلیغی مسابقات بین‌المللی قرآن جمهوری اسلامی ایران گفت: براساس آیه‌ای که تلاوت شد: «ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ؛ با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به [شيوهاى] كه نيكوتر است» و «حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً»؛ آماده جبران اشتباهات باشید، هر چه قدر هم سنگین باشد، فرصت اصلاح مشکل‌ترین بخش‌های رویدادهای قرآنی را از دست ندهیم.
به گزارش ایکنا، ابوالفضل خوش‌منش، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در نشست «بایستگی‌های فرهنگی و تبلیغی مسابقات بین‌المللی قرآن کریم» که به میزبانی ایکنا برگزار شد، طی سخنانی با اشاره به آیه «حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً؛ تا آنگاه كه به رشد كامل خود به چهل سال برسد»، اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در چهل‌سالگی انقلاب اسلامی در جمله‌ای کوتاه بیان فرمودند که نظام و انقلاب آماده جبران اشتباهات است، هر چه قدر سنگین باشد.
وی ادامه داد: بر اساس آیه «ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ؛ با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به [شيوهاى] كه نيكوتر است»(نحل/125) و با توجه به ساخت الهی قرآن کریم، این آیه شریفه، تمهیدی برای آغاز «سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَىٰ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى؛ پاک و منزه است خدایی که در (مبارک) شبی بنده خود (محمّد) را از مسجد حرام (مکه معظمه) به مسجد اقصی»(اسرا/1) است. گویی همه این آیات، همین الان نازل شده‌اند. «و ننزل من القرآن...»، «انّ هذا القرآن...»، «و بالحق انزلناه...» و «بالحق نزل» تمام این‌ها در سوره اسراء جای داده شده و ربط و پیوندهای این سوره برای اهل قرآن و برنامه‌ریزان در وضعیت حساس امروز امت اسلامی، می‌تواند، درس باشد.
وی با ذکر خاطره‌ای از علامه طباطبایی که گفته‌اند من نذر دارم که روزی یک جزء قرآن بخوانم و هر روز که می‌خوانم، انگار آیات اکنون بر من نازل شده‌اند، افزود: کتابی خصوصی‌تر و در عین حال، عمومی‌تر از قرآن نداریم. قرآن، کتاب هم‌نشینان خصوصی خداست؛ «هم أهلُ القرآنِ أهلُ اللهِ و خَاصَّتُهُ». اول قرآن: «بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم/ الم ذلک ...» و آخر قرآن «بسم‌الله‌الرحمن الرحیم/ قل اعوذ ...» هر دو خطاب به پیامبر(ص) است، اصلاً غیری وجود ندارد. در عین حال از این کتاب عام‌تر، خوان و کرمی گسترده‌تر نداریم؛ «هذا بَيانٌ لِلنَّاسِ...». البته در همین آیه شریفه خداوند متعال کوتاه نیامده و می‌فرماید: «وَ هُدىً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِينَ».
خوش‌منش اضافه کرد: چندین سال قبل یکی از مدیران محترم اجرایی و سیاسی کشور در سخنرانی گفت: کسی که قرآن را زیبا تلاوت نمی‌کند، نباید بر کرسی تلاوت بنشیند. در روستا، شهر، استان، کشور و بعد هم مسابقات بین‌المللی اگر سرای مسابقات را خانه خودشان بدانند، از یک مسابقه روستایی تا محفلی که در محضر رهبر انقلاب برگزار میشود و خود را از آنجا و آنجا را از خود دانستند، کار قرآنی درست پیش می‌رود. اگر قرآن، صرفاً برای تعابیری که به شدت مناقشه‌برانگیز است، باشد، ارزشی ندارد. از تعبیر قهرمان‌سازی یا چهره‌سازی قرآنی، که برای آن سرمایه‌گذاری کردیم، ضربه‌هایی خورده‌ایم، چرا که چنین بنیانی، مرصوص نخواهد بود.
وی با تأکید بر اینکه اگر با ادبیات قرآنی کار انجام شود، اهل قرآن متوجه خواهد شد، گفت: لازمه این کار این است که زیرساخت‌های مواصلاتی قرآنی را ایجاد کرده باشید. تمام 6236 آیه قرآن، زیرساخت و جاده‌های مواصلاتی است که در سینه‌های ما و به خصوص در آموزش‌های عمومی و ابتدایی باید کشیده شده باشد و بعد انتظارات لازم را داشت. هر قدر این آیات در سینه‌ها جای گرفته باشد، می‌توان با مردم به زبان قرآن سخن گفت، اما اگر راه کشیده نشده و این طریق آماده نباشد و بخواهید محموله‌های سنگینی را به حرکت درآورید، همان اول محکوم به شکست است.
خوش‌منش با اشاره به اینکه گاهی بعضی موضوعات بیش از چندین‌بار در قرآن بیان شده است، ادامه داد: خداوند در سوره حدید می‌فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» و یا در این آیه: «ولَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا وَإِبْرَاهِيمَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ...». دین در سراسر دنیا یعنی عشق.
وی با تأکید بر اینکه همه ما به قرآن عشق می‌ورزیم، اما به قرآن و مسابقات قرآن، اینقدر مسائل مختلف را بار کردیم که در حال مواجهه با نقض غرض هستیم، افزود: در قرآن سه کلمه زیبا و شکوهمند داریم؛ «میقات، میعاد و میثاق». مسابقات قرآن میعاد، میقات و میثاق اهل قرآن در جهان قرار داده‌ایم. چه کار داریم که مسابقات قرآن، مرجعیت صدور مدرک و چهره‌سازی باشد؟! ما در همین مسابقات به دوستی رسیدیم و افراد را از همه جهان گرد هم آوردیم؛ «لتعارفوا» و بعد از این «إن اکرمکم عندالله اتقیکم» را این مسابقات بین ما برقرار کرده است. اما می‌گویند مسابقات، مدرک صادر و چهره‌سازی کند! در حالی که چهره‌سازی و قهرمان‌سازی و ... را باید به تاریخ طبیعی فرهنگ و هنر بسپاریم، همانند چهره‌ای چون استاد فرشچیان.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران افزود: اجرا دغدغه بنده نیز هست. مقولههایی مانند فرهنگ، ادب، هنر، عقیده و آئین، جان و جوهر تلاوت قرآن را این‌ها تشکیل می‌دهند، اما آیا تلاوت و چنین مقولههایی نیاز به حس دارد یا خیر؟ چرا در مسابقات قرآن تا رسانه را باز می‌کنی از برخی تلاوت‌ها احساس برودت داری؟
خوش‌منش با اشاره به مدت تصدی‌گری خود در کمیسیون پژوهش و آموزش عالی قرآن وزارت علوم، افزود: در این دوران، اندک کارهایی انجام دادیم و به شدت هم از بیان عملکردم در آن دوران کراهت دارم. به فراخور توان سعی کردیم که کارها انجام شود. در آن دوره بررسی کردیم و گفتیم که در ایران، حدود هفتاد شغل قرآنی از میان بیش از هزار سال تاریخ کتابت قرآن در ایران هست. قریب به همین مقدار هم شغل‌های ریز و درشت قرآنی در دنیا وجود داشته است. گفتیم تمام این‌ها به نام مشاغل «صلح، سلم و سلام» قابل طبقه‌بندی و تعریف حقوقی است و می‌توان از طریق ارتباط با آژانس بین‌المللی کار آن را ثبت کرد. امروزه خیلی از افرادی که به مسابقات می‌آیند، فرهیخته و از اساتید دانشگاهی هستند که می‌توان با این‌ها ارتباط گرفت. در آن ایام صحبتی با فرهنگستان هنر شد و گفتیم که هنرهای قرآنی را تعریف کنیم و یک کرسی رسمی هنر قرآنی در فرهنگستان ایجاد شود. آن زمان دو میلیارد تومان هم برای این کار پول داشتیم، اما این کار انجام نشد. در این زمینه نشست‌های قرآنی در داخل کشور برگزار و بودجه را تعریف کردیم، اما دریغا از فرهنگ قرآنی که چه کارهایی می‌توانستیم در این حوزه انجام دهیم و نشد. دریغا که در دنیای امروز صبحت از هگل، دکارت و کانت میشود و حرف‌های آنها در دنیا جلوه و جمال دارد، اما صحبت از قرآن که میشود، وضعیت آن چیزی است که می‌بینیم.
