
به گزارش ایکنا، قسمت بیست و چهارم از سلسله درسگفتارهای «آموزش تنغیم» که به آشنایی و آموزش مقامات تلاوت
قرآن اختصاص دارد، به شرح مقام «صبا» میپردازد؛ مقامی که بنا به گفته سعید حاجیان؛ مدرس این سلسله درسگفتارها در میان اعراب به مقام حزن معروف است و چه بسا باید آن را محزونترین مقامها نیز به حساب آورد.
بیشتر بخوانید؛
- قسمت اول آشنایی و آموزش مقامات تلاوت
- مقام سهگاه؛ نغمهای پرکاربرد در ترتیلخوانی
- نغمه بیات، اُمّالنغمات است
- کاربرد نغمه حجاز در تلاوت آیاتی با موضوع عظمت الهی
- قصص قرآنی؛ نمونهای از استفاده مقام «راست»
- کاربرد نغمه صبا در توصیف قیامت و عقاب ظالمان در جهنم
- نغمه «عجم» قابل استفاده در مناجاتخوانی و خواندن ادعیه
- «کُرد»؛ نغمه پُرکاربرد در ترتیل خلیجی
- «نهاوند» همچون «سهگاه»، نغمهای پُرکاربرد در ترتیل قرآن
- حزن همراه با عظمت؛ ویژگی بارز نغمه «اثرکُرد»
- نغمه «نوا اَثَر» حد میانی نغمات «نهاوند» و «حجاز» است
- کاربرد واژه درجه به جای نُت در تلاوت قرآن
- آشنایی با مسافت، بُعد و دیوان در درجات تلاوت
- «قَرار»، «جَواب» و «جوابِ جواب» به چه معناست؟
- آشنایی با واژگان «ثلاثی»، «جنس»، «عقد» و «مقام»
- «مُصَوَّرخوانی» در تلاوت قرآن چیست؟
- تقسیمبندی مقامات تلاوت به سه دسته اصلی، فرعی و مرکب
- توضیحاتی درباره پرکاربردترین مقام موسیقایی در تلاوت
- اختیار قاری در به کار بردن تعداد و ترتیب درجات مقامات تلاوت
- آنچه که باید در مورد «مقام حجاز» بدانیم
- «راست»؛ مقامی پُرکاربرد در تلاوت قاریان مکتب شرقیه
- «سیکاه» به ندرت در اذانگویی استفاده میشود
- ارائه تلاوتهای نادر از مشاهیر قرآنی بر پایه «سیکاه»
مقام «صبا» مناسب برای تلاوت آیاتی است که به بیان عذاب الهی جهنمیان، اوصاف آنها و همچنین عذاب دنیوی قومهایی که بر اثر نافرمانی از فرامین الهی نابود شدهاند، میپردازند.
«صبا» معمولاً از سوی قاریان تا حدود پنج درجه در تلاوتهایشان مورد استفاده قرار میگیرد و به ندرت پیش میآید که قاری در تلاوت براساس این مقام هر هشت درجه را اجرا کرده باشد. بیشترین مورد استفاده از درجات این مقام بین چهار تا پنج درجه آن است.
این مقام متشکل است از دو جنس صبا در پایین که به شکل متداخل با جنس بعدی خود یعنی حجاز قرار گرفته است. یک ثلاثی «کُرد» نیز در بالای این مقام هست و درجه رکوز آن نیز «ر» است و فواصل آن سهچهارم، سهچهارم و نیم و در جنس دوم، نیم و نیم و یک است.
نام دیگر ثلاثی «کُرد»، که در بالای این مقام قرار دارد، «عجم» است و بیشتر قاریان وقتی این مقام را در بالا میخوانند، وارد فضای کُرد یا عجم میشوند. البته مقام جدایی نیست و همانطور که گفته شد با جنس صبا در تداخل است.
مخاطبان این قسمت از «آموزش تنغیم» در ادامه نمونههایی از تلاوت آیاتی از قرآن را در مقام «صبا» میشنوند:
آیه 92 از سوره «آل عمران» با صدای احمد ابوالقاسمی
ترتیل آیه 22 سوره «قاف» با صدای شهریار پرهیزکار
آیات 9 تا 11 سوره «قاف» با صدای مصطفی اسماعیل
انتهای پیام