لازمه تأمین اشتغال و استقلال معلولان؛ گسترش خدمات دولتی کاردرمانی

محمدرضا اسدی، نائب رئیس انجمن علمی کاردرمانی ایران، به مناسبت ششم مهرماه، روز جهانی کاردرمانی، در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه امروز صدوسومین سال تأسیس این رشته در جهان است و نام‌گذاری آن اهمیت توانبخشی به معلولان را مورد توجه قرار می‌دهد، گفت: کاردرمانی رشته‌ای است که به همه ابعاد انسانی، زیستی، جسمی، شناختی، روانی، معنوی و شغلی توانبخشی پرداخته و با درکی بهتر طرح‌واره‌های درمانی را برای بیماران نیازمند پی‌ریزی می‌کند. کاردرمانی تنها رشته توانبخشی در جهان است که با وسعت زیادی نقش‌آفرینی می‌کند. اگر هر انسانی در هر بعدی دچار مشکل شود، کارشناس این رشته می‌تواند به ارتقای توانمندی و کاهش مشکل فرد کمک کند تا به استقلال فردی برسد و بتواند شغل داشته باشد.

اسدی به ذکر موانع کاردرمانی در ایران و مشکلات بیماران و توانخواهان در بهره‌گیری از این خدمات پرداخت و تصریح کرد: چهار هزار و ۲۰۰ فارغ‌التحصیل رشته کاردرمانی در کشور حضور دارند که از این تعداد فقط دو هزار و ۹۰۰ نفر کارت نظام پزشکی را اخذ کرده و مشتاق انجام فعالیتهای کلینیکی هستند. در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۶۰ درصد افراد دارای کارت نظام پزشکی، خدمات کاردرمانی را انجام می‌دهند که از جمله دلایل عدم اشتغال 100 درصدی این افراد، عدم بازار کار یا عدم استقبال و استخدام نهاد‌های مرتبط مانند وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی و وزارت آموزش و پرورش است. علی‌رغم اینکه امکان بهره‌گیری از خدمات کاردرمانی در کشور بسیار ناچیز است، بیشترین نیاز جامعه هدف یعنی افراد معلول، که ۹۰ درصد مراجعان کاردرمانی در کشور را تشکیل می‌دهند، به این خدمات ضروری است؛ لذا دولت باید اقداماتی را انجام دهد تا این بخش از خدمات توانبخشی در مراکز دولتی بیشتر شود.

نایب رئیس انجمن علمی کاردرمانی ایران با بیان اینکه وقتی جامعه هدف یک خدمت پزشکی افراد معلول باشد، مشکلات اقتصادی بر آن خدمت و افراد خدمت‌گیرنده حاکم است، گفت: به همین منظور دولت باید اقداماتی را انجام دهد تا این گروه از جامعه از این خدمات بهره‌مند شوند. همچنین، رشته کاردرمانی در ۱۳ دانشگاه علوم پزشکی کشور تدریس می‌شود و در خوش‌بینانه‌ترین حالت کمتر از ۱۰ درصد بیمارستان‌های دولتی این خدمات را ارائه می‌دهند.

اسدی با اشاره به جمعیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفری معلول اظهار کرد: براساس آمار‌ سازمان بهداشت جهانی که ۱۰ تا ۱۵ درصد جمعیت هر کشور را افراد دارای معلولیت‌های مختلف تشکیل می‌دهند، باید حدود ۱۰ میلیون نفر در کشورمان افراد دارای معلولیت‌های مختلف باشند؛ این تعداد معلول با حجم محدود مراکز کاردرمانی دولتی دچار مشکلات مختلفی می‌شوند. بر همین اساس این انتقاد به دولت وارد است که به رشته‌هایی که به این افراد استقلال می‌دهد کمترین توجه را می‌کند. این امر موجب صرف هزینه‌های زیادی برای خانواده‌ها شده است، چراکه عمده این افراد باید از کلینیک‌ها و مراکز خصوصی استفاده کنند. ضمن اینکه بخش زیادی از خدمات کاردرمانی تحت پوشش بیمه نیست. لذا بسیاری از معلولان ممکن است از خدمات کاردرمانی محروم شوند که همین امر منجر به افزایش معلولیت و فقر بیشتر می‌شود.

اسدی با بیان اینکه بحران کرونا موجب شده است که بسیاری از مراکز کاردرمانی در معرض تعطیلی قرار گیرند، گفت: کرونا موجب شد تا هزینه کلینیک‌های کاردرمانی افزایش یابد. کلینیک‌های زیادی در این مدت تعطیل شده یا به دلیل افزایش مشکلات تجمیع شده‌اند. هر سال درصددیم که این کلینیک‌ها از یارانه‌های دولتی بهره‌مند شوند و خدماتشان تحت پوشش بیمه قرار گیرد، اما فقط وعده این یارانه داده می‌شود. اگر در سال‌های گذشته ۱۰ مرکز به دلیل مشکلات اقتصادی تعطیل می‌شدند، امسال با شیوع کرونا این روند تشدید شده و تعطیلی مراکز چهار برابر شده است. از سوی دیگر ریزش مراجعان به مراکز کاردرمانی نیز وجود دارد، چراکه خانواده‌ها ترجیح می‌دهند به اولویت‌های اقتصادی دیگر بپردازند و توانایی هزینه کردن برای فرزندان خود را ندارند.

وی با اشاره به افزایش مهاجرت فارغ‌التحصیلان کاردرمانی ایران، تصریح کرد: این موضوع نیز یکی دیگر از بحران‌هایی است که گریبانگیر کاردرمانی شده است. کاردرمانی ایران عضو رسمی فدراسیون جهانی است و خدمات آن مورد استقبال بسیاری از کشور‌هایی است که به این رشته اهمیت می‌دهند. به همین دلیل درمانگران ایرانی مهاجرت می‌کنند.