رسالت زنان در تمدن‌سازی / حضرت زهرا(س)؛ بنیان‌گذار نهضت ولایت‌مداری

به گزارش ایکنا از چهارمحال‌وبختیاری‌، وبینار تخصصی پنجمین گفتمان برتر فرهنگی استان با موضوع «نهضت اجتماعی بانوان» امروز ۱۱ آبان‌ماه با حضور اساتید حوزه و دانشگاه استان در شهرکرد برگزار شد.

در ابتدای این نشست، فاطمه امیدی، مدیر مرکز تخصصی معصومیه شهرکرد با اشاره به اینکه واژه «نهضت» با مفاهیمی نظیر برخاستن، هجرت، حرکت، احساس مسئولیت داشتن و بی‌تفاوت نبودن همراه است، اظهار کرد: زنان به‌عنوان عناصر فعال جامعه، پیرامون خود را اصلاح می‌کنند تا به پیشرفت مطلوب دست یابند.

وی با بیان اینکه قرآن کریم به‌عنوان مهم‌ترین متن و پشتوانه دینی ما به نهضت بزرگ فرهنگی زنان با ظهور اسلام اشاره دارد، ادامه داد: آیات قرآن همچنین به وضعیت زنان در عصر جاهلیت و زنده به گور کردن دختران و یا نگاه به زنان به‌عنوان کالا و حتی پایین‌تر از آن اشاره دارند. اسلام هیچگاه نگاه جنسیتی به زنان یا تلقی زن به عنوان جنس دوم نداشته است اگرچه در ادیان توحیدی تحریف شده‌ای مانند یهودیت، زن عامل انحراف حضرت آدم و انسان معرفی شده است.

تساوى گوهر وجودى زن و مرد از ديدگاه قرآن

امیدی با استناد به آیات قرآن که به شیوه مستقیم و غیر مستقیم به تساوی زن و مرد اشاره دارند، گفت: مثلاً در آیه «شریفه هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ» (اعراف/۱۸۹)، خداوند گوهر وجودی زن و مرد را یکسان می‌داند و در جایی دیگر به هدفی والا از آفرینش زن و مرد اشاره دارد که همانا عبادت و بندگی خداوند است. در سوره مبارکه شمس و آیه «فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا» نیز به نفس انسان اعم از زن و مرد اشاره دارد که خیر و شر به آن الهام می‌شود. زن و مرد هر دو قدرت گزینش مسیر را دارند، خطاب و رسالت انبیای الهی به هر دو آن‌هاست، هر دوی آنان مشمول رعایت قوانین الهی می‌شوند، هر دو از توان یکسانی در تعلیم و تربیت، جاودان‌طلبی، ارتقا و رسیدن به کمال برخوردار هستند و دعاهایی که برای رسیدن به کمال بیان شده‌اند، برای هر دوی آن‌هاست.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مضمون سخنی از علامه جوادی آملی، بیان کرد: برای رسیدن به کمال، دل از عقل پیش است و با دل راحت‌تر می‌توان به کمال رسید لذا زنان به دلیل رقت قلبی بالا برای رسیدن به کمال آماده‌ترند و چه بسا در این مسیر گوی سبقت را از مردان می‌ربایند.

امیدی بیان کرد: می‌توان گفت که رده‌ای از نهضت اسلامی و اجتماعی زنان در قرآن کریم مورد اشاره واقع شده که از جمله خداوند در آیه ۱۲ سوره مبارکه ممتحنه خطاب به پیامبر(ص) می‌فرماید که اگر زنان برای بیعت به سراغت آمدند با آن‌ها بیعت کن و بر آنان از خدا آمرزش و غفران بطلب. همچنین همراهی بانوان با پیامبر اسلام و مشورت دادن به ایشان در وقایعی مانند فتح مکه و صلح حدیبیه بیانگر اهمیت ایشان به نقش زنان در اجتماع است.

وی با طرح این پرسش که زنان در طول تاریخ از جمله در تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کدام الگو را در نهصت اجتماعی پیشه راه خود ساخته‌اند؟ توضیح داد: بی‌شک حضرت زهرا(س) بنیان‌گذار نهضت ولایت‌مداری هستند و در این مسیر، اقدامات فراوانی داشتند از جمله اینکه ۴۰ شبانه‌روز منزل به منزل و در مساجد خطبه می‌خواندند. حضرت زینب(س) نیز تربیت یافته دامان حضرت زهرا(س) هستند و بانوان مبارزی مانند مرضیه دباغ قطعاً به چنین الگوهایی تأسی کرده اند.

امیدی تصریح کرد: در زمان قاجار و پهلوی زنان در بطن اجتماع حضور نداشته و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی نداشتند البته در زمان قاجار، همزمان با دیگر نقاط جهان زنان در عرصه اجتماعی نقش‌آفرینی کردند که از جمله در نهضت تنباکو و جنبش مشروطه شاهد حضور بانوان نیز هستیم. بی‌بی مریم بختیاری با اذن مجتهد زمان، اسلحه برداشت و به جنبش مشروطه پیوست، فرزندش را کفن‌پوش کرد و به همراه برادر و همسرش پا به میدان گذاشت. در دوران پهلوی نیز حضور پرشور بانوان در تظاهرات مشهود است و امام خمینی(ره) پیش و بیش از همه ما اهمیت و نقش زنان را درک کرده بودند.

مدیر مرکز تخصصی معصومیه شهرکرد با تأکید بر اینکه زن و خانواده جزو مسائل درجه یک جامعه اسلامی است، ادامه داد: برای داشتن دختران و زنان آگاه، شجاع و کنش‌گر راهی جز بازگشت به آموزه‌های اصیل اسلامی وجود ندارد. خوب است که با اتکا به پشتوانه محکم دین، به مسئله الگوسازی برای دختران نسل جدید فکری شود.

زیبایی الگوگیری از حضرت زهرا(س) تبیین نشده است

در ادامه این نشست، زهرا شریفی گرمدره، دکترای روانشناسی و مدرس حوزه و دانشگاه در استان با اشاره به اینکه امروزه زنان در زمینه‌های گوناگون اجتماعی، معنوی، تحصیلی و ... به رشد رسیده‌اند، اظهار کرد: زنان در گذشته از سواد محروم بودند و دخالت و علاقه‌ای به سرنوشت مملکت نداشتند، اما امروزه زنان در حال پرورش استعدادها و کسب علم و فضائل هستند.

وی ادامه داد: تأکید بر حضور زنان در اجتماع از صدر اسلام وجود داشته و قرآن کریم نیز به این نکته از جمله در ماجرای بیعت زنان با پیامبر(ص) اشاره دارد که حق بیعت به‌صورت خاص به زنان داده می‌شود؛ در اسلام به همسان بودن حقوق زن و مرد نیز تأکید شده است اگرچه زنان با توجه به خلقت، ظرفیت‌های کاری متفاوتی با مردان دارند که در فرهنگ اشتغال به این ظرفیت‌‌ها توجه نشده است.

شریفی گرمدره با بیان اینکه اسلام الگوی قدرتمندی چون حضرت زهرا(س) را در اختیار زنان قرار داده است، تأکید کرد: این بانوی بزرگوار در ۵ سالگی ام‌ابیها لقب می‌گیرند، پیداست ایشان به گونه‌ای تربیت شده‌اند که تمامی وظایف مادری و همسری را عهده‌دار شوند حال آنکه امروز بیشتر دختران دبیرستانی ما گاه از انجام امور شخصی خود نیز عاجز هستند. درواقع، زیبایی این الگو برای دختران جوان امروز تبیین نشده و الگوبرداری از آن حضرت کنار رفته است.

این مدرس حوزه و دانشگاه در استان در تشریح بایسته‌های اشتغال زنان، بیان کرد: امروزه به دلیل نگاه درآمدزایی زنان به شغل، اشتغال زنان به استقلال مالی آنان از مردان منجر شده و عزت نفس مردان به چالش کشیده شده است. مقام معظم رهبری قائل به این نکته هستند که اشتغال زنان اولاً نباید به کانون خانواده آسیب بزند و دوم آنکه بر بی‌بند و باری در جامعه دامن نزند.

شریفی گرمدره اشتغال در معنای غربی را به معنی درآمدزایی دانست و گفت: در اسلام اشتغال به هر انجام هر کاری حتی بدون مزد و فی‌سبیل‌الله اشتغال گفته می‌شود و اگر این نگاه در زنان تقویت شود و بر تفاوت نگاه غربی و اسلامی آگاه باشند خواهند فهمید که مادری و همسری بالاترین کار زن است.

وی با ذکر اینکه در دو مقطعِ جاهلیت قدیمی و جاهلیت مدرن به زن ظلم شده است، تصریح کرد: جاهلیت گذشته علیه زنان با ظهور اسلام از میان رفت اما امروزه نگاه ابزاری به زنان در محیط‌های اداری و کاری و بهره‌برداری از زن به‌عنوان نیروی کار ارزان سبب از هم پاشیدن خانواده شده و می‌توان گفت که فرزندان در نبود مادران، کلیددار خانه شده‌اند. ریشه بسیاری از هیجانات منفی و استرس‌های دوره نوجوانی و جوانی ریشه در کودکی و زمانی دارد که کودک از وجود مادر در خانه محروم است.

شریفی گرمدره با بیان اینکه پست شمردن خانه‌داری مذموم است، بیان کرد: نگاه به اشتغال زنان نباید نگاه درآمدزایی باشد و به وظیفه‌ای برای زن تبدیل شود بلکه اگر زن بتواند ضمن اشتغال به کار در بیرون از منزل توازن میان کار در خارج و داخل خانه ایجاد کند، اشتغال مشکلی در وظیفه حیاتی زن که باید کانون آرامش در خانه باشد، ایجاد نمی‌کند.

نقش كليدى زن در گام دوم انقلاب و تمدن‌سازی

در ادامه نشست، الهام شریفی، دکترای فقه و حقوق اسلامی و مدیر دبیرستان معارف اسلامی خواهران شهرکرد در خصوص جایگاه و اهمیت زن برای خداوند، اظهار کرد: زن تا جایی می‌تواند رشد کند که خداوند یک پیامبر را خدمتگزار او قرار دهد، یا پیامبر بر دست او بوسه بزند که این بوسه عاطفی و پدرانه نباشد بلکه شخصیت والای زن را اثبات کند، زن تا جایی می‌تواند برسد که حتی اگر پیامبر یا پیامبرزاده هم نباشد، و بلکه همسر فرعون باشد در قرآن تکریم شود و اسوه و نمونه زنان عالم قرار گیرد.

وی در ادامه با اشاره به اولویت‌های نقش زنان از دیدگاه مقام معظم رهبری، گفت: ایشان نقش زن در خانه و تربیت انسان را نخستین نقش زن می‌دانند، چه بسیار گره‌ها و عقده‌های روانی که جز با دستان گرم و مهربان مادر گشوده نمی‌شوند. ایشان نقش‌آفرینی زن در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی را نیز مورد توجه قرار می‌دهند همچنان که نص صریح قرآن در آیه ۷۱ سوره توبه، مردان و زنان مؤمن را با هم و در کنار هم در به پا داشتن وظایف دینی و اجتماعی مطرح می‌کند.

شریفی با تأکید بر اینکه زن و مرد هر دو در ساختن جامعه اسلامی و به دنبال آن تمدن نوین اسلامی و مسئولیت اجتماعی شریک هستند، افزود: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و نگاه تمدن‌سازی، زن را یکی از ارکان تمدن‌سازی می‌دانند. زنان همچنان که در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی پا به پای مردان و چه بسا جلوتر از مردان در میدان بودند و همسران و فرزندان و برادران خود را به میدان فرستادند، با نقش‌آفرینی در تربیت جوانان مؤمن انقلابی در گام دوم انقلاب و تمدن‌سازی نیز رسالتی مهم دارا هستند.

مدرس حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان شهرکرد بیان کرد: زن دارای دو نقش مستقیم و غیر مستقیم اجتماعی است که می‌تواند تأثیری مستقیم در علم و اقتصاد و اجتماع و ... داشته باشد و یا به صورت غیر مستقیم با تربیت نسل تمدن‌ساز و با توجه به بنیادهای صحیح خانواده و سبک زندگی اسلامی به ایفای نقش اجتماعی خود بپردازد. در بیانیه گام دوم انقلاب که بر سه محور خودسازی، جامعه‌سازی و تمدن‌سازی استوار است شاهد نقش کلیدی زن در هر سه محور هستیم. زن در پرورش جوان خودساخته که محور تحقق بیانیه است، نقش اصلی را دارد.

شریفی علاوه بر تربیت نسل به‌عنوان نقش اصلی زن، دیگر نقش‌های زن در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب را یادآور شد و گفت: نقش زن در اقتصاد مقاومتی، کارآفرینی، شرکت‌های دانش‌بنیان و معین اقتصادی خانواده بودن نیز غیر قابل انکار است. همچنین زنان با تأسی به سبک زندگی ایرانی و اسلامی، دوری از تجمل‌گرایی غربی، رسالت‌شناسی، کنش‌گری در مقاطع حساس و ... نقش بی‌بدیلی در کمک به تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی دارند.

وی با اشاره به حدیث نبوی «أفضَلُ الجِهادُ كَلِمَةُ عَدلٍ عِندَ إمامٍ جائرٍ»، بیان کرد: سخنرانی‌های افشاگرانه بانوی شجاع و مبارزی مانند حضرت زینب(س) مصداق این حدیث شریف است. اگر زینب(س) نبود واقعه کربلا به همان نعل‌ها و اسب‌ها و شمشیرها خلاصه می‌شد و زیبایی‌های کربلا به ما نمی‌رسید. آن بانوی بزرگوار با ادراک صحیح، زیبابینی و بصیرت جو سیاسی را مدیریت و نقشه‌های دشمن را نقش بر آب کرد.

شریفی در پایان با نام بردن از برخی شاخصه‌های زن تمدن‌ساز، گفت: جمع بین علم، معرفت و زندگی‌، حضور در اجتماع و ایفای نقش، احساس مسئولیت و نشاط و پویایی، استقامت، دقت در عمل، معنویت در کنار تلاش و جهاد، ایستادگی‌ و مقاومت، حفظ عفت و پاکدامنی، اراده محکم در پیشبرد جامعه اسلامی، پذیرش مسئولیت‌ها و مدیریت، تشکیل خانواده و فرزندآوری، طی مدارج علمی، هدایت‌مداری همه و همه نعمت و تحفه‌ای هستند که انقلاب اسلامی به زنان اعطا کرد.