
به گزارش خبرنگار ایکنا، کتاب «مسجد رهبر» تاریخ شفاهی مسجد کرامت، از مساجد تأثیرگذار و کانون مبارزان انقلاب در شهر مشهد، است که به همت انتشارات «راه یار» راهی بازار نشر شده است.
در پیشگفتار این کتاب که اولین کتاب ناشر در رده تاریخ شفاهی «مساجد انقلاب» است، درباره نسبت مسجد و انقلاب اسلامی آمده است: نسبت انقلاب اسلامی با مسجد به تمام معنا ویژه و منحصربهفرد است. مسجد در انقلاب ایران هم رسانه است، هم مرکز تربیت نیرو، هم نهاد سازماندهنده اجتماعی و هم محور بسیج سیاسی. هم محل اخذ رأی در انتخابات است و هم پاتوق اعزام به جبهه جنگ. خدمات متقابل مسجد و انقلاب در ایران، فهرست مفصلی دارد که حتی گزارش آن در یک کتاب نمیگنجد.
مسجد هدایت (آیتالله طالقانی)، مسجد جلیلی (آیتالله مهدویکنی)، مسجد قبا (آیتالله مفتح)، مسجد امیرالمؤمنین (آیتالله موسوی اردبیلی)، مسجد موسیبنجعفر (آیتالله سعیدی) در تهران، مسجد حظیره در یزد، مسجد آتشیها در شیراز و... نمونههایی از «سنگر»هایی هستند که مبارزه تاریخی و جهانی انقلاب اسلامی در آنها نضج گرفت. بعدها نیز جمهوری اسلامی، بخش مهمی از ماهیت مردمی خود را در حضور زنده در لایههای اجتماعی و محلی در قالب شبکه مساجد یافت.
کتاب «مسجد رهبر»، گزارشی از شکلگیری و فعالیتهای «مسجد کرامت» مشهد، در نزدیکی حرم مطهر امام رضا(ع) است. این مسجد را که بعدها امام جماعتش، رهبر انقلاب اسلامی شد، میتوان از جهات گوناگون نمونهای ممتاز از الگوی فعالیت مسجدی در منظومه معرفتی آرمانی اسلام ناب معرفی کرد. «مسجد رهبر»، از یک سو این الگو را توضیح میدهد و از دیگر سو، مسیر رشد مشهد انقلابی را از چند دهه پیش از انقلاب اسلامی روشن میکند. مسیری که در آن، برخی دشواریها و پیچیدگیهای آمیختن سنت و روشنفکری، توده و نخبگان، دینداری و مبارزه آشکار شده است.
بر اساس این گزارش، تحقیق و مصاحبههای این کتاب از سال ۱۳۸۸ و به همت حسن سلطانی، حجتالاسلام سیدمحمد امیر احمدی طباطبایی و احمد عسگری انجام شده و با بیش از ۷۰ تَن از مرتبطان مسجد کرامت مصاحبه و هزاران سند مطالعه شده است. اگرچه برخلاف برخی تکنگاریها درباره مساجد، «مسجد رهبر» چند گام پیشتر آمده، اما با توجه به فقدان سنت پژوهش جدی در این حوزه، این اثر ادعایی جز سرفصلگشایی و توجهانگیزی ندارد.
براساس این گزارش، در بخش دیگری از مقدمه این کتاب، درباره علل طولانی شدن روند تحقیق کتاب میخوانیم: یکی از نکاتی که باعث شد عرصه پژوهش گستردهتر شود، ضرورت نگاه جامع به مسجد کرامت بود. اگرچه یکی از دورههای پررنگ در ذهن بسیاری از راویان، سخنرانیهای آیتالله خامنهای در سال ۱۳۵۲ در مسجد کرامت بود، اما آنچه حین تحقیق به تدریج آشکارتر میشد، این بود که این مسجد «پدیده» محسوب میشود و دارای عقبه فکری و فرهنگی است. به همین دلیل لازم بود ریشههای جریانی که اوایل دهه ۵۰ مسجد کرامت را شکل میداد، بررسی شود.
همچنین مسجد کرامت منحصر به مکانی برای سخنرانی و اقامه نماز نبود و به همین دلیل شناخت کامل آن در گرو مطالعه همه فعالیتها و ابعاد آن است. به این ترتیب، گستردگی دایره راویان برای گروه تحقیق مشخص و ضرورت تحقیق نظاممند در گردآوری خاطرات عیانتر از قبل شده بود.
مطالعه اسناد، حضور در دعای ندبه مرحوم عبدالرضا غنیان از راویان اصلی کتاب، شناسایی شبکه راویان، بررسی مصاحبههای دیگر پروژههای مجموعه، جستوجوی اینترنتی و در نهایت فراخوان عمومی اسناد و مصاحبههای مرکز اسناد انقلاب اسلامی و مرکز اسناد آستان قدس از جمله شیوههایی بوده که گروه تحقیق این کتاب در راستای گردآوری اطلاعات لازم برای نگارش کتاب مهم «مسجد رهبر» استفاده کرده است.
علاوه بر چهار فصل کتاب که زمینههای شکلگیری و فعالیتهای حول مسجد کرامت را بررسی و تبیین میکند، تصاویر، اسناد و اَعلام نیز در سه فصل، ضمیمه کتاب شده و در مجموع، این کتاب را میتوان به عنوان مرجع و الگویی برای پرداختن به عرصه «مسجدنگاری» معرفی کرد.
یادآور میشود؛ کتاب «مسجد رهبر» که نگارش آن بر عهده مرتضی انصاریزاده بوده، در ۵۴۴ صفحه، شمارگان ۱۵۰۰ نسخه و قیمت ۵۰ هزار تومان به همت انتشارات «راه یار» منتشر شده است و علاقهمندان برای تهیه آن، علاوه بر کتابفروشیها، میتوانند تا ۱۶ آذر از طریق صفحات مجازی ناشر raheyarpub@ و سایت vaketab.ir به سفارش کتاب با تخفیف ویژه اقدام کنند یا با شمارههای ۰۲۱۴۲۴۹۵۴۵۴ و ۰۲۵۳۷۷۴۶۴۹۰ تماس بگیرند.
انتهای پیام