هدف اصلی اردوغان ایجاد اختلال در روابط ایران و جمهوری آذربایجان بود

محسن پاک‌آیین، دیپلمات ارشد و سفیر پیشین کشورمان در جمهوری آذربایجان و تایلند، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره اهداف اظهارات ضد ایرانی اردوغان گفت: آقای اردوغان رئیس‌جمهور است و یک رئیس‌جمهور هیچ‌گاه در مراسم مهمی از روی احساسات سخن نمی‌گوید و کاملاً متوجه اظهارات خود است و اجازه نمی‌دهد که سخنش باعث ایجاد حاشیه شود. لذا این فرضیه که این سخنشان از روی احساسات بیان شده قابل توجیه نیست.

بیشتر بخوانید:

• اهداف موضع ضدایرانی اردوغان؛ تقویت موقعیت متزلزل داخلی و خوش‌رقصی برای آمریکا و اسرائیل

پاک‌آیین با هدفمند خواندن اظهارات ضد ایرانی اردوغان گفت: وی از این سخنان چهار هدف اصلی را دنبال می‌کند؛ اول القای برادر بزرگی ترکیه است. ترکیه معمولاً در سیاست خارجی سعی می‌کند که به عنوان یک برادر بزرگ‌تر با سایر کشورهای ترک‌زبان برخورد کند و در این قضیه نیز تحریک قومیتی در جمهور آذربایجان و یادآوری به آذری‌ها در خصوص چشم‌داشت به تمامیت ارضی ایران را دنبال می‌کرد. در واقع اردوغان با این شعرخوانی تمامیت ارضی ایران را زیر سؤال برد.

ایفای نقش برادر بزرگ برای کشورهای ترک‌زبان

وی افزود: هدف دوم اردوغان احیای تفکر عثمانی‌گری در قالب نوعثمانی‌گری است که امید دارد این آرزو را با همکاری کشورهای ترک‌زبان عملی کند و این مسئله همواره با رویکرد منفی کشورهای ترک‌زبان مواجه شده و کشورهای ترک‌زبانی مانند آذربایجان، ازبکستان، قزاقستان، ترکمنستان و قرقیزستان به حاکمیت ملی خودشان پایبندند و علاقه ندارند برادر بزرگ دیگری را تجربه کنند. آنها سال‌ها برادر بزرگی به نام شوروی داشتند و امروز نمی‌خواهند ترکیه نقش برادر بزرگ آنها را ایفا کند.

سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان اظهار کرد: هدف سوم اردوغان این است که ترکیه را برنده اصلی جنگ قره‌باغ معرفی کند، در حالی که حتی یک سرباز ترک هم در این جنگ کشته نشد و اردوغان فقط با تبلیغات سعی دارد اینگونه القا کند ترکیه در این جنگ پیروز شده است اما سربازان جمهوری آذربایجان جنگیدند و بیش از هزار نفر کشته دادند و موفق شدند اراضی اشغال‌شده خودشان را آزاد کنند. ترکیه می‌خواهد خود را شریک و پیروز اصلی این جنگ نشان دهد و برای این کار حتی پرچم ترکیه را به مناطق جنگی فرستاد که البته آذربایجان سریع متوجه شد و دستور داد پرچم‌های ترکیه را جمع‌آوری کنند.

ترکیه ایران را رقیب خود در آذربایجان می‌داند

این دیپلمات ارشد کشورمان هدف نهایی ترکیه و اردوغان را ایجاد اختلال در روابط ایران و جمهوری آذربایجان خواند و گفت: در مقطع فعلی ایران روابط خوبی با جمهوری آذربایجان دارد و به خصوص در جنگ قره‌باغ ایران مواضع خوبی را اتخاذ کرد که نقطه عطف آن بیانات رهبر معظم انقلاب و تأکید ایشان بر آزادی اراضی اشغال‌شده آذربایجان از سوی ارمنستان بود.

پاک‌آیین ابراز کرد: در این وضعیت ایران به دلیل نزدیکی به آذربایجان می‌تواند مشارکت فعالی در بازسازی مناطق آزادشده داشته باشد و به همین دلیل ترکیه از این نظر ایران رقیب خودش می‌داند. لذا سعی می‌کند سخنانی را مطرح کند که ایران و آذربایجان را رو در روی هم قرار دهد و با اختلال در روابط دو کشور، جایگاه خود را در جمهوری آذربایجان تقویت کند و از طرفی رقیبی به نام ایران نداشته باشد.

نمایش وحدت ملی در مقابل اظهارات اردوغان

وی درباره نوع موضع‌گیری‌ ایران گفت: خوشبختانه واکنش‌های بسیار خوبی از سوی مقامات کشورمان و صاحب‌نظران و نخبگان ارائه شد. نکته مهم این است که تمام جناح‌ها و گرایش‌های مختلف در ایران در این باره موضع واحدی را اتخاذ کردند و این نشان می‌دهد که تمام دیدگاه‌ها و گرایش‌های سیاسی در ارتباط با تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران متحد و در کنار هم هستند و این اتفاق ارزشمندی در داخل کشور بود.

پاک‌آیین درباره اینکه این اظهارات اردوغان تا چه اندازه برای جلب نظر آمریکا و اسرائیل است، تصریح کرد: این سخنان بیشتر ناظر به مسائل منطقه است تا مسائل فرامنطقه‌ای و جلب حمایت قدرت‌های جهانی. همانطور که گفتم هدف اصلی اردوغان از این سخنان بیشتر برای ایجاد اختلاف میان ایران و جمهوری آذربایجان و رو در رو قرار دادن آذری‌های ایران و آذری‌های آذربایجان بود که خوشبختانه موفق نشد. ایران ارتباطات خوب خود را با جمهوری آذربایجان حفظ می‌کند و نوک حمله همه مقامات و مسئولان کشور به طرف خود اردوغان بود.

وی درباره نقش توجه به توسعه و پیشرفت مناطق مرزی در پیشگیری از جسارت و تعرض بیگانگان به تمامیت ارضی ایران و فعال نشدن تحرکات تجزیه‌طلبانه گفت: قطعاً به هر میزان که مناطق محروم و استان‌ها و شهرهای مرزی کشور توسعه و پیشرفت کنند، طبیعتاً به همان نسبت توطئه‌های بیگانگان از جمله قدرت‌های بزرگ خنثی می‌شود و آنها جرئت گستاخی به حاکمیت ملی ایران را پیدا نمی‌کنند و نمی‌توانند دیگر امیدی به ظرفیت گروه‌ها و جریان‌های تجزیه‌طلب برای پیشبرد منافع خود داشته باشند.

گفت‌وگو از مهدی مخبری