کاهش نابرابری با ایجاد تشکل‌های اجتماعی قدرتمند
مشکینی ضمن اشاره به لزوم محدودسازی فعالیت دولت‌ها و افزایش اختیارات تشکل‌ها تصریح کرد: راه اجازه دهید همه امور به نحو واقعی از سوی مردم اداره شود؛ یعنی مردم تشکل‌هایی داشته باشند که به موجب قانون اساسی توزیع اختیارات و مسئولیت بین آنها از طریق شوراها انجام شود.
به گزارش ایکنا، نشست «ایده‌های نو برای حکمرانی امور خیر» از سلسله نشست‌های همایش ملی خیر ماندگار عصر روز گذشته، 13 اسفندماه، به صورت مجازی برگزار شد.
بهمن مشکینی، کارشناس مسائل فرهنگی، در این نشست به بررسی مسائل و راهکارهای تعالی عدالت در نظام حکمرانی امور خیر در ایران پرداخت و اظهار کرد: یکی از عوامل اعتیاد همین است که طرف می‌بیند یک نفر، مثلاً یک آقازاده یا یک بازیگر با ماشین گران‌قیمت از روبروی تو رد می‌شود و تو می‌بینی هیچ وقت به توان خرید این خودرو نمی‌رسی؛ لذا مواد مخدر مصرف می‌کنی تا در عالم ذهن این وضعیت را تجربه بکنی. پس فساد اخلاقی و اجتماعی در بدنه جامعه و فساد دولتی و اداری در طبقات بالای جامعه در اثر بی‌عدالتی اتفاق می‌افتد. همیشه این گونه است که جامعه تا یک جایی می‌تواند این فاصله را تحمل کند و یک زمان انقلاب‌ها و شورش‌ها اتفاق می‌افتد. این قاعده‌ای است که استثنا ندارد.
وی ادامه داد: تغییر این وضعیت این است که دولت سر جای خودش باشد؛ یعنی به مسئله دفاع داخلی و دیپلماسی خارجی و نظارت و تسهیل بپردازد. یک مثال می‌زنم. نقش یک پدر و مادر خوب در تربیت فرزند دو چیز است؛ یکی اینکه محیطی فراهم کنند تا استعدادهایش شکوفا شود و دوم اینکه تلاش کنند، مانعی سر راهش نباشد. تربیت یعنی زدودن موانع و پرورش استعدادها. جای حکومت هم همین است. اگر این است دیگر نیازی به چند میلیون حقوق‌بگیر و هزاران میلیارد تومان ساختمان ندارد.
مشکینی تصریح کرد: شاید بپرسید پس کشور چطور اداره شود؟ صداوسیما پنجاه تا شصت هزار حقوق‌بگیر دارد. چرا؟ شما نفت می‌فروشید یا مالیات می‌گیرید و به عده‌ای می‌دهید بخورند با اینکه می‌دانید بازدهی این تعداد کارمند روی آنتن نیست و اصلاً کارهای صداوسیما برون‌سپاری می‌شود یا مثلاً به دلایلی در خودروسازی انحصار ایجاد کردید، اما این خودروساز ده‌ها هزار نفر حقوق بگیر دارد. راه برون‌رفت از این اشکال این است که اجازه دهید همه امور به نحو واقعی توسط مردم اداره شود؛ یعنی مردم تشکل‌هایی داشته باشند که به موجب قانون اساسی توزیع اختیارات و مسئولیت بین آنها از طریق شوراها انجام شود.
وی تأکید کرد: شما شورا را یکی از سلسله مراتب سیاست کردید و این نادرست است. اصلاً احزاب نباید در شوراها دخالت کنند. تشکل‌های مردمی باید کاندیدا بدهند و تلاش کنند و خودشان نظارت کنند و شوراها به آنها اختیار دهند. قانون اساسی دقیقاً این را می‌گوید. یک فصل از قانون اساسی به این مسئله اختصاص دارد. قانون اساسی بر اساس این مبنا تعریف شده است که مردم بیایند و در قالب شوراها فعالیت تشکیلاتی داشته باشند.
وی در پایان گفت: آن وقت خواهید دید مدرسه در هر محله توسط مردم اداره خواهد شد؛ یعنی آموزش و پرورش فقط استانداردسازی و نظارت می‌کند، اما مدیریت مدرسه را خود مردم با توان خودشان انجام می‌دهند. مثلاً اگر مدرسه‌ای معلم ندارد خود مردم یک دوره آموزشی می‌بینند و در آنجا تدریس می‌کنند. در یکی از کشورها این روش انجام شده است و سرمایه اجتماعی و تعلقات مردم به حد بسیار زیادی بالا رفته است. وقتی شما احزاب قوی داشتی، تشکیلات قوی داشتی بهترین‌ها بر می‌آیند. آن وقت این بهترین‌ها آرام آرام فرصت‌ها را در اختیار می‌گیرند.
اشکان تقی‌پور در این نشست اظهار کرد: در مورد ایده‌های نو برای حکمرانی امور خیر صحبت فراوان است. من ابتدا یکی کلیتی درباره حکمرانی امور خیر و ایده‌های نویی که می‌شود انجام داد عرض می‌کنم. اصولا ما ایرانیان همیشه در انجام امور خیر پیشرو بودیم. چند سال پیش در یک همایشی که سازمان اوقاف برگزار می‌کرد بیان شد طبق آمار طبقه‌بندی سازمان ملل، ایران دهمین کشور کمک‌کننده در سطح جهان است. وقتی شما به این طبقه‌بندی نگاه می‌کردید می‌دید کشورهای قبلی جزء کشورهایی هستند که درآمد بالایی دارد. پس چه می‌شود ما در این رتبه قرار می‌گیریم.
وی افزود: از قبل از ظهور اسلام در ایران ما بحث داد و دهش را داشتیم، بعد از اسلام هم بحث ثلث و وقف و خمس و زکات و صدقه جزء فرهنگ روزمره مردم بوده که در زمان خودش نو بوده است. این قضایا ادامه پیدا کرد ولی انسجام ساختاری درستی پیدا نکرد و الآن هم به همان شکل گذشته خودش انجام می‌شود. این بیانگر این است که ظرفیت خوبی داریم. اگر بخواهیم وارد این قضیه بشویم که چرا ایده‌های نو مطرح نشده است و چگونه می‌توانیم مدل‌سازی کنیم جای صحبت فراوان است.
در ادامه نشست میلاد گودرزی به ایراد سخن پرداخت و اظهار کرد: من می‌خواهم نو بودن ایده‌هایی که در این زمینه وجود دارد را از زاویه‌ای طرح کنیم که خودم درگیرش بودم و شاید برای شما عجیب باشد. ما داریم در این باره فکر می‌کنیم چگونه می‌توانیم با وقف کردن قابلیت آدم‌های مختلف، کارهایی از نوع تغییر ساختارها و قوانین را رقم زد. از موارد مصداقی بگیرید تا بحث ساختاری‌تر و مبنایی‌تر.
وی ادامه داد: اینکه ما حکمرانی را در سطح بالاتری از حکومت می‌بینیم اولا به این جهت است که این سطح بالاتر را از منظر وارد شدن یکسری بازیگران فراحکومتی تعریف می‌کنیم یعنی می‌گوییم فقط مجلس و دولت و کارگزاران در حکمرانی حاضر نیستند و مردم و تشکل‌های مردمی هم حضور دارند. یک لایه مهمترش این است که داریم درباره یکسری ایده‌های حرف می‌زنیم که فراتر از قوانین و دستورالعمل‌ها و خط مشی‌های آن نهادها است و انگار قرار است این ایده‌ها در آن ساختارها قرار گیرد و الزامات آن پیاده و تبدیل به دستورالعمل و قانون و نهاد و ساختار شود.
وی افزود: ما برای خیلی از امور قانونی به لایه‌های حکومتی رفته و برای آنها قانون تصویب کرده‌ایم اما متاسفانه اتفاقی رخ نمی‌دهد، امام راحل در این راستا می‌فرمایند: «روحانیت شغلی مهم‌تر قبل از ورود به حکومت دارد و آن این است که باید آرمان‌ها را بشناسد و جامعه را به سمت تعالی به پیش ببرد». از نظر بنده حتی رسانه باید این شان را داشته باشد، نه اینکه روابط عمومی مسئولین باشد.
این محقق یادآور شد: سازمان‌ها، اتحادیه‌ها و انجیوها نیز باید در پی این باشند که هویت اصلی خود را حفظ کنند. احیای نهضت مراکز خیریه به این معنا است که هویت بیرونی خود را حفظ کرده و کار نظارتی نیز داشته باشد، این به معنای آلوده نشدن و ذینفع نبودن در حکومت است، مثل داور یک بازی که تنها بازی را سوت می‌زند و در مواقعی به جریان بازی ورود پیدا می‌کند اما ذینفع نیست و طرفداری تیم خاصی را نمی‌کند.
انتهای پیام
